<sect1 id="frames">
<sect1info>
<authorgroup>
<author
><firstname
>Mike</firstname
> <surname
>McBride</surname
> </author>
<othercredit role="translator"
><firstname
>Natalie</firstname
> <surname
>Koning</surname
><affiliation
><address
> <email
>nat@switch.demon.nl</email
></address
></affiliation
> <contrib
>Vertaler</contrib
></othercredit
>  
</authorgroup>
</sect1info>
<title
>Met frames werken</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>inleiding</secondary
></indexterm>
<para
>Omdat &kword; een op frames georiënteerde tekstverwerker is, is het noodzakelijk om met frames en framesets te kunnen werken. (Alleen voor het creëren van eenvoudige documenten is dit niet echt noodzakelijk.)</para>

<para
>Dit hoofdstuk geeft uitleg over het creëren, wijzigen en verwijderen van frames, zodat &kword; het document precies maakt zoals u het wilt.</para>

<sect2 id="framesets">
<title
>Framesets</title>
<indexterm
><primary
>framesets</primary
><secondary
>inleiding</secondary
></indexterm>

<para
>Voordat we dieper op frames ingaan, geven we eerst de definitie van twee termen.</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>Frame</term>
<listitem>
<para
>Een frame is een rechthoekig gedeelte van een pagina. In dit gedeelte kan tekst (of elk ander soort gegevens) geplaatst worden.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
>Frameset</term>
<listitem>
<para
>Een frameset bestaat uit een aantal frames. Elk frame heeft een bepaalde positie in de frameset.</para>

<para
>De positie wordt bepaald door de plaats op de pagina. Voor frames die onder elkaar geplaatst zijn geldt dat het frame dat zich het dichtst bij de bovenkant van de pagina bevindt, Frame #1 is. Het daaropvolgende frame is Frame #2, &enz; Voor frames die naast elkaar geplaatst zijn geldt dat het frame dat zich het dichtst bij de linkerkant van de pagina bevindt, Frame #1 is. Het daaropvolgende frame is Frame #2, &enz;</para>

<para
>Alle tekst loopt <emphasis
>alleen binnen een frameset</emphasis
>  van het ene frame over in het andere. Tekst loopt van het ene frame over in het andere <emphasis
>aan de hand van de positie van elk frame</emphasis
> op de pagina (en dus volgens de rangorde van een frame in de frameset).</para>

<para
>Een voorbeeld: We hebben een frameset die uit drie frames bestaat (#1, #2 en #3).</para>

<para
>Wanneer we tekst in Frame #1 typen, wordt de vorm van de tekst aangepast aan de vorm van het frame.</para>

<para
>Als de tekst niet meer in Frame #1 past, gaat de tekst automatisch verder in Frame #2.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

<para
>De tekst in frames in een frameset kan continu aangepast worden. Als er tekst in het midden van een frame wordt ingevoegd, wordt alle tekst erachter opgeschoven.</para>

</sect2>

<sect2 id="select-frame">
<title
>Een frame selecteren</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>selecteren</secondary
></indexterm>

<para
>U kunt op twee manieren een frame in een frameset selecteren:</para>
<itemizedlist>
<listitem
><para
>door op de rand van het frame te klikken </para
></listitem>
<listitem
><para
>door de &Ctrl;-toets ingedrukt te houden en ergens in het frame te klikken</para
></listitem>
</itemizedlist>
<para
>Op de rand van het frame moeten nu acht vierkantjes te zien zijn.</para>

</sect2>
<sect2 id="add-text-frame">
<title
>Een tekstframe in een document invoegen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>een tekstframe invoegen</secondary
></indexterm>

<para
>U kunt op drie manieren een tekstframe invoegen:</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>door <menuchoice
><guimenu
>Invoegen</guimenu
> <guimenuitem
>Tekstframe</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk te kiezen</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>door de sneltoets <keycombo
><keycap
>F10</keycap
></keycombo
> te gebruiken</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>door op <inlinemediaobject
><imageobject
><imagedata fileref="tfcreatebut.png" format="PNG"/></imageobject
></inlinemediaobject
> op de werkbalk te klikken</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>Welke manier u ook gebruikt, de cursor verandert in een draadkruis.</para>

<para
>Gebruik de muis om het draadkruis op de plaats te zetten waar de linkerbovenhoek van het nieuwe tekstframe moet komen.</para>

<para
>Klik één keer met de &LMB;.</para>

<para
>U kunt ook eerst de tekstcursor op de plaats zetten waar u het frame wilt invoegen. Wanneer de cursor in een draadkruis verandert, drukt u op &Enter;. </para>

<para
>Er verschijnt een dialoogvenster.</para>

<screenshot>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata fileref="formframe3.png" format="PNG"/></imageobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para
>In dit dialoogvenster kunt u bepalen bij welke frameset dit nieuwe frame gaat horen.</para>

<para
>Zoals u in het voorbeeld hierboven kunt zien, is er een nieuw frame gemaakt in een document dat al twee framesets heeft (<guilabel
>Tekstframeset 1</guilabel
> en <guilabel
>Tekstframeset 2</guilabel
>.</para>

<para
>U hebt nu de keuze uit twee opties:</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>Het nieuwe frame aan één van de al eerder gemaakte framesets toevoegen.</term>

<listitem
><para
>Selecteer de frameset waar dit frame bij moet horen. (<guilabel
>Tekstframeset 1</guilabel
> of <guilabel
>Tekstframeset 2</guilabel
> in het voorbeeld.)</para>

<para
>Wanneer het nieuwe tekstframe gemaakt is, zal het bij de geselecteerde frameset horen.</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry
><term
>Een nieuwe frameset creëren. </term>

<listitem
><para
>Geef de frameset een duidelijke naam. (Een naam die bijvoorbeeld iets zegt over de inhoud van de frameset.) Deze naam kan ingevuld worden in het tekstvak <guilabel
>Naam van frameset:</guilabel
>.</para>
<para
>Dit zojuist toegevoegde frame is het enige frame in de frameset.</para>
</listitem
></varlistentry>
</variablelist>

<para
>Op de andere tabbladen van het dialoogvenster kunt u meer opties voor dit frame instellen. Meer informatie over deze opties kunt u vinden in <link linkend="format-frame"
>De eigenschappen van een frame instellen</link
>.</para>

<para
>Als u op <guibutton
>OK</guibutton
> klikt, zal het nieuwe frame gemaakt worden.</para>

<para
>Als u op <guibutton
>Annuleren</guibutton
> klikt, zal er geen nieuw frame gemaakt worden. U kunt weer verdergaan met het bewerken van het document.</para>

<tip>
<para
>&kword; creëert altijd een klein frame, waarvan de linkerbovenhoek zich op de pagina bevindt waar u met de muis geklikt hebt. Nadat het frame gemaakt is, kunt u zelf de grootte en vorm aan uw wensen aanpassen.</para>

<para
>Als u de vorm van het frame wilt bepalen <emphasis
>terwijl u het creëert</emphasis
>, klikt u met de &LMB; op de plaats waar de linkerbovenhoek van het frame moet komen. Houd de muisknop ingedrukt en sleep de muis naar de plaats waar de rechterbenedenhoek moet komen. Terwijl u met de muis sleept, wordt er een rechthoek getekend. Deze rechthoek is de rand van het nieuwe tekstframe. Wanneer het frame de gewenste vorm en grootte heeft, laat u de muisknop los. </para
></tip>

</sect2>

<sect2 id="delete-frame">
<title
>Een frame uit een document verwijderen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>verwijderen</secondary
></indexterm>

<para
>Als u een frame in uw document niet langer nodig hebt, kunt u het leeg in het document laten (zodat het niet afgedrukt wordt), maar u kunt het misschien beter verwijderen om het document zo overzichtelijk mogelijk te houden.</para>

<para
>Klik op de rand van het frame dat u wilt verwijderen. U kunt ook de &Ctrl;-toets ingedrukt houden en met de &LMB; ergens in het frame klikken.</para>

<para
>Op de rand van het frame moeten nu acht vierkantjes te zien zijn.</para>

<para
>U kunt op drie manieren het frame verwijderen:</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>door op de <keycap
>Delete-toets</keycap
> te drukken</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>door <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Frame verwijderen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk te kiezen</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>door met de &RMB; te klikken als de muiswijzer zich op de rand van het frame bevindt en <guimenuitem
>Frame verwijderen</guimenuitem
> in het contextmenu te kiezen</para>
</listitem>
</itemizedlist>


</sect2>

<sect2 id="move-frame">
<title
>Een frame verplaatsen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>verplaatsen</secondary
></indexterm>

<para
>Frames kunnen eenvoudig op een pagina verplaatst worden.</para>

<para
>Klik op de rand van het frame om het te selecteren, of houd de &Ctrl;-toets ingedrukt en klik ergens in het frame met de &LMB;.</para>

<para
>Op de rand van het frame moeten nu acht vierkantjes te zien zijn.</para>

<para
>Klik weer op de rand van het frame en houd de &LMB; ingedrukt, sleep het frame naar een andere plaats.</para>

<para
>De omtrek van het frame blijft zichtbaar als het frame verplaatst wordt. Laat de muisknop los als het frame op de goede plaats staat.</para>

<tip
><para
>Een snellere manier om het frame te verplaatsen: plaats de muiswijzer op de rand van het frame, klik met de &LMB; en sleep het frame naar een andere plaats. Afhankelijk van de toetsenbordinstelling kan het nodig zijn om de &Ctrl;- en de &Shift;toets eerst in te drukken.</para
></tip>


</sect2>

<sect2 id="resize-frame">
<title
>De grootte van een frame wijzigen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>grootte wijzigen</secondary
></indexterm>

<para
>De grootte van een frame is eenvoudig te wijzigen.</para>

<para
>Klik op de rand van het frame, of houd de &Ctrl;-toets ingedrukt en klik ergens in het frame met de &LMB;. Het frame is nu geselecteerd.</para>

<para
>Op de rand van het frame moeten nu acht vierkantjes te zien zijn. Door deze vierkantjes te verplaatsen, wordt de rand van het frame verplaatst.</para>

<para
>De vierkantjes bepalen welke rand of combinatie van randen verplaatst zal worden.</para>

<screenshot>
<mediaobject>
<imageobject>
<imagedata fileref="framers.png" format="PNG"/></imageobject>
</mediaobject>
</screenshot>

<para
>Een voorbeeld: Om de onderste rand van een frame te verplaatsen, plaatst u de muiswijzer op het vierkantje middenonder. Wanneer de muiswijzer zich op het vierkantje bevindt, verandert de vorm van de muiswijzer in een dubbele pijl.</para>

<para
>Klik met de &LMB; en houd de knop ingedrukt. Als u met de muis omhoog of omlaag over de pagina beweegt, verandert de vorm van het frame. Wanneer de onderrand zich op de juiste plaats bevindt, laat u de muisknop los. Het frame heeft nu een andere vorm.</para>

<note>
<para
>Als u in een op tekst georiënteerd document werkt, kunt u de grootte van het basisframe niet wijzigen door de randen van het frame te verplaatsen. Als u de grootte van dit frame wilt veranderen, moet u dit doen door <link linkend="page-format"
>de marges in te stellen</link
>. </para>
</note>

</sect2>

<sect2 id="connect-frame">
<title
>Frames in een frameset opnieuw verbinden/Tekstdoorloop veranderen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>framesets maken/bewerken</secondary
></indexterm>

<para
>Gewoonlijk worden nieuwe tekstframes voor een bepaald doel gecreëerd. Soms kan het echter nodig zijn om de doorloop van de tekst te veranderen. Om dit te kunnen doen, moet u weten hoe u een frame van de ene frameset naar een ander verplaatst.</para>

<para
>Klik op de rand van het frame dat naar een andere frameset verplaatst moet worden.</para>

<para
>U kunt de eigenschappen van het frame veranderen door <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Frame/Frameseteigenschappen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk te kiezen.</para>

<tip
><para
>U kunt ditzelfde doen door met de &RMB; op de rand van het frame te klikken en <guilabel
>Frame/Frameseteigenschappen...</guilabel
> in het contextmenu te kiezen.</para
></tip>

<para
>Er verschijnt een dialoogvenster met vijf tabbladen. Klik op het tabblad <guilabel
>Tekstframes met elkaar verbinden</guilabel
>.</para>

<para
>Hier ziet u een lijst met alle framesets. Selecteer de frameset waar het frame bij moet gaan horen.</para>

<para
>Als u op <guibutton
>OK</guibutton
> klikt, wordt het geselecteerde frame aan deze frameset toegevoegd.</para>

</sect2>

<sect2 id="raise-frame"
><title
>Frames naar voren en naar achteren brengen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>naar voren brengen</secondary
></indexterm>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>naar achteren brengen</secondary
></indexterm>

<para
>Wanneer twee frames zich op dezelfde plaats op een pagina bevinden, overlappen ze elkaar, in dat geval bevindt het ene frame zich <emphasis
>op</emphasis
> het andere frame. </para>
<para
>U kunt frames naar de voorgrond en naar de achtergrond verplaatsen om zo te veranderen welk frame het andere frame overlapt. Er zijn vier commando's die u hiervoor kunt gebruiken.</para>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
>Frame naar voorgrond verplaatsen</term>
<listitem
><para
>Selecteer het frame door er met de &LMB; op te klikken.</para>
<para
>Kies <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Frame naar voorgrond verplaatsen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk.</para>
<para
>Het frame wordt boven <emphasis
>alle overlappende frames</emphasis
> geplaatst. (Het frame is nu de bovenste in de stapel.)</para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
>Naar voren brengen</term>
<listitem
><para
>Selecteer het frame door er met de &LMB; op te klikken.</para>
<para
>Kies <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Naar voren brengen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk.</para>
<para
>Het frame wordt <emphasis
>één niveau</emphasis
> hoger in de overlappende frames geplaatst. (Het frame is één stapje in de stapel gestegen.)</para>
<tip
><para
>U kunt hiervoor ook de sneltoetsen <keycombo action="simul"
>&Ctrl;&Shift;<keycap
>R</keycap
></keycombo
> gebruiken.</para
></tip>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
>Frame naar achtergrond verplaatsen</term>
<listitem
><para
>Selecteer het frame door er met de &LMB; op te klikken.</para>
<para
>Kies <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Frame naar achtergrond verplaatsen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk.</para>
<para
>Het frame wordt onder <emphasis
>alle overlappende frames</emphasis
> geplaatst. (Het frame is nu de onderste in de stapel.)</para>
</listitem
></varlistentry>

<varlistentry>
<term
>Naar achteren brengen</term>
<listitem
><para
>Selecteer het frame door er met de &LMB; op te klikken.</para>
<para
>Kies <menuchoice
><guimenu
>Frames</guimenu
> <guimenuitem
>Naar achteren brengen</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk.</para>
<para
>Het frame wordt <emphasis
>één niveau</emphasis
> lager in de overlappende frames geplaatst. (Het frame is één stapje in de stapel gedaald.)</para>
<tip
><para
>U kunt hiervoor ook de sneltoetsen <keycombo action="simul"
>&Ctrl;&Shift;<keycap
>L</keycap
></keycombo
> gebruiken.</para
></tip>
</listitem
></varlistentry>
</variablelist>

</sect2>

<sect2 id="hard-break">
<title
>Framescheidingen</title>
<indexterm
><primary
>frames</primary
><secondary
>framescheidingen</secondary
></indexterm>
<indexterm
><primary
>pagina-einden</primary
></indexterm>

<para
>Een framescheiding is een speciaal, niet-afdrukbaar teken dat alleen voor de opmaak van een document van belang is. Deze tekens worden niet afgedrukt en zijn dan ook niet zichtbaar op afgedrukte documenten.</para>

<para
>Het doel van een framescheiding is om tekst die erop volgt in het volgende frame van de frameset te laten doorlopen.</para>

<para
>Als we de volgende zin hebben: <quote
>Beter één vogel in de hand, dan tien in de lucht</quote
>,</para>

<para
>en we voegen een framescheiding vlak voor het woord <quote
>dan</quote
> in,krijgen we een frame met de tekst <quote
>Beter één vogel in de hand,</quote
> en het volgende frame in de frameset met de tekst <quote
>dan tien in de lucht</quote
>.</para>

<para
>Om een framescheiding in te voegen, plaatst u eerst de cursor op de plaats waar de framescheiding moet komen.</para>

<para
>U kunt op twee manieren een framescheiding invoegen:</para>

<itemizedlist>
<listitem>
<para
>door <menuchoice
><guimenu
>Invoegen</guimenu
> <guimenuitem
>Pagina-einde</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk te kiezen</para>
</listitem>

<listitem>
<para
>door de sneltoetsen <keycombo
><keycap
>Ctrl</keycap
><keycap
>Enter</keycap
></keycombo
> te gebruiken</para>
</listitem>
</itemizedlist>

<para
>Een framescheiding kan op dezelfde manier als alle andere tekens verwijderd worden.</para>
<tip
><para
>Omdat dit teken gewoonlijk niet zichtbaar is in &kword;, is het gemakkelijker om een framescheiding op de volgende manier te verwijderen.</para>

<orderedlist>

<listitem
><para
>Kies <menuchoice
><guimenu
>Beeld</guimenu
><guimenuitem
>Niet-afdrukbare tekens</guimenuitem
></menuchoice
> op de menubalk. Hiermee worden de tekens voor het einde van een pagina of frame zichtbaar.</para
></listitem>

<listitem
><para
>Een framescheiding is te herkennen aan <guilabel
>--- framescheiding ---</guilabel
>. Plaats de muiswijzer er vóór en klik met de &LMB;. De cursor staat nu vlak voor de framescheiding.</para
></listitem>

<listitem
><para
>Druk nu op de <keycap
>Delete-toets</keycap
>.</para
></listitem>
</orderedlist
></tip>

</sect2>

</sect1>