<?xml version="1.0" ?>
<!DOCTYPE book PUBLIC "-//KDE//DTD DocBook XML V4.2-Based Variant V1.1//EN" "dtd/kdex.dtd" [
  <!ENTITY kappname "&koshell;">
  <!ENTITY package "koffice">
  <!ENTITY % Dutch "INCLUDE">
  <!ENTITY % addindex "IGNORE">
]>

<book lang="&language;">

<bookinfo>
<title
>Het handboek van &koshell;</title>

<authorgroup>
<author
><firstname
>Anne-Marie</firstname
> <surname
>Mahfouf</surname
> <affiliation
> <address
><email
>annma@kde.org</email
></address>
</affiliation>
</author>
<othercredit role="translator"
><firstname
>Natalie</firstname
> <surname
>Koning</surname
><affiliation
><address
> <email
>nat@switch.demon.nl</email
></address
></affiliation
> <contrib
>Vertaler</contrib
></othercredit
>  
</authorgroup>

<copyright>
<year
>2005-2006</year>
<holder
>Anne-Marie Mahfouf</holder>
</copyright>

<legalnotice
>&FDLNotice;</legalnotice>

<!-- Date and version information of the documentation
Don't forget to include this last date and this last revision number, we
need them for translation coordination !
Please respect the format of the date (DD/MM/YYYY) and of the version
(Major.minor.lesser), it could be used by automation scripts -->

<date
>2006-01-30</date>
<releaseinfo
>1.5.0</releaseinfo>

<!-- Abstract about this handbook -->

<abstract>
<para
>&koshell; is de &koffice;-werkruimte waar u met elke component van het &koffice;-pakket tegelijk kunt werken. &koshell; helpt u om uw werk in een aangename omgeving te organiseren. </para>
</abstract>


<keywordset>
<keyword
>KDE</keyword>
<keyword
>KOffice</keyword>
<keyword
>werkruimte</keyword>
<keyword
>KWord</keyword>
<keyword
>KSpread</keyword>
<keyword
>KPresenter</keyword>
<keyword
>KChart</keyword>
<keyword
>KPlato</keyword>
<keyword
>Kexi</keyword>
<keyword
>Krita</keyword>
<keyword
>Kivio</keyword>
<keyword
>Kugar</keyword>
<keyword
>KFormula</keyword>
<keyword
>Karbon14</keyword>
</keywordset>

</bookinfo>

<chapter id="introduction">
<title
>Inleiding</title>

<para
>&koshell; is een raamwerk waarbinnen u met verscheidene &koffice;-toepassingen in hetzelfde venster kunt werken. Omdat &koshell; gebaseerd is op een component-raamwerk, kan het exact dezelfde functionaliteit bieden als de losstaande toepassingen, en voegt het bovendien meer functies toe doordat alle toepassingen in hetzelfde venster beschikbaar zijn. </para>

<para
>&koshell; maakt deel uit van het &koffice;-kantoortoepassingenpakket voor de K Desktop Environment. Andere toepassingen in &koffice; zijn:</para>

<itemizedlist>
<listitem
><para
>&kword; (Een <acronym
>WYSIWYG</acronym
> (What You See Is What You Get) tekstverwerker/Desktop Publishing-programma met veel functies.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&kspread; (Een rekenbladtoepassing.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&kpresenter; (Een toepassing voor diapresentaties.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>Kexi (Een toepassing voor geïntegreerd database-beheer.) </para
></listitem>
<listitem
><para
>&kivio; (Een toepassing om stroomdiagrammen te creëren.)</para
></listitem>
<listitem
><para
><application
>Karbon14</application
> (Een vectortekenprogramma.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&krita; (Een pixeltekenprogramma.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&kchart; (Een toepassing om diagrammen en grafieken te creëren.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&kformula; (Een formule-editor.)</para
></listitem>
<listitem
><para
>&kugar; (Een hulpmiddel om zakelijke rapporten te creëren.) </para
></listitem>
</itemizedlist>

<para
>Kijk in de handboeken van de individuele toepassingen voor informatie over het gebruik ervan. Deze handboeken beschrijven zowel hoe de toepassingen als componenten in &koshell; gebruikt worden als hoe deze als losstaande toepassingen werken. </para>

</chapter>

<chapter id="main-window">
<title
>Het hoofdvenster van &koshell;</title>

<sect1 id="General">
<title
>Algemeen</title>

<para
>&koshell; is een aangename werkruimte waarbinnen u met verscheidene &koffice;-toepassingen tegelijk kunt werken. In het hoofdvenster van &koshell; ziet u links een zijpaneel met de pictogrammen van de beschikbare &koffice;-componenten en rechts het hoofdvenster van de actieve component met de menu's en werkbalken. </para>

<screenshot>
<screeninfo
>Dit is een schermafdruk van &koshell; als het voor de eerste keer gestart wordt.</screeninfo>
	<mediaobject>
	  <imageobject>
	    <imagedata fileref="koshell1.png" format="PNG"/>
	  </imageobject>
	    <textobject>
	    <phrase
>Schermafdruk van &koshell;</phrase>
	  </textobject>
	</mediaobject>
</screenshot>

<para
>Hier ziet u hoe &koshell; eruitziet als u het voor het eerst start. &koshell; begint altijd met een leeg venster. U kunt een toepassing openen door in het zijpaneel op een pictogram te klikken; u kunt ook een document openen door het menu <menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Openen</guimenuitem
></menuchoice
> te kiezen. Het document wordt dan in de juiste &koffice;-toepassing geladen. </para>

<para
>Bovendien kunt u documenten in elk ondersteund bestandsformaat importeren door het menu <menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Importeren</guimenuitem
></menuchoice
> te kiezen, en net als bij het openen van bestanden, wordt de juiste &koffice;-toepassing gebruikt om het document te laden. </para>

</sect1>

<sect1 id="side-pane">
<title
>Zijpaneel</title>

<screenshot>
<screeninfo
>Het zijpaneel van &koshell;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata format="PNG" fileref="side-pane.png"/></imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het zijpaneel van &koshell;</phrase>
</textobject>
<caption>
<para
>Het zijpaneel van &koshell; </para>
</caption>
</mediaobject>
</screenshot>

<para
>Door op een pictogram in het zijpaneel te klikken kunt u een nieuwe &koffice;-component openen. In de meeste componenten kunt u kiezen of u een document van een sjabloon wilt maken of een bestaand document wilt openen. Het hoofdvenster van de component wordt geopend en de menu's, de werkbalken en de statusbalk in &koshell; worden aangepast om de functies van de actieve component te weerspiegelen.</para>


<para
>U kunt de grootte van de pictogrammen in het zijpaneel wijzigen. Door rechts te klikken in het zijpaneel verschijnt er een contextmenu waarin u grote, normale of kleine pictogrammen kunt kiezen. Ook kunt u kiezen of pictogrammen en tekst, of alleen één van beide getoond worden.</para>

<para
>Als u het zijpaneel niet wilt zien, kunt u het verbergen door de scheiding naar links te slepen. </para>

</sect1>

<sect1 id="main-view">

<title
>Hoofdweergave</title>

<para
>De hoofdweergave aan de rechterkant, die de meest ruimte van &koshell; inneemt, toont de actieve component. Deze komt exact overeen met het hoofdvenster van de component wanneer deze als losstaande toepassing geopend wordt. </para>

<screenshot>
<screeninfo
>De hoofdweergave van &koshell;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata format="PNG" fileref="main-view.png"/></imageobject>
<textobject>
<phrase
>De hoofdweergave van &koshell;</phrase>
</textobject>
<caption>
<para
>De hoofdweergave van &koshell; </para>
</caption>
</mediaobject>
</screenshot>
<para
>Wanneer een component geopend wordt, worden de menu's samengevoegd met die van &koshell; en de werkbalken van de component worden aan de werkruimte toegevoegd.</para>

<para
>Elke nieuwe component krijgt een eigen tab. Door met de &RMB; op de tab te klikken kunt u kiezen om het document op te slaan of te sluiten. Door op de knop rechtsonder in het venster te klikken kunt u de huidige tab sluiten.</para>

<para
>Een speciale functie in alle componenten is het menu-item <menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
><guimenuitem
>Nieuw</guimenuitem
> </menuchoice
> in &koshell;. Wanneer u dit item kiest, wordt het dialoogvenster <guilabel
>Object invoegen</guilabel
> geopend waarin u een &koffice;-component kunt selecteren dat dan geopend zal worden.</para>

<screenshot>
<screeninfo
>Het dialoogvenster "Object invoegen" in &koshell;</screeninfo>
<mediaobject>
<imageobject
><imagedata format="PNG" fileref="new-dialog.png"/></imageobject>
<textobject>
<phrase
>Het dialoogvenster "Object invoegen" in &koshell;</phrase>
</textobject>
<caption>
<para
>Het dialoogvenster "Object invoegen" in &koshell; </para>
</caption>
</mediaobject>
</screenshot>

</sect1>
</chapter>

<chapter id="commands">
<title
>De commando's</title>

<sect1 id="koshell-mainwindow">
<title
>Menu's en sneltoetsen</title>

<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Bestand</guimenu
></title>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>N</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Nieuw</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Opent</action
> het dialoogvenster <guilabel
>Object invoegen</guilabel
> dat een lijst bevat van alle componenten die geopend kunnen worden.</para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>O</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Openen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Opent</action
> een document in de daarvoor bestemde &koffice;-toepassing. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guisubmenu
>Recent geopend</guisubmenu
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont</action
> een lijst van recentelijk opgeslagen bestanden. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>S</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Opslaan</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Slaat</action
> het huidige document op. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Opslaan als...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Slaat</action
> het huidige document op met een andere naam. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Herladen</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Laadt</action
> het huidige document opnieuw. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Importeren...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Importeert</action
> een document in een ondersteund bestandsformaat. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Exporteren...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Exporteert</action
> het huidige document. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Verzenden...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Roept  &kmail; op zodat u het bestand kunt versturen. Het bestand wordt automatisch als bijlage aan de e-email toegevoegd.</action
></para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Alles opslaan</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>Slaat alle open documenten in de &koffice; werkruimte op. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>P</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Afdrukken...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Drukt het huidige bestand af.</action
></para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Afdrukvoorbeeld...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Laat een voorbeeld zien van het bestand zoals het afgedrukt zal worden.</action
></para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Documentinformatie</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Bekijk de informatie of vul informatie in over het huidige document en de auteur.</action
></para>
</listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>W</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Sluiten</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Sluit het huidige bestand, maar laat &koshell; open. </action
></para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><shortcut
> <keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>Q</keycap
></keycombo
> </shortcut
> <guimenu
>Bestand</guimenu
> <guimenuitem
>Afsluiten</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Sluit</action
> &koshell; af.</para
></listitem>
</varlistentry>
</variablelist>

</sect2>


<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Instellingen</guimenu
></title>

<variablelist>
<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Werkbalk tonen</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
><action
>Toont of verbergt</action
> de <guilabel
>hoofd</guilabel
>werkbalk.</para
></listitem>
</varlistentry>


<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Sneltoetsen instellen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>Opent een dialoogvenster waarin u de sneltoetsen kunt <action
>instellen</action
>. </para
></listitem>
</varlistentry>

<varlistentry>
<term
><menuchoice
><guimenu
>Instellingen</guimenu
> <guimenuitem
>Werkbalken instellen...</guimenuitem
> </menuchoice
></term>
<listitem
><para
>Opent een dialoogvenster waarin u de werkbalken kunt <action
>instellen</action
>. </para
></listitem>
</varlistentry>

</variablelist>

</sect2>

<sect2>
<title
>Het menu <guimenu
>Help</guimenu
></title>
&help.menu.documentation; </sect2>
</sect1>
</chapter>

<chapter id="technology">
<title
>Onder de motorkap</title>

<para
>&koshell; maakt intensief gebruik van verscheidene belangrijke technieken in &kde;, in het bijzonder van KParts en &DCOP;.</para>

<para
>De &GUI;-integratie van de componenten wordt mogelijk gemaakt door plugins die KParts-versies van de toepassingen beschikbaar maken. Hierdoor is er slechts een klein laagje bovenop de bestaande code van de losstaande toepassing nodig. Omdat alle &koffice;-toepassingen gebaseerd zijn op het KParts-componentmodel, werken ze uitstekend met elkaar samen. Elke &koffice;-component kan in een willekeurig &koffice;-document ingebed worden.</para>

<para
>Voor de communicatie tussen de componenten wordt &DCOP; gebruikt. Dit heeft de prettige eigenschap dat het volkomen duidelijk is of de toepassing losstaand of als KPart-component in &koshell; geopend is. </para>

</chapter>

<chapter id="credits">

<title
>Dankbetuigingen en licentie</title>

<para
>&koshell; </para>
<para
>Programma copyright 2001-2005 Het &koffice; Workspace-team </para>
<para
>Oorspronkelijke schrijvers: <itemizedlist>
<listitem
><para
>Sven Lüppken <email
>sven@kde.org</email
></para
> </listitem>
<listitem
><para
>Torben Weis <email
>weis@kde.org</email
></para
> </listitem>
<listitem
><para
>David Faure <email
>faure@kde.org</email
></para
> </listitem>
</itemizedlist>
</para>

<para
>Documentatie copyright 2005 Anne-Marie Mahfouf annma@kde.org </para>

<para
>Dit document is vertaald in het Nederlands door <othercredit role="translator"
><firstname
>Natalie</firstname
> <surname
>Koning</surname
><affiliation
><address
> <email
>nat@switch.demon.nl</email
></address
></affiliation
> <contrib
>Vertaler</contrib
></othercredit
>.</para
> 
&underFDL; &underGPL; </chapter>

<appendix id="installation">
<title
>Installatie</title>

<sect1 id="getting-koshell">
<title
>&koshell; verkrijgen</title>
&install.intro.documentation; </sect1>

<sect1 id="requirements">
<title
>Vereisten</title>

<para
>&koshell; maakt deel uit van &koffice;. Informatie kunt u vinden op <ulink url="http://www.koffice.org/koshell "
>de homepage van &koshell;</ulink
>. &koffice; moet geïnstalleerd zijn; &koshell; werkt niet zonder de rest van &koffice;. </para>

</sect1>

<sect1 id="compilation">
<title
>Compilatie en installatie</title>
&install.compile.documentation; </sect1>
</appendix>

&documentation.index;
</book>
<!--
Local Variables:
mode: sgml
sgml-minimize-attributes: nil
sgml-general-insert-case: lower
sgml-indent-step:0
sgml-indent-data:nil
End:
-->