Linux Sound-HOWTO, czyli D¼wiêk w Linuxie - Jak To Zrobiæ?
Autor: Jeff Tranter, jeff_tranter@pobox.com
v1.16, 5 stycznia 1997
WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: PPaawwee³³ OOllsszzeewwsskkii aallddeerr@@aammgg..nneett..ppll
vv11..0011,, 2233 mmaarrccaa 11999977
Ten dokument opisuje obs³ugê d¼wiêku w Linuxie. Zawiera listê urz±dzeñ
d¼wiêkowych pracuj±cych z Linuxem, wyja¶nia jak skonfigurowaæ sterown
iki do³±czane do j±dra i odpowiada na czêsto zadawane pytania. Zami
arem autora jest szybsze wprowadzenie nowych u¿ytkowników w temat i
zmniejszenie ruchu sieciowego w grupach dyskusyjnych Usenetu i pocz
towych listach dyskusyjnych.
______________________________________________________________________
Table of Contents:
1. Wprowadzenie
1.1. Podziêkowania
1.2. Historia Wersji
1.3. Nowe wersje tego dokumentu
1.4. Informacja zwrotna
1.5. Polityka Dystrybucji
2. Technologia Kart D¼wiêkowych
3. Obs³ugiwane Urz±dzenia
3.1. Karty D¼wiêkowe
3.2. Dodatkowe Sterowniki D¼wiêku
3.3. G³o¶nik PC (PC Speaker)
3.4. Port Równoleg³y
4. Instalacja
4.1. Instalacja Karty D¼wiêkowej
4.2. Konfigurowanie j±dra
4.3. Tworzenie Plików Urz±dzeñ
4.4. Prze³adowywanie Linuxa i Testowanie Instalacji
4.5. Usuwanie b³êdów
4.5.1. Krok 1: Upewnij siê, ¿e rzeczywi¶cie uruchomi³e¶ j±dro, które
skompilowa³e¶.
4.5.2. Krok 2: Upewnij siê, ¿e sterowniki d¼wiêku wkompilowane s± w
j±dro.
4.5.3. Krok 3: Czy j±dro wykry³o kartê d¼wiêkow± w trakcie ³adowania?
4.5.4. Krok 4: Czy mo¿esz pobieraæ dane z urz±dzenia dsp?
4.5.5. Je¶li Wszystko Inne Zawiedzie
5. Programy Obs³uguj±ce D¼wiêk
6. Odpowiedzi Na Czêsto Zadawane Pytania
6.1. Czym s± ró¿ne pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych?
6.2. Jak mogê odtworzyæ próbkê d¼wiêkow±?
6.3. Jak mogê nagraæ próbkê?
6.4. Czy mogê mieæ wiêcej ni¿ jedn± kartê d¼wiêkow±?
6.5. B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No such file or directory"
6.6. B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No such device"
6.7. B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No space left on device"
6.8. B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "Device busy"
6.9. Nadal pojawiaj± siê b³êdy "urz±dzenie zajête"!
6.10. Niepe³ne odtwarzanie pliku z d¼wiêkiem cyfrowym
6.11. W trakcie odtwarzania plików MOD pojawiaj± siê przerwy
6.12. B³êdy przy kompilacji programów d¼wiêkowych
6.13. SEGV przy uruchamianiu programów d¼wiêkowych, które wcze¶niej
dzia³a³y
6.14. Jakie znane b³êdy lub ograniczenia ma sterownik d¼wiêku?
6.15. Gdzie znajdê opis odwo³añ ioctl() sterownika d¼wiêku?
6.16. Jaki procesor jest konieczny do odtwarzania lub nagrywania bez
przestojów?
6.17. Problemy z kart± PAS16 i kontrolerem SCSI Adaptec 1542 SCSI
6.18. Czy jest mo¿liwe jednoczesne nagrywanie i odtwarzanie próbek?
6.19. Mój SB16 jest ustawiony na IRQ 2, ale configure nie pozwala
ustawiæ tej warto¶ci.
6.20. Czy SoundBlaster AWE32 lub SoundBlaster16 ASP s± obs³ugiwane?
6.21. Je¶li uruchomiê Linuxa, po czym za³aduje DOS, dostajê b³êdy
i/lub programy d¼wiêkowe dzia³aj± niepoprawnie.
6.22. Problemy z uruchamianiem gry DOOM pod Linuxem
6.23. Jak mogê zredukowaæ szumy zbierane przez moj± kartê d¼wiêkow±?
6.24. Mogê odtwarzaæ d¼wiêki, ale nie mogê nagrywaæ.
6.25. Moja "kompatybilna" karta d¼wiêkowa dzia³a tylko wówczas, gdy
zainicjalizujê j± pod MS-DOS.
6.26. Moja 16-bitowa karta "kompatybilna" z SoundBlaster dzia³a pod
Linuxem jedynie w trybie 8-bitowym.
6.27. Gdzie mogê znale¼æ programy d¼wiêkowe pod Linuxa?
6.28. Czy sterownik d¼wiêku mo¿e byæ skompilowany jako ³adowalny
modu³ j±dra?
6.29. Czy mogê u¿yæ kartê d¼wiêkow± aby zast±piæ systemowy sygna³ na
konsoli?
6.30. Co to jest VoxWare?
6.31. Czy karty Plug and Play s± obs³ugiwane?
6.32. Sox/Play/Vplay wypisuje "invalid block size 1024" (b³êdny
rozmiar bloku 1024)
6.33. Dlaczego sterownik d¼wiêku ma w³asny program konfiguracyjny?
6.34. Ustawienia miksera s± zerowane za ka¿dym razem gdy za³adujê
modu³ sterownika d¼wiêku
6.35. Jedynie u¿ytkownik root mo¿e nagrywaæ d¼wiêk
7. ¬ród³a Informacji
8. Od t³umacza
______________________________________________________________________
11.. WWpprroowwaaddzzeenniiee
Oto dokument Linux Sound HOWTO, czyli D¼wiêk w Linuxie - Jak To
Zrobiæ? Z za³o¿enia ma to byæ szybki poradnik obejmuj±cy wszystko, co
potrzebujesz wiedzieæ aby zainstalowaæ i skonfigurowaæ obs³ugê d¼wiêku
pod Linuxem. Udzielono tu odpowiedzi na czêsto zadawane pytania, a
tak¿e zamieszczono odno¶niki do innych ¼róde³ informacji na rozmaite
tematy zwi±zane z d¼wiêkiem i muzyk± generowan± za pomoc± komputerów.
Zakres pracy jest ograniczony do problematyki kart d¼wiêkowych,
odnosz±cej siê do Linuxa. Wiêcej informacji na temat kart d¼wiêkowych
i generowania d¼wiêku i muzyki z pomoc± komputera znajdziesz w
dokumentach wymienionych w rozdziale _¬_r_ó_³_a _I_n_f_o_r_m_a_c_j_i.
11..11.. PPooddzziiêêkkoowwaanniiaa
Wiele z tych informacji pochodzi z dokumentacji dostarczonej wraz ze
sterownikiem d¼wiêku, napisanym przez Hannu Savolainena
(hannu@voxware.pp.fi). Sk³adam podziêkowania Hannu i wielu innym
ludziom, którzy tworzyli sterowniki d¼wiêku do j±dra Linuxa i programy
narzêdziowe.
Dziêki pakietowi Linuxdoc-SGML ten dokument HOWTO jest dostêpny w
kilku formatach, wygenerowanych z jednego wspólnego pliku ¼ród³owego.
11..22.. HHiissttoorriiaa WWeerrssjjii
WWeerrssjjaa 11..11
pierwsza wersja; wys³ana jedynie do kana³u SOUND pocztowej listy
aktywistów Linuxa
WWeerrssjjaa 11..22
niewielkie uaktualnienia; pierwsza wersja dostêpna w archiwach
internetowych
WWeerrssjjaa 11..33
skonwertowana do formatu SGML; obecnie dostêpna w kilku
formatach dziêki narzêdziom Linuxdoc-SGML Matta Welsha; zmiana
wygl±du z powodu nowego formatu, jedynie niewielkie zmiany w
tre¶ci
WWeerrssjjaa 11..44
niewielkie poprawki w SGMLu; dodana odpowied¼ na temat
niekompatybilno¶ci kontrolera SCSI Adaptec1542A i karty PAS16
WWeerrssjjaa 11..55
sterownik d¼wiêku w wersji 2.5a jest teraz w dystrybucji j±dra
1.1; uwaga na temat obs³gi GUS-MAX; inne nieznaczne poprawki
WWeerrssjjaa 11..66
dodana informacja o b³êdzie "no space on device" ("brak
przestrzeni na urz±dzeniu"); dodana uwaga o tym, ¿e Podrêcznik
Hackera (Hacker's Guide) znajduje siê w "ukrytym" katalogu;
dodane pytanie o tryb dwukierunkowy; informacja o b³êdach
"device busy" ("urz±dzenie zajête"); inne nieznaczne poprawki
WWeerrssjjaa 11..77
dodane informacje o ASP i AWE32; dostêpny jest VoxWare 2.9;
odpowied¼ na pytanie o u¿ywanie IRQ2; odno¶niki do dokumentów
HOWTO o d¼wiêku i SCSI
WWeerrssjjaa 11..88
dodane pytanie o b³êdy pod DOSem; wiele niewielkich poprawek
celem uaktualnienia wzglêdem wersji 2.90 sterownika d¼wiêku;
informacja o grze DOOM; odpowied¼ na temat redukcji szumów
WWeerrssjjaa 11..99
pytania o nagrywanie i karty-klony
WWeerrssjjaa 11..1100
napomknienie, ¿e HOWTO dostêpne jest przez WWW, jako dokumenty
do druku i w innych wersjach jêzykowych; informacja na temat
konfliktu DMA ze sterownikiem napêdu ta¶mowego QIC; informacja o
karcie Sound Galaxy NX Pro i myszy szeregowej Logitech
WWeerrssjjaa 11..1111
D³ugo oczekiwane uaktualnienie (by³em zajêty); dokument objêty
licencj± GPL; uaktualnienie do wersji 3.0 sterownika d¼wiêku;
informacja o wielu nowo obs³ugiwanych kartach; wiêcej informacji
o konfiguracji i usuwaniu b³êdów; masa nowych odno¶ników do
stron HTML; uaktualnienie zgodnie z formatem CD-ROM HOWTO.
WWeerrssjjaa 11..1122
nowe sterowniki w j±drze 1.3.34; nowe nazwy urz±dzeñ
d¼wiêkowych; adres 1542 to 334 a nie 333; wyja¶nienie statusu
Emu i ASP Creative Labs; wskazanie do stron WWW Creative Labs i
MediaTrix
WWeerrssjjaa 11..1133
wzmianka o nazwie VoxWare; uaktualnienie o najnowsze obs³ugiwane
karty d¼wiêkowe i opcje konfiguracji; pytanie o obs³ugê Plug and
Play; problem rozmiarów bloku; nowe opcje w xconfig i
menuconfig; narzêdzia modutils maj± obs³ugê d¼wiêku; usuniêcie
pocztowej listy dyskusyjnej vger; wyró¿nienie adresu strony WWW
autora; inne niewielkie zmiany
WWeerrssjjaa 11..1144
Audio Excell DSP16 nie jest obecnie obs³ugiwana (powinna znowu
dzia³aæ za kilka miesiêcy); zmiany w programie configure;
dostêpne jest w³oska wersja jêzykowa tego HOWTO; trick - jak
ustawiaæ wzmocnienie miksowania podczas ³adowania modu³u obs³ugi
d¼wiêku; ostatnia stabilna wersja j±dra to 2.0; now nazwa
sterownika d¼wiêku; pytanie o prawa dostêpu root'a na plikach
urz±dzeñ d¼wiêkowych
WWeerrssjjaa 11..1155
usuniêcie kilku bardzo starych i obecnie nieaktualnych pytañ;
nowy adres e-mail autora; poprawione kilka odwo³añ do
najnowszych pakietów programów; wiêcej informacji o ksi±¿ce nt.
multimediów; niewielkie poprawki pisowni i gramatyki
WWeerrssjjaa 11..1166
wiele uaktualnieñ i poprawek od Hannu Savolainena; dodany
sze¶ciomiesiêczny "okres przydatno¶ci do u¿ycia"; nowy URL do
strony WWW dotycz±cej ksi±¿ki, dodany odno¶nik do hiszpañskiej
wersji jêzykowej; niewielkie poprawki poprawki pisowni i
gramatyki
11..33.. NNoowwee wweerrssjjee tteeggoo ddookkuummeennttuu
Nowe wersje orygina³u tego dokumentu bêd± okresowo wysy³ane do gupy
dyskusyjnej comp.os.linux.answers. Bêd± równie¿ za³adowywane do
rozmaitych anonimowych archiwów ftp, zbieraj±cych tego typu
informacje, jak np. <ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/>.
Wersje hipertekstowe tego i innych dokumentów Linux HOWTO s± dostêpne
na wielu serwerach WWW w Internecie, w tym pod adresem
<http://sunsite.unc.edu/mdw/mdw.html>. Wiêkszo¶æ CD-ROMowych
dystrybucji Linuxa zawiera dokumenty HOWTO, czêsto w katalogu
</usr/doc/>, jak równie¿ dokumenty te dostêpne s± u kilku producentów
w postaci drukowanej. Czasami dokumenty HOWTO z dystrybucji na p³ytach
CD-ROM, archiwów ftp i w formie drukowanej s± nieaktualne. Je¶li z
daty wydania tego dokumentu wynika, ¿e ma on wiêcej ni¿ 6 miesiêcy,
prawdopodobnie nowsza wersja jest ju¿ dostêpna w Internecie.
Wersja polska znajduje siê wraz z pozosta³ymi dokumentami Linux-HOWTO
w wersji polskiej w archiwum ftp://ftp.ippt.gov.pl/pub/Linux/JTZ/
Oryginalna, angielska wersja tego dokumentu:
<ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/HOWTO/>.
Francuska wersja tego dokumentu :
<ftp://ftp.ibp.fr/pub2/linux/french/docs/HOWTO/>.
Japoñska wersja tego dokumentu : <http://yebisu.ics.es.osaka-
u.ac.jp/linux/>.
W³oska wersja tego dokumentu :
<http://www.psico.unipd.it/ildp/docs/HOWTO/Sound-HOWTO.html>.
Hiszpañska wersja tego dokumentu :
<http://www.insflug.nova.es/howtos/online/sonido/sonido-COMO.html>.
Je¶li przet³umaczysz orygina³ na inn± wersjê jêzykow±, daj znaæ
autorowi, a do powy¿szej listy dodany zostanie odpowiedni odno¶nik.
11..44.. IInnffoorrmmaaccjjaa zzwwrroottnnaa
Polegam na Tobie, czytelniku, aby uczyniæ ten dokument u¿ytecznym.
Je¶li masz jakie¶ sugestie, poprawki lub komentarze, proszê wy¶lij je
do mnie, jeff_tranter@pobox.com, a ja spróbuje w³±czyæ je do nastêpnej
wersji.
Wyra¿am równie¿ chêæ udzielania odpowiedzi na ogólne pytania dotycz±ce
kart d¼wiêkowych tak dobrze jak tylko potrafiê. Jednak zanim zapytasz
mnie, _z_a_p_o_z_n_a_j _s_i_ê _p_r_o_s_z_ê _z _c_a_³_y_m _n_i_n_i_e_j_s_z_y_m _H_O_W_T_O, a wysy³aj±c
pytanie _d_o_³_±_c_z _d_o_k_³_a_d_n_± _i_n_f_o_r_m_a_c_j_ê _n_a _t_e_m_a_t _p_r_o_b_l_e_m_u.
Je¶li opublikujesz ten dokument na dysku CD-ROM lub w wersji
drukowanej, by³bym wdziêczny za przes³anie mi jednego egzemplarza.
Napisz e-mail, to podam mój adres pocztowy. Warto w takiej sytuacji
równie¿ rozwa¿yæ datek na rzecz Projektu Dokumentacji Linuxa (Linux
Documentation Project), co wspomo¿e ideê darmowej dokumentacji do
Linuxa. W sprawie dok³adniejszych informacji skontaktuj siê z
koordynatorem projektu Linux HOWTO, Gregiem Hankinsem
<mailto:gregh@sunsite.unc.edu>.
11..55.. PPoolliittyykkaa DDyyssttrryybbuuccjjii
Prawa autorskie 1995-1997 Jeff Tranter.
Ten HOWTO jest darmow± dokumentacj±; mo¿esz go rozprowadzaæ i/lub
modyfikowaæ na zasadach okre¶lonych w Generalnej Publicznej Licencji
GNU (GPL) przez Fundacjê Darmowego Oprogramowania (Free Software
Foundation); Licencja w wersji 2 lub (zgodnie z Twoim uznaniem)
jakakolwiek pó¼niejsza.
Dokument ten rozprowadzany jest w nadziei, ¿e bêdzie przydatny, jednak
bbeezz ¿¿aaddnneejj ggwwaarraannccjjii; nawet bez domniemanej gwarancji pprrzzeezznnaacczzeenniiaa
lub pprrzzyyddaattnnoo¶¶ccii ddoo kkoonnkkrreettnneeggoo cceelluu. Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w
Generalnej Publicznej Licencji GNU.
Mo¿esz otrzymaæ kopiê Generalnej Publicznej Licencji GNU, je¶li
napiszesz do Free Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge,
MA 02139, USA.
22.. TTeecchhnnoollooggiiaa KKaarrtt DD¼¼wwiiêêkkoowwyycchh
Ten rozdzia³ jest _b_a_r_d_z_o skrótowym przegl±dem technologii d¼wiêku
komputerowego, który ma na celu u³atwiæ ci zrozumienie pó¼niej
u¿ywanych pojêæ. Aby dowiedzieæ siê wiêcej, powiniene¶ odwo³aæ siê do
ksi±¿ek o d¼wiêku cyfrowym lub cyfrowym przetwarzaniu sygna³ów
d¼wiêkowych.
D¼wiêk jest zjawiskiem _a_n_a_l_o_g_o_w_y_m; mo¿e przyjmowaæ dowolne warto¶ci z
ci±g³ego przedzia³u. Komputery s± _c_y_f_r_o_w_e; lubi± pracowaæ z
warto¶ciami dyskretnymi. Karty d¼wiêkowe wykorzystuj± urz±dzenie zwane
_K_o_n_w_e_r_t_e_r_e_m _A_n_a_l_o_g_o_w_o _- _C_y_f_r_o_w_y_m (A/D lub ADC) do konwersji napiêæ
odpowiadaj±cych analogowym falom d¼wiêkowym do postaci cyfrowych lub
numerycznych warto¶ci, które mo¿na przechowywaæ w pamiêci. Podobnie,
_K_o_n_w_e_r_t_e_r _C_y_f_r_o_w_o _- _A_n_a_l_o_g_o_w_y (D/A lub DAC) przekszta³ca warto¶ci
numeryczne z powrotem na napiêcia analogowe, które w efekcie mog±
sterowaæ g³o¶nikiem, produkuj±c d¼wiêk.
Proces przetwarzania postaci analogowej na cyfrow±, zwany
próbkowaniem, obci±¿ony jest pewnym b³êdem. Dwa czynniki s±
najwa¿niejsze przy okre¶laniu, jak wiernie próbkowany d¼wiêk
odwzorowuje analogowy orygina³. _C_z_ê_s_t_o_t_l_i_w_o_¶_æ _p_r_ó_b_k_o_w_a_n_i_a to liczba
próbek pobranych w danej jednostce czasu (najczê¶ciej okre¶lana w
próbkach na sekundê lub Hertzach). Przy niskiej czêstotliwo¶ci
próbkowania analogowy sygna³ odwzorowany bêdzie mniej dok³adnie.
_R_o_z_m_i_a_r _p_r_ó_b_k_i to zakres warto¶ci u¿ywanych do opisania ka¿dej próbki,
zazwyczaj oznaczony w bitach. Im wiêkszy rozmiar próbki, tym
dok³adniejszy bêdzie sygna³ cyfrowy.
Karty d¼wiêkowe najczê¶ciej u¿ywaj± próbek 8- lub 16-bitowych przy
czêstotliwo¶ciach próbkowania od oko³o 4000 do 44.000 próbek na
sekundê. Próbki mog± równie¿ zawieraæ jeden kana³ (mono) lub dwa
kana³y (stereo).
_S_y_n_t_e_z_a _F_M jest starsz± technik± wytwarzania d¼wiêku. Polega na
³±czeniu ró¿nych fal d¼wiêkowych (np. sinusoidalnej, trójk±tnej,
kwadratowej). Syntezê FM ³atwiej jest zaimplementowaæ sprzêtowo ni¿
konwersjê D/A, ale za to trudniej j± oprogramowaæ. Jest ona równie¿
mniej elastyczna. Wiele kart d¼wiêkowych obs³uguje syntezê FM dla
celów wstecznej kompatybilno¶ci ze starszymi kartami i programami.
Zazwyczaj zawieraj± one kilka niezale¿nych generatorów d¼wiêku lub
_g_³_o_s_ó_w.
_S_y_n_t_e_z_a _W_a_v_e_t_a_b_l_e ³±czy elastyczno¶æ konwersji D/A z wielokana³owymi
mo¿liwo¶ciami syntezy FM. W tej technologii przetworzone na postaæ
cyfrow± g³osy mog± byæ za³adowane do dedykowanego obszaru pamiêci, a
nastêpnie odtwarzane, ³±czone i modyfikowane przy niewielkim
obci±¿eniu procesora. Wszystkie najlepsze karty d¼wiêkowe obs³uguj±
syntezê wavetable.
Wiêkszo¶æ kart d¼wiêkowych daje mo¿liwo¶æ _m_i_k_s_o_w_a_n_i_a - ³±czenia
sygna³ów z ró¿nych ¼róde³ wej¶ciowych i kontrolowania poziomów
g³o¶no¶ci.
_M_I_D_I jest skrótem od nazwy Musical Instrument Digital Interface
(Cyfrowy Interfejs Instrumentów Muzycznych) i jest standardowym
protoko³em sprzêtowym i programowym pozwalaj±cym instrumentom
muzycznym na komunikowanie siê ze sob±. Sygna³y przes³ane po szynie
MIDI mog± byæ równie¿ przechowywane w plikach MIDI do pó¼niejszej
obróbki i odtwarzania. Wiele kart d¼wiêkowych zawiera interfejs MIDI.
Te, które go nie maj±, nadal mog± odgrywaæ pliki MIDI przy u¿yciu
zintegrowanych w karcie funkcji.
_P_l_i_k_i _M_O_D s± powszechnym formatem utworów generowanych za pomoc±
komputerów. Obok informacji o nutach, które maj± byæ zagrane, pliki te
zawieraj± cyfrowe próbki instrumentów (inaczej zwane g³osami). Pliki
MOD po raz pierwszy pojawi³y siê na komputerach Amiga, ale mog± byæ
odtwarzane z pomoc± stosownego oprogramowania na innych systemach, z
Linuxem w³±cznie.
33.. OObbss³³uuggiiwwaannee UUrrzz±±ddzzeenniiaa
W tym rozdziale wymieniono karty graficzne i interfejsy, które s±
obecnie obs³ugiwane przez Linuxa. Informacja tutaj zawarta oparta jest
na najnowszych w trakcie pisania tego dokumentu j±drach Linuxa.
Sterownik d¼wiêku ma sw± w³asn± numeracjê wersji. Ostatnie stabilne
j±dro Linuxa to wersja 2.0.27, wykorzystuj±ca sterownik d¼wiêku w
wersji 3.5.4-960630.
Autor sterownika d¼wiêku, Hannu Savolainen, zazwyczaj równie¿
udostêpnia nowsze wersje sterownika d¼wiêku zanim w³±czane s± one do
standardowej dystrybucji j±dra Linuxa. Najbardziej aktualna lista
obs³ugiwanych kart znajduje siê pod adresem <http://www.4front-
tech.com/ossfree/new_cards.html> (USA) lub
<http://personal.eunet.fi/pp/voxware/new_cards.html> (Europa). Na
tych stronach wyszczególnione jest, która wersja sterownika d¼wiêku
jest wymagana przy danym typie karty d¼wiêkowej, lub czy sterownik
danej karty jest nadal w fazie rozwoju. Plik
</usr/src/linux/drivers/sound/Readme.cards>, rozprowadzany wraz ze
sterownikiem d¼wiêku do j±dra, zawiera informacjê o obs³ugiwanych
kartach, ale nie zawsze jest aktualny.
Sterownik d¼wiêku powinien równie¿ dzia³aæ z wiêkszo¶ci± kart
d¼wiêkowych na platformie Alpha. Jednak¿e, niektóre karty mog±
wywo³ywaæ konflikty na portach I/O innych urz±dzeñ systemów opartych
na Alpha, nawet je¶li dzia³aj± one poprawnie na komputerach i386, wiêc
ogólnie rzecz bior±c nie mo¿na z góry okre¶liæ, czy dana karta bêdzie
dzia³aæ, zanim siê faktycznie nie spróbuje.
W czasie, gdy to piszê, sterownik d¼wiêku nie dzia³a jeszcze na wersji
Linuxa na systemy z procesorem PowerPC, ale w przysz³o¶ci obs³uga ta
powinna siê pojawiæ.
Wygl±da na to, ¿e sterownik d¼wiêku mo¿na do³±czyæ do j±dra w wersji
Linuxa na systemy MIPs, ale obawiam siê ¿e nie specjalnie dzia³a (czy
komputery MIPs maj± w ogóle sloty ISA?).
J±dro Linuxa zawiera osobne sterowniki dla wersji na Atari i Amigê,
które implementuj± kompatybilny podzestaw sterownika na platformê
Intel, przy u¿yciu wbudowanych w te komputery urz±dzeñ.
Wersja Linuxa na systemy SPARC nie ma obecnie obs³ugi d¼wiêku
(podobnie jak Amiga i Atari, komputery SPARC maj± wbudowane urz±dzenia
d¼wiêkowe, wiêc mo¿na to za³atwiæ nowym sterownikiem).
33..11.. KKaarrttyy DD¼¼wwiiêêkkoowwee
Nastêpuj±ce karty d¼wiêkowe obs³ugiwane s± przez sterownik d¼wiêku
j±dra Linuxa:
· ATI Stereo F/X (nie jest ju¿ produkowana)
· AdLib (nie jest ju¿ produkowana)
· Ensoniq SoundScape (i kompatybilne firm Reveal i Spea)
· Gravis Ultrasound
· Gravis Ultrasound ACE
· Gravis Ultrasound Max
· Gravis Ultrasound z opcjonalnym próbkowaniem 16-bitowym
· Logitech Sound Man 16
· Logitech SoundMan Games
· Logitech SoundMan Wave
· MAD16 Pro (uk³ady OPTi 82C928, 82C929, 82C930, 82C924)
· Media Vision Jazz16
· MediaTriX AudioTriX Pro
· Microsoft Windows Sound System (MSS/WSS)
· Mozart (OAK OTI-601)
· Orchid SW32
· Personal Sound System (PSS)
· Pro Audio Spectrum 16
· Pro Audio Studio 16
· Pro Sonic 16
· Roland MPU-401 interfejs MIDI
· Sound Blaster 1.0
· Sound Blaster 16
· Sound Blaster 16ASP
· Sound Blaster 2.0
· Sound Blaster AWE32
· Sound Blaster Pro
· TI TM4000M notebook
· ThunderBoard
· Turtle Beach Tropez ("classic", ale nie Plus)
· Turtle Beach Maui
· Yamaha FM synthesizers (OPL2, OPL3 i OPL4)
· 6850 UART interfejs MIDI
Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e karty Plug and Play (PnP) nie s± w pe³ni
kompatybilne ze starszymi modelami bez PnP tego samego urz±dzenia. Dla
przyk³adu, SoundBlaster16 PnP nie jest w pe³ni zgodna z oryginaln±
kart± SoundBlaster16. Podobnie jest w przypadku kart Soundscape PnP i
GUS PnP. Wiêcej informacji o Plug and Play znajdziesz w dalszej czê¶ci
tego dokumentu.
Nastêpuj±ce karty _n_i_e _s_± obs³ugiwane, z powodu, ¿e s± przestarza³e,
b±d¼ dlatego, ¿e producent nie chce udostêpniæ informacji
programistycznych niezbêdnych do napisania sterownika.
· Pro Audio Spectrum (oryginalna)
· Pro Audio Spectrum+
· starsze (oparte o Sierra Aria) karty d¼wiêkowe firmy Diamond
Inne karty d¼wiêkowe, które okre¶la siê jako kompatybilne z jedn± z
obs³ugiwanych kart d¼wiêkowych _m_o_g_± dzia³aæ, je¶li s± zgodne sprzêtowo
(tj. na poziomie rejestrów).
Mimo faktu, i¿ wiêkszo¶æ kart d¼wiêkowych tytu³uje siê mianem
"kompatybilnych z SoundBlaster", bardzo niewiele z obecnie
sprzedawanych kart jest wystarczaj±co kompatybilnych, aby pracowaæ z
linuxowym sterownikiem karty SoundBlaster. Karty te najczê¶ciej
pracuj± lepiej pod kontrol± sterownika MSS/WSS lub MAD16. Jedynie
prawdziwe karty SoundBlaster, produkowane przez Creative Labs,
zawieraj±ce oryginalne uk³ady (tzn. SoundBlaster16 Vibra), karty MV
Jaz16 i oparte o ESS688/1688 dzia³aj± dobrze ze sterownikiem
SoundBlaster. Próba u¿ycia ustawienia "16-bitowa karta d¼wiêkowa
kompatybilna z SoundBlaster Pro" to zazwyczaj tylko strata czasu.
J±dro Linuxa obs³uguje port SCSI wbudowany w niektóre karty d¼wiêkowe
(np. ProAudioSpectrum 16) i firmowy interfejs do niektórych napêdów
CD-ROM (np. Soundblaster Pro). Wiêcej informacji znajdziesz w
dokumentach Linux SCSI HOWTO oraz Linux CDROM HOWTO
Dostêpny jest tak¿e ³adowalny modu³ j±dra obs³uguj±cy porty joysticka
- równie¿ te, które znajduj± siê na niektórych kartach d¼wiêkowych.
Zauwa¿, ¿e obs³uga SCSI, CD-ROM, joysticka i sterowniki d¼wiêkowe w
j±drze s± od siebie ca³kowicie niezale¿ne.
Najnowsze informacje o sterowniku kart d¼wiêkowych znajdziesz na
stronie WWW Hannu Savolainena, której adres wymieniony jest w
rozdziale _¬_r_ó_d_³_a _I_n_f_o_r_m_a_c_j_i.
33..22.. DDooddaattkkoowwee SStteerroowwnniikkii DD¼¼wwiiêêkkuu
Dostêpnych jest te¿ kilka "nieoficjalnych" sterowników d¼wiêku, nie
w³±czonych do dystrybucji j±dra Linuxa, u¿ywanych zamiast
standardowego sterownika d¼wiêku.
Komercyjn± wersjê sterownika d¼wiêku pod Linuxa sprzedaje firma 4Front
Technologies. Oferowana przez nich wersja ma kilka dodatkowych funkcji
w porównaniu ze sterownikiem w³±czonym do dystrybucji j±dra Linuxa.
Wiêcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie WWW 4Front
Technologies.
Markus Mummert (mum@mmk.e-technik.tu-muenchen.de) stworzy³ pakiet
sterowników do kart Turtle Beach MultiSound (classic), Tahiti i
Monterey. W dokumentacji czytamy:
"Jest on zaprojektowany do wysokiej jako¶ci zapisu/odczytu z
dysku twardego bez utraty synchronizacji nawet na
obci±¿onych systemach. Inne funkcje, takie jak synteza fal,
MIDI i cyfrowy procesor sygna³owy (DSP) nie mog± byæ
u¿ywane. Nie jest równie¿ mo¿liwe jednoczesne odtwarzanie i
nagrywanie. Obecnie zastêpuje on VoxWare i by³ testowany na
kilku wersjach j±dra, od 1.0.9 do 1.2.1. Mo¿na go równie¿
zainstalowaæ na systemach UN*X SysV386R3.2."
Mo¿na je znale¼æ pod adresem
<http://www.cs.colorado.edu/~mccreary/tbeach>.
Kim Burgaard (burgaard@daimi.aau.dk) napisa³ sterownik i programy
narzêdziowe do interfejsu MIDI Roland MPU-401. Opis z mapy
oprogramowania Linuxa jest nastêpuj±cy:
"Sterownik do interfejsów MIDI w pe³ni zgodnych z Roland
MPU-401 (w tym równie¿ Roland SCC-1 i RAP-10/ATW-10). Wraz
ze sterownikiem otrzymujemy u¿yteczny zestaw programów
narzêdziowych, w sk³ad którego wchodz± miêdzy innymi odt
warzacz i rejestrator standardowych plików MIDI (Standard
MIDI Files)."
Od czasu wydania wersji 0.11a dokonano licznych ulepszeñ.
Miêdzy innymi, sterownik zawiera obecnie procedury dzielenia
pracy IRQ i mo¿na go skompilowaæ z nowym interfejsem modu³ów
j±dra. Opcja pracy z metronomem, mo¿liwo¶æ synchronizowania
np. grafiki na podstawie rytmu bez utraty precyzji, zaawan
sowany interfejs powtarzania/nagrywania/nadpisywania i
wiele, wiele wiêcej."
Mo¿na to znale¼æ pod adresem :
<ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/sound/mpu401-0.2.tar.gz>.
33..33.. GG³³oo¶¶nniikk PPCC ((PPCC SSppeeaakkeerr))
Dostêpny jest sterownik d¼wiêku, nie wymagaj±cy ¿adnych dodatkowych
urz±dzeñ d¼wiêkowych; wykorzystuje on wewnêtrzny g³o¶nik PC. Jest on w
wiêkszo¶ci programowo zgodny ze sterownikiem kart d¼wiêkowych, jednak
jak mo¿na siê by³o spodziewaæ, jako¶æ uzyskiwanego d¼wiêku jest
znacznie gorsza i procesor jest znacznie bardziej obci±¿ony. Wyniki
bywaj± ró¿ne, zale¿nie od charakterystyki danego g³o¶nika. Wiêcej
informacji znajdziesz w dokumentach do³±czonych do sterownika g³o¶nika
PC.
Bie¿±ca wersja to 0.9b i mo¿na j± zdobyæ pod adresem
<ftp://ftp.informatik.hu-berlin.de/pub/os/linux/hu-sound/>
33..44.. PPoorrtt RRóówwnnoolleegg³³yy
Innym wyj¶ciem jest skonstruowanie konwertera cyfrowo-analogowego w
oparciu o równoleg³y port drukarki i kilka dodatkowych komponentów.
Jako¶æ d¼wiêku w tym przypadku jest lepsza ni¿ na g³o¶niku PC, ale
nadal sterownik konsumuje du¿o czasu procesora. Wskazówki dotycz±ce
budowy takiego konwertera, oraz odpowiedni sterownik zawiera wcze¶niej
wspomniany pakiet steruj±cy do g³o¶nika PC.
44.. IInnssttaallaaccjjaa
Konfiguracja obs³ugi d¼wiêku przez Linuxa sprowadza siê do
nastêpuj±cych kroków:
1. Instalacja karty d¼wiêkowej.
2. Konfiguracja i kompilacja j±dra z obs³ug± d¼wiêku.
3. Stworzenie plików urz±dzeñ.
4. Prze³adowanie j±dra Linuxa i testowanie ustawieñ.
Nastêpne rozdzia³y szczegó³owo opisuj± ka¿dy z tych kroków.
44..11.. IInnssttaallaaccjjaa KKaarrttyy DD¼¼wwiiêêkkoowweejj
Post±p zgodnie ze wskazówkami producenta odno¶nie instalacji sprzêtu,
lub zleæ instalacjê dostawcy twojego komputera.
Starsze karty d¼wiêkowe maj± zazwyczaj prze³±czniki lub jumpery
pozwalaj±ce dobraæ ustawienia IRQ, kana³ów DMA, itd.; zapisz sobie
warto¶ci, które ustawisz. Je¶li nie masz pewno¶ci, wykorzystaj
ustawienia fabryczne. W miarê mo¿liwo¶ci próbuj unikaæ konfliktów
karty z innymi urz±dzeniami (np. kartami ethernet, kontrolerami SCSI,
portami szeregowymi i równoleg³ymi).
Zazwyczaj powiniene¶ u¿ywaæ te same ustawienia portu I/O, IRQ i DMA,
które dzia³aj± pod DOSem. Jednak w niektórych przypadkach (szczególnie
przy kartach PnP) dla poprawnego dzia³ania karty pod Linuxem
ustawienia bêd± musia³y byæ inne. Mo¿e siê przydaæ metoda
do¶wiadczalna.
44..22.. KKoonnffiigguurroowwaanniiee jj±±ddrraa
Przy wstêpnej instalacji Linuxa prawdopodobnie u¿y³e¶ j±dra
prekompilowanego. J±dra te zazwyczaj nie zawieraj± obs³ugi d¼wiêku.
Najlepiej przekompilowaæ j±dro samemu z takimi sterownikami, jakie s±
Ci potrzebne. Mo¿esz równie¿ chcieæ przekompilowaæ j±dro aby
uaktualniæ je do nowszej wersji lub aby zwolniæ nieco pamiêci przez
zminimalizowanie jego rozmiarów.
Szczegó³y odno¶nie kompilacji j±dra znajdziesz w Linux Kernel HOWTO
<http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html> po polsku (lub w
oryginale Linux Kernel HOWTO <http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Kernel-
HOWTO.html>). Wspomnê tutaj tylko o kilku kwestiach specyficznych dla
kart d¼wiêkowych.
Je¶li nigdy wcze¶niej nie konfigurowa³e¶ obs³ugi d¼wiêku w j±drze,
dobrze by³oby, aby¶ przeczyta³ _w_s_z_y_s_t_k_i_e dokumenty Readme do³±czone do
sterowników d¼wiêku do j±dra, w szczególno¶ci informacjê o konkretnym
typie karty d¼wiêkowej, której u¿ywasz. Nastêpuj±ce pliki informacyjne
mo¿na znale¼æ w katalogu kodu ¼ród³owego sterownika d¼wiêku do j±dra,
zazwyczaj </usr/src/linux/drivers/sound>:
CHANGELOG - opis zmian w poszczególnych wersjach
COPYING - ograniczenia rozprowadzania i prawa autorskie
Readme - naj¶wie¿sze i najwa¿niejsze informacje
Readme.aedsp16 - informacje o karcie d¼wiêkowej Audio Excel DSP 16
Readme.cards - uwagi na temat konfigurowania konkretnych kart
Readme.linux - uwagi o instalacji osobnych wersji sterownika d¼wiêku
Readme.modules - jak skompilowaæ sterownik d¼wiêku do postaci modu³u ³adowalnego
Readme.v30 - nowe funkcje w wersji 3.0 sterownika d¼wiêku
experimental.txt - uwagi o opcjach eksperymantalnych
Post±p zgodnie ze zwyk³± procedur± tworzenia j±dra. Obecnie dostêpne
s± trzy interfejsy u³atwiaj±ce konfigurowanie j±dra. Graficzny
interfejs dzia³aj±cy w X11 mo¿na wywo³aæ wpisuj±c "make xconfig".
Interfejs oparty o okienkowe menu, wymagaj±cy jedynie trybu tekstowego
jest dostêpny jako "make menuconfig". Pierwotna metoda, wywo³ywana
przez "make config", to prosty, tekstowy interfejs.
Szczególnie uwa¿nie nale¿y korzystaæ z "make xconfig" i "make
menuconfig". Nale¿y dok³adnie prze¶ledziæ wszystkie pytania Yes/No.
Domy¶ln± odpowiedzi± na te pytania jest zawsze 'No' (nie), co nie we
wszystkich przypadkach jest poprawne. W szczególno¶ci opcja "/dev/dsp
and /dev/audio support" (CONFIG_AUDIO) powinna zazwyczaj byæ w³±czona.
W tym dokumencie przyj±³em za³o¿enie, ¿e konfigurowaæ bêdziesz j±dro
metod± tradycyjn± "make config" - odpowiadaj±c na kolejne pytania,
chocia¿ sam proces jest podobny w innych przypadkach.
S± równie¿ dwie ró¿ne metody konfigurowania d¼wiêku. Pierwsza to tzw.
"stara" metoda (jedyna dostêpna w j±drach przed wersj± 2.0.0).
Wykorzystuje ona osobny program konfiguracyjny, bêd±cy czê¶ci±
sterownika d¼wiêku. Sposób ten jest skuteczny w przypadku wiêszo¶ci
kart d¼wiêkowych z wyj±tkiem kilku rzadkich modeli, które wymagaj±
dodatkowych sterowników "niskopoziomowych" (miroSOUND, AWE32 i
AEDSP16).
Druga, "nowa" metoda, jest lepiej zintegrowana z okienkowym systemem
konfiguracji j±dra. Nie dzia³a ona w przypadku kart, które wymagaj±
pliku za³adowanego od producenta. Nale¿± do nich karty PSS, SM Wave,
AudioTrix Pro i TurtleBeach Tropez/Maui. Przy tych kartach konieczne
jest u¿ycie starej metody.
"make xconfig" wywo³uje zawsze "now±" metodê. Przy "make menuconfig"
mo¿esz wybraæ miêdzy "star±" i "now±" metod± w okienku konfiguracji
d¼wiêku. Je¶li natomiast u¿ywasz "make config", domy¶lnie wybierana
jest "stara" metoda. Jednak je¶li ju¿ raz skorzysta³e¶ z "nowej"
metody, bêdzie ona równie¿ u¿ywana przez "make config". Prze³±czyæ siê
do "starej" metody mo¿esz wówczas przez uruchomienie "make menuconfig"
i wybranie jej w menu.
Zalecany sposób to u¿ycie "make menuconfig" w po³±czeniu ze "star±"
metod±. Wiele problemów konfiguracji d¼wiêku powstaje (przynajmniej
czê¶ciowo) z powodu niepoprawnego u¿ycia "nowej" metody.
Mo¿liwe jest równie¿ skompilowanie sterownika d¼wiêku do postaci
³adowalnego modu³u j±dra. Na pocz±tek zalecam wkompilowanie sterownika
do rezydentnej czê¶ci j±dra. Z chwil±, gdy ju¿ zostanie przetestowany
i dzia³a poprawnie, mo¿esz spróbowaæ opcjê modu³u.
Po uruchomieniu make config, w³±cz obs³ugê d¼wiêku odpowiadaj±c "y" na
pytanie:
Sound card support (CONFIG_SOUND) [M/n/y/?]
Po zakoñczeniu pytañ konfiguracyjnych skompilowany i uruchomiony
zostanie program konfiguracji d¼wiêku, który nastêpnie wypyta ciê o
po¿±dane opcje dotycz±ce kart d¼wiêkowych. Odpowiadaj na te pytania
ostro¿nie, nieprawid³owa odpowied¼ mo¿e spowodowaæ, ¿e pewne dalsze
pytania w ogóle nie zostan± zadane. Dla przyk³adu, nie odpowiadaj
"yes" na pierwsze pytanie (PAS16) je¶li rzeczywi¶cie nie masz PAS16.
Nie w³±czaj wiêkszej ilo¶ci kart ni¿ faktycznie potrzebujesz obs³u¿yæ,
gdy¿ jedynie zajmuje to pamiêæ. Dodatkowo, niektóre sterowniki (jak
MPU-401) mog± k³óciæ siê z kontrolerem SCSI i uniemo¿liwiaæ ³adowanie
j±dra.
Wymieniam poni¿ej opisy poszczególnych opcji konfiguracji. Odpowiedz
"y" (tak) lub "n" (nie) na ka¿de pytanie. Pokazywana jest odpowied¼
domy¶lna, wiêc "Y/n/?" oznacza domy¶lnie "y", a "N/y/?" oznacza, ¿e
domy¶lnym ustawieniem jest "n". Aby u¿yæ ustawienie domy¶lne po prostu
naci¶nij Enter, ale pamiêtaj, ¿e warto¶æ ta niekoniecznie jest
poprawna.
Wpisuj±c znak zapytania ("?") otrzymasz krótk± informacjê opisuj±c±
dan± opcjê konfiguracji.
Zauwa¿ równie¿, ¿e nie wszystkie pytania musz± uzyskaæ odpowied¼.
Program konfiguracyjny mo¿e wy³±czyæ pewne pytania zale¿nie od
wcze¶niejszych odpowiedzi. Mo¿e równie¿ wybieraæ pewne opcje
automatycznie.
OOlldd ccoonnffiigguurraattiioonn eexxiissttss iinn //eettcc//ssoouunnddccoonnff.. UUssee iitt [[YY//nn//??]]
_(_W _/_e_t_c_/_s_o_u_n_d_c_o_n_f _z_n_a_l_e_z_i_o_n_o _p_o_p_r_z_e_d_n_i_± _k_o_n_f_i_g_u_r_a_c_j_ê_. _U_¿_y_æ _j_±
_[_Y_/_n_/_?_]_)" Je¶li wcze¶niej kompilowa³e¶ j±dro z obs³ug± d¼wiêku,
mog± byæ zapisane ustawienia poprzedniej konfiguracji. Je¶li
chcesz u¿yæ poprzednio wybrane opcje, odpowiedz "y". Je¶li
chcesz spróbowaæ innej konfiguracji lub uaktualni³e¶ j±dro do
nowszej wersji, powiniene¶ odpowiedzieæ "n" i przej¶æ przez
procedurê konfiguracji.
PPrrooAAuuddiiooSSppeeccttrruumm 1166 ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _P_r_o_A_u_d_i_o_S_p_e_c_t_r_u_m _1_6 _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" _t_y_l_k_o
je¶li masz kartê Pro Audio Spectrum _1_6, ProAudio Studio 16 lub
Logitech SoundMan 16. Nie odpowiadaj "y" je¶li masz jak±¶ inn±
kartê firmy Media Vision lub Logitech, gdy¿ nie s± one
kompatybilne z PAS16.
SSoouunnddBBllaasstteerr ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _k_a_r_t _S_o_u_n_d_B_l_a_s_t_e_r _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" je¶li masz
oryginaln± kartê SoundBlaster produkcji Creative Labs, lub klon
w 100% kompatybilny (jak np. Thunderboard lub SM Games). Je¶li
twoja karta jest na li¶cie obs³ugiwanych kart, zerknij na
instrukcje do tej konkretnej karty zawarte w pliku Readme.cards
zanim odpowiesz na to pytanie. Przy nieznanych kartach mo¿esz
odpowiedzieæ "y" je¶li w opisie dostarczonym z kart±
stwierdzono, ¿e jest kompatybilna z SoundBlasterem.
GGrraavviiss UUllttrraassoouunndd ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _G_r_a_v_i_s _U_l_t_r_a_s_o_u_n_d _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" je¶li masz
kartê GUS lub GUS MAX. Odpowiedz "n" gdy ich nie masz, poniewa¿
sterownik z¿era sporo pamiêci.
MMPPUU--440011 ssuuppppoorrtt ((NNOOTT ffoorr SSBB1166)) [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _M_P_U_-_4_0_1 _(_N_I_E _d_o_t_y_c_z_y _S_B_1_6_) _[_Y_/_n_/_?_]_)" B±d¼ ostro¿ny z
tym pytaniem. Interfejs MPU-401 jest obs³ugiwany przez prawie
wszystkie karty d¼wiêkowe. Jednak¿e, pewne obs³ugiwane przez
Linuxa karty maj± w³asne sterowniki do MPU-401. W³±czenie opcji
MPU-401 dla tych kart wywo³a konflikty. Trochê k³opotów
spowodowaæ mo¿e równie¿ w³±czenie opcji MPU-401 dla sprzêtu,
który tak naprawdê nie ma MPU-401. Je¶li twoja karta znalaz³a
siê na li¶cie obs³ugiwanego sprzêtu, przeczytaj informacje
dotycz±ce tej konkretnej karty w pliku Readme.cards. Bezpiecznie
jest odpowiedzieæ "y" je¶li masz prawdziw± kartê interfejsu MIDI
MPU-401.
66885500 UUAARRTT MMiiddii ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _M_I_D_I _6_8_5_0 _U_A_R_T _[_Y_/_n_/_?_]_)" Bezpiecznie jest
odpowiedzieæ "n" na to pytanie we wszystkich przypadkach.
Interfejs 6850 UART u¿ywany jest bardzo rzadko.
PPSSSS ((EECCHHOO--AADDII22111111)) ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _P_S_S _(_E_C_H_O_-_A_D_I_2_1_1_1_) _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" tylko je¶li
masz karty Orchid SW32, Cardinal DSP16 lub jakie¶ inne oparte na
uk³adzie PSS (AD1848 codec + ko¶æ ADSP-2115 DSP + ko¶æ Echo
ESC614 ASIC).
1166 bbiitt ssaammpplliinngg ooppttiioonn ooff GGUUSS ((_n_o_t GGUUSS MMAAXX)) [[YY//nn//??]]
_(_O_p_c_j_a _1_6_-_b_i_t_o_w_e_g_o _p_r_ó_b_k_o_w_a_n_i_a _w _G_U_S _(_n_i_e _d_o_t_y_c_z_y _G_U_S _M_A_X_)
_[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" je¶li masz zainstalowan± 16-bitow±
kartê siostrzan± na swojej karcie GUS. Odpowiedz "n" je¶li masz
kartê GUS MAX. Odpowied¼ "y" przy tej opcji powoduje wy³±czenie
obs³ugi GUS MAX.
GGUUSS MMAAXX ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _G_U_S _M_A_X _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" tylko je¶li masz kartê
GUS MAX.
MMiiccrroossoofftt SSoouunndd SSyysstteemm ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _M_i_c_r_o_s_o_f_t _S_o_u_n_d _S_y_s_t_e_m _[_Y_/_n_/_?_]_)" Ponownie, pomy¶l
dobrze, zanim odpowiesz tutaj "y". Bezpiecznie jest wybraæ "y"
je¶li masz oryginaln± kartê Windows Sound System wyprodukowan±
przez Microsoft, lub kartê Aztech SG 16 Pro (lub NX16 Pro).
Mo¿esz równie¿ odpowiedzieæ "y" je¶li twoja karta nie by³a
wymieniona wcze¶niej w tym dokumencie. Przy kartach
obs³ugiwanych przez VoxWare, przejrzyj instrukcje do konkretnej
karty w pliku Readme.cards. Niektóre karty maj± w³asn± obs³ugê
MSS i w ich przypadku w³±czenie tej opcji wywo³a konflikty.
EEnnssoonniiqq SSoouunnddssccaappee ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _k_a_r_t _E_n_s_o_n_i_q _S_o_u_n_d_s_c_a_p_e _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" je¶li
masz kartê d¼wiêkowo± opart± na uk³adzie Ensoniq SoundScape.
Takie karty produkowane s± co najmniej przez Ensoniq, Spea i
Reveal (Reveal robi tak¿e inne karty).
MMeeddiiaaTTrriiXX AAuuddiiooTTrriiXX PPrroo ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _M_e_d_i_a_T_r_i_X _A_u_d_i_o_T_r_i_X _P_r_o _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz "y" je¶li
masz kartê AudioTriX Pro.
SSuuppppoorrtt ffoorr MMAADD1166 aanndd//oorr MMoozzaarrtt bbaasseedd ccaarrddss??
_(_O_b_s_³_u_g_a _k_a_r_t _M_A_D_1_6 _i_/_l_u_b _o_p_a_r_t_y_c_h _n_a _u_k_³_a_d_z_i_e _M_o_z_a_r_t_?_)"
Odpowiedz "y" je¶li twoja karta ma uk³ad interfejsu audio Mozart
(OAK OTI-601) lub MAD16 (OPTi 82C928 or 82C929). Owe uk³ady s±
obecnie do¶æ popularne, wiêc mo¿liwe jest, ¿e wiele kart no-name
ma jeden z nich. Dodatkowo, uk³ad MAD16 montowany jest w
niektórych kartach znanych producentów takich jak Turtle Beach
(Tropez), Reveal (kilka modeli) i Diamond (ostatnie).
SSuuppppoorrtt ffoorr CCrryyssttaall CCSS44223322 bbaasseedd ((PPnnPP)) ccaarrddss [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _k_a_r_t _P_n_p _o_p_a_r_t_y_c_h _n_a _C_r_y_s_t_a_l _C_S_4_2_3_2 _[_Y_/_n_/_?_]_)"
Odpowiedz "y" je¶li masz kartê opart± na uk³adzie Crystal
CS4232.
SSuuppppoorrtt ffoorr TTuurrttllee BBeeaacchh WWaavvee FFrroonntt ((MMaauuii,, TTrrooppeezz)) ssyynntthheessiizzeerrss
[Y/n/?]
_(_O_b_s_³_u_g_a _T_u_r_t_l_e _B_e_a_c_h _W_a_v_e _F_r_o_n_t _(_M_a_u_i_, _T_r_o_p_e_z_)_)" Odpowiedz "y"
je¶li masz jedn± z tych kart.
SSoouunnddBBllaasstteerr PPrroo ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _S_o_u_n_d_B_l_a_s_t_e_r _P_r_o _[_Y_/_n_/_?_]" W³±cz tê opcjê je¶li masz
kartê SoundBlaster Pro lub SoundBlaster 16. W³±cz j± równie¿
je¶li masz jakikolwiek klon SoundBlaster Pro. Odpowied¼ "n"
oszczêdza trochê pamiêci, ale "y" to bezpieczniejsze wyj¶cie.
SSoouunnddBBllaasstteerr 1166 ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _S_o_u_n_d_B_l_a_s_t_e_r _1_6 _[_Y_/_n_/_?_]" W³±cz je¶li masz kartê
SoundBlaster 16 (równie¿ AWE32).
AAuuddiioo EExxcceell DDSSPP 1166 iinniittiiaalliizzaattiioonn ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _i_n_i_c_j_a_l_i_z_a_c_j_i _A_u_d_i_o _E_x_c_e_l _D_S_P _1_6 _[_Y_/_n_/_?_]_)" W³±cz tê
opcjê, je¶li masz kartê Audio Excel DSP16. Wiêcej informacji
znajdziesz w pliku Readme.aedsp16.
Nastêpnie program konfiguracyjny zadaje kilka pytañ o serwisy wy¿szego
poziomu. Zalecana jest odpowied¼ "y" na ka¿de z tych pytañ. Odpowiadaj
"n" tylko wówczas, gdy jeste¶ pewien, ¿e nie bêdziesz danej opcji
potrzebowaæ.
//ddeevv//ddsspp aanndd //ddeevv//aauuddiioo ssuuppppoorrtt ((uussuuaallllyy rreeqquuiirreedd)) [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _/_d_e_v_/_d_s_p _i _/_d_e_v_/_a_u_d_i_o _(_z_a_z_w_y_c_z_a_j _w_y_m_a_g_a_n_a_) _[_Y_/_n_/_?_]_)"
Odpowied¼ "n" wy³±cza /dev/dsp i /dev/audio, urz±dzenia
konwerterów A/D i D/A. Odpowiedz "y".
MMIIDDII iinntteerrffaaccee ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _i_n_t_e_r_f_e_j_s_u _M_I_D_I _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowied¼ "n" wy³±cza
urz±dzenia /dev/midixx i dostêp do jakichkolwiej portów MIDI
wykorzystuj±cych /dev/sequencer i /dev/music. Opcja ta równie¿
wp³ywa na wszystkie urz±dzenia kompatybilne z MPU-401 i/lub
General MIDI.
FFMM ssyynntthheessiizzeerr ((YYMM33881122//OOPPLL--33)) ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _s_y_n_t_e_z_a_t_o_r_a _F_M _(_Y_M_3_8_1_2_/_O_P_L_-_3_) _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowiedz na
to pytanie "y".
//ddeevv//sseeqquueenncceerr ssuuppppoorrtt [[YY//nn//??]]
_(_O_b_s_³_u_g_a _/_d_e_v_/_s_e_q_u_e_n_c_e_r _[_Y_/_n_/_?_]_)" Odpowied¼ "n" wy³±cza
/dev/sequencer i /dev/music
DDoo yyoouu wwaanntt ssuuppppoorrtt ffoorr tthhee mmiixxeerr ooff SSGG NNXX PPrroo ??
_(_C_z_y _c_h_c_e_s_z _o_b_s_³_u_g_ê _m_i_x_e_r_a _S_G _N_X _P_r_o_?_)" Odpowiedz "y" je¶li
masz kartê d¼wiêkow± Sound Galaxy NX Pro i ¿yczysz sobie mieæ
obs³ugê jej rozszerzonych funkcji miksowania.
DDoo yyoouu wwaanntt ssuuppppoorrtt ffoorr tthhee MMVV JJaazzzz1166 ((PPrrooSSoonniicc eettcc..)) ??
_(_C_z_y _c_h_c_e_s_z _o_b_s_³_u_g_ê _M_V _J_a_z_z_1_6 _(_P_r_o_S_o_n_i_c _i_t_d_._)_?_)" Odpowiedz "y"
je¶li masz kartê d¼wiêkow± MV Jazz16.
DDoo yyoouu hhaavvee aa LLooggiitteecchh SSoouunnddMMaann GGaammeess [[YY//nn//??]]
_(_C_z_y _m_a_s_z _k_a_r_t_ê _L_o_g_i_t_e_c_h _S_o_u_n_d_M_a_n _G_a_m_e_s_[_Y_/_n_/_?_]_) " Odpowiedz "y"
je¶li masz kartê d¼wiêkow± Logitech SoundMan Games.
Po zadaniu powy¿szych pytañ program konfiguracyjny pyta o szczegó³owe
informacje dotycz±ce konfiguracji karty. Zazwyczaj chodzi o adresy I/O
i parametry IRQ i DMA. Przy niektórych kartach program pyta o pewne
pliki, które maj± byæ u¿yte w trakcie instalacji karty. S± one u¿ywane
przez karty posiadaj±ce uk³ad DSP lub mikroprocesor, który musi byæ
zainicjalizowany poprzez za³adowanie pliku programu (mikrokodu) do
pamiêci karty. W niektórych przypadkach plik mikrokodu dopisywany jest
do pliku .h przez program konfiguracyjny, a nastêpnie w³±czany do
sterownika w trakcie kompilacji. Przeczytaj informacje dotycz±ce
twojej karty w pliku Readme.cards.
Na koñcu zostaniesz zapytany:
The sound driver is now configured.
Save copy of this configuration to /etc/soundconf [Y/n/?]
(Sterownik d¼wiêku jest teraz skonfigurowany.
Zapisaæ kopiê tej konfiguracji do pliku /etc/soundconf [Y/n/?])
Najczê¶ciej powiniene¶ wpisaæ "y" aby¶ mia³ mo¿liwo¶æ wykorzystanie
tej samej konfiguracji sterownika d¼wiêku nastêpnym razem przy
kompilacji j±dra.
Je¶li uaktualniasz sterownik d¼wiêku do nowszej wersji, upewnij siê,
¿e pliki /usr/include/sys/soundcard.h i /usr/include/sys/ultrasound.h
s± dowi±zaniami symbolicznymi do odpowiadaj±cych im plików w katalogu
/usr/include/linux, lub ¿e po prostu zawieraj± wiersze odpowiednio
#include <linux/soundcard.h> i #include <linux/ultrasound.h>.
Jeste¶ teraz gotowy do kompilacji i instalacji nowego j±dra.
44..33.. TTwwoorrzzeenniiee PPlliikkóóww UUrrzz±±ddzzeeññ
Dla poprawnego dzia³ania urz±dzeñ d¼wiêkowych, nale¿y stworzyæ dla
nich pliki urz±dzeñ. Zazwyczaj tworzone s± one automatycznie podczas
instalacji systemu Linux. Mo¿na przeprowadziæ szybki test przy u¿yciu
poni¿szych poleceñ. Je¶li wynik jest zgodny z poni¿szym (ró¿ne bêd±
daty utworzenia plików), prawie na pewno pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych s±
ustawione poprawnie.
% ls -l /dev/sdnstat
crw-rw-rw- 1 root root 14, 6 Apr 25 1995 /dev/sndstat
Pamiêtaj, ¿e samo posiadanie odpowiednich plików urz±dzeñ niczego
jeszcze nie gwarantuje. Sterownik j±dra musi byæ za³adowany lub
wkompilowany zanim urz±dzenia zaczn± pracowaæ (wiêcej o tym pó¼niej).
W sporadycznych przypadkach, je¶li przekonany jeste¶, ¿e pliki
urz±dzeñ s± niepoprawne, mo¿esz je utworzyæ ponownie przy u¿yciu
krótkiego skryptu pow³oki zamieszczonego na koñcu pliku Readme.linux w
katalogu /usr/src/linux/drivers/sound. Powiniene¶ powiniene¶ uruchomiæ
ten skrypt jako root. Dodatkowo, wiêkszo¶æ dystrybucji Linuxa zawiera
skrypt /dev/MAKEDEV, który mo¿na wykorzystaæ do tych celów.
Je¶li u¿ywasz sterownika d¼wiêku do g³o¶nika PC, przeczytaj
dokumentacjê do³±czon± do pakietu aby ustaliæ, czy konieczne jest
stworzenie jakich¶ plików urz±dzeñ.
44..44.. PPrrzzee³³aaddoowwyywwaanniiee LLiinnuuxxaa ii TTeessttoowwaanniiee IInnssttaallaaccjjii
Powiniene¶ byæ teraz gotów do prze³adowania nowego j±dra i sprawdzenia
sterowników d¼wiêku. Post±p zgodnie ze swoj± zwyk³± procedur±
instalacji i prze³adowywania j±dra (oczywi¶cie trzymaj poprzednie
j±dro gdzie¶ pod rêk± na wypadek k³opotów).
Sound initialization started
<Sound Blaster 16 (4.13)> at 0x220 irq 5 dma 1,5
<Sound Blaster 16> at 0x330 irq 5 dma 0
<Yamaha OPL3 FM> at 0x388
Sound initialization complete
Opis powinien pasowaæ do typu twojej karty d¼wiêkowej i ustawieñ
prze³±czników (je¶li takowe s±).
Pamiêtaj, ¿e powy¿szy komunikat nie jest wy¶wietlany, je¶li u¿ywasz
³adowalnego modu³u j±dra (chyba, ¿e to w³±czysz, np. tak: "insmod
sound trace_init=1").
Je¶li sterownik d¼wiêku jest wkompilowany w j±dro, powinny siê pojawiæ
komunikaty "Sound initialization started" ("Inicjalizacja d¼wiêku
rozpoczêta") oraz "Sound initialization complete" ("Inicjalizacja
d¼wiêku zakoñczona"). W przeciwnym wypadku, j±dro nie zawiera
sterownika d¼wiêku. Powiniene¶ wówczas sprawdziæ, czy rzeczywi¶cie
zainstalowane zosta³o nowe j±dro, które skompilowa³e¶ po w³±czeniu
obs³ugi d¼wiêku.
Je¶li miêdzy napisami "Sound initialization started" i "Sound
initialization complete" nie pojawi± siê ¿adne wiersze, oznacza to, ¿e
nie wykryte zosta³y ¿adne urz±dzenia d¼wiêkowe. Najprawdopodobniej nie
masz w³±czonego odpowiedniego sterownika, karta nie jest obs³ugiwana,
poda³e¶ z³y port I/O lub masz kartê PnP, która nie zosta³a
skonfigurowana.
W trakcie ³adowania sterownik mo¿e równie¿ wy¶wietlaæ komunikaty o
b³êdach i ostrze¿enia. Obserwuj je podczas ³adowania sterownika po raz
pierwszy po kompilacji.
Nastêpnie powiniene¶ sprawdziæ plik urz±dzeñ /dev/sndstat. Odczytanie
statusu tego pliku powinno udzieliæ ci dodatkowych informacji o tym,
czy sterownik d¼wiêku poprawnie rozpocz±³ pracê. Przyk³adowy wynik
powinien wygl±daæ mniej wiêce tak:
% cat /dev/sndstat
Sound Driver:3.5.4-960630 (Sat Jan 4 23:56:57 EST 1997 root,
Linux fizzbin 2.0.27 #48 Thu Dec 5 18:24:45 EST 1996 i586)
Kernel: Linux fizzbin 2.0.27 #48 Thu Dec 5 18:24:45 EST 1996 i586
Config options: 0
Installed drivers:
Type 1: OPL-2/OPL-3 FM
Type 2: Sound Blaster
Type 7: SB MPU-401
Card config:
Sound Blaster at 0x220 irq 5 drq 1,5
SB MPU-401 at 0x330 irq 5 drq 0
OPL-2/OPL-3 FM at 0x388 drq 0
Audio devices:
0: Sound Blaster 16 (4.13)
Synth devices:
0: Yamaha OPL-3
Midi devices:
0: Sound Blaster 16
Timers:
0: System clock
Mixers:
0: Sound Blaster
Powy¿sze polecenie mo¿e wywo³aæ kilka komunikatów b³êdu. "No such file
or directory" ("Nie ma takiego pliku lub katalogu") oznacza, ¿e musisz
stworzyæ pliki urz±dzeñ (patrz rozdzia³ 4.3). "No such device" ("Nie
ma takiego urz±dzenia") oznacza, ¿e sterownik d¼wiêku nie jest
do³±czony lub za³adowany do j±dra. Cofnij siê do rozdzia³u 4.2 aby to
poprawiæ.
Je¶li wiersze w sekcji "Card config:" ("Konfiguracja karty:")
/dev/sndstat s± wy¶wietlone w nawiasach (jak np. "(SoundBlaster at
0x220 irq 5 drq 1,5)"), oznacza to, ¿e urz±dzenie to zosta³o
skonfigurowane, ale nie wykryte.
Powiniene¶ teraz móc odtworzyæ prosty plik d¼wiêkowy. Zdob±d¼
przyk³adowy plik d¼wiêkowy i wy¶lij go do urz±dzenia d¼wiêkowego, tzn.
% cat endoftheworld >/dev/dsp
% cat crash.au >/dev/audio
(Upewnij siê, ¿e nie pomijasz ">" w powy¿szym poleceniu).
Pamiêtaj jednak, ¿e u¿ywanie cat nie jest, ogólnie rzecz bior±c,
poprawn± metod± odtwarzania plików d¼wiêkowych, to tylko szybki test.
Na pewno przyda ci siê stosowny program odtwarzaj±cy d¼wiêk (opisane
pó¼niej), który zrobi to lepiej.
Polecenie to zadzia³a tylko je¶li na li¶cie urz±dzeñ d¼wiêkowych w
pliku /dev/sndstat masz co najmniej jedno urz±dzenie. Je¶li czê¶æ
wymieniaj±ca urz±dzenia d¼wiêkowe jest pusta, powiniene¶ sprawdziæ,
dlaczego urz±dzenie nie zosta³o wykryte.
Je¶li powy¿sze polecenie zwróci "I/O error" ("B³±d wej¶cia/wyj¶cia"),
powiniene¶ zerkn±æ na koñcówkê komunikatów j±dra przy u¿yciu polecenia
"dmesg". Prawdopodobne jest, ¿e znajdziesz tam komunikat o b³êdzie
"Sound: DMA (output) timed out - IRQ/DRQ config error?" (D¼wiêk: DMA
(wyj¶cie) przekroczenie limitu czasowego - b³±d konfiguracji
IRQ/DRQ?"). Powy¿szy komunikat oznacza, ¿e sterownik nie uzyska³
oczekiwanego przerwania od karty d¼wiêkowej. W wiêkszo¶ci przypadków
oznacza to, ¿e IRQ lub kana³ DMA ustawione w sterowniku nie dzia³aj±.
Najlepsz± metod± ich uruchomienia jest spróbowanie wszystkich
mo¿liwych kana³ów DMA i numerów IRQ obs³ugiwanych przez urz±dzenie.
Inn± mo¿liw± przyczyn± jest fakt, ¿e urz±dzenie nie jest kompatybilne
z urz±dzeniem, dla którego skonfigurowany jest sterownik d¼wiêku.
Najczê¶ciej tak jest np. gdy karta teoretycznie "kompatybilna z
SoundBlaster (Pro/16)" nie dzia³a ze sterownikiem SoundBlaster. W tym
przypadku powiniene¶ spróbowaæ dowiedzieæ siê, z jakim urz±dzeniem
twoja karta jest kompatybilna (np. wysy³aj±c pytanie do grupy
dyskusyjnej comp.os.linux.hardware).
Kilka próbnych plików d¼wiêkowych znale¼æ mo¿na pod adresem
<ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/sound/snd-data-0.1.tar.Z>
Mo¿esz teraz sprawdziæ nagrywanie d¼wiêku. Je¶li masz mo¿liwo¶æ
nagrywania, przeprowad¼ szybki test u¿ywaj±c poleceñ typu:
# nagranie 4 sekund d¼wiêku z mikrofonu
EDT% dd bs=8k count=4 </dev/audio >sample.au
4+0 records in
4+0 records out
# odtworzenie d¼wiêku
% cat sample.au >/dev/audio
Oczywi¶cie, aby to zadzia³a³o, musisz mieæ mikrofon pod³±czony do
karty d¼wiêkowej i powiniene¶ do niego co¶ powiedzieæ. Mo¿esz równie¿
potrzebowaæ program miksuj±cy aby ustawiæ mikrofon jako urz±dzenie
wej¶ciowe i dostosowaæ poziom nagrywania.
Je¶li przejdziesz przez te testy, mo¿esz byæ dosyæ pewny, ¿e sprzêt i
oprogramowanie konwersji d¼wiêku D/A i A/D dzia³aj± poprawnie. Je¶li
napotkasz problemy, zerknij do nastêpnego rozdzia³u tego dokumentu.
44..55.. UUssuuwwaanniiee bb³³êêddóóww
Je¶li nadal masz problemy mimo post±pienia zgodnie z instrukcjami w
tym dokumencie, oto kilka rzeczy, które powiniene¶ sprawdziæ. Testy s±
uszeregowane wzglêdem rosn±cego stopnia z³o¿ono¶ci. Je¶li test siê nie
powiedzie, usuñ problem zanim przejdziesz do nastêpnego etapu.
44..55..11.. KKrrookk 11:: UUppeewwnniijj ssiiêê,, ¿¿ee rrzzeecczzyywwii¶¶cciiee uurruucchhoommii³³ee¶¶ jj±±ddrroo,, kkttóórree
sskkoommppiilloowwaa³³ee¶¶..
Mo¿esz zerkn±æ na datê i czas utworzenia pliku j±dra aby sprawdziæ,
czy uruchomione jest to, w które wkompilowa³e¶ obs³ugê d¼wiêku. Mo¿esz
to zrobiæ za pomoc± polecenia uname:
% uname -a
Linux fizzbin 2.0.0 #1 Tue Jun 4 16:57:55 EDT 1996 i386
lub wy¶wietlaj±c zawarto¶æ pliku /proc/version
% cat /proc/version
Linux version 2.0.0 (root@fizzbin) (gcc version 2.7.0) #1 Tue Jun 4 16:57:55 EDT 1996
Je¶li data i czas nie zgadzaj± siê z momentem, w którym kompilowa³e¶
j±dro, uruchomione jest starsze j±dro. Czy rzeczywi¶cie prze³adowa³e¶
system? Je¶li u¿ywasz LILO, czy przeinstalowa³e¶ je (zazwyczaj
poprzez uruchomienie /etc/lilo/install)? Je¶li ³adujesz system z
dyskietki, czy stworzy³e¶ now± dyskietkê startow± i u¿y³e¶ jej do
za³adowania systemu?
44..55..22.. KKrrookk 22:: UUppeewwnniijj ssiiêê,, ¿¿ee sstteerroowwnniikkii dd¼¼wwiiêêkkuu wwkkoommppiilloowwaannee ss±± ww
jj±±ddrroo..
Najprostsz± metod± jest sprawdzenie zawarto¶ci "/dev/sndstat", jak to
opisano wcze¶niej. Je¶li zawarto¶æ nie jest taka, jakiej siê
spodziewamy, co¶ musia³o pój¶æ nie tak w trakcie konfigurowania lub
kompilacji j±dra. Rozpocznij ponownie proces instalacji, pocz±wszy od
konfiguracji i kompilacji j±dra.
44..55..33.. KKrrookk 33:: CCzzyy jj±±ddrroo wwyykkrryy³³oo kkaarrttêê dd¼¼wwiiêêkkooww±± ww ttrraakkcciiee ³³aaddoowwaanniiaa??
Upewnij siê, ¿e karta d¼wiêkowa zosta³a wykryta w trakcie
prze³adowywania systemu. Powiniene¶ zobaczyæ komunikat ³adowania.
Je¶li komunikaty przewinê³y siê za szybko poza krawêd¼ ekranu, mo¿esz
je zazwyczaj przywo³aæ przy u¿yciu polecenia dmesg:
% dmesg
lub
% tail /var/adm/messages
Je¶li karta nie zosta³a znaleziona, co¶ posz³o niepomy¶lnie. Upewnij
siê, ¿e jest rzeczywi¶cie zainstalowana. Je¶li karta pracuje pod DOS,
mo¿esz byæ dosyæ pewny, ¿e sprzêt dzia³a poprawnie, wiêc
najprawdopopdobniej jest jaki¶ problem z konfiguracj± j±dra. Albo
wkompilowa³e¶ z³y typ karty lub z³e parametry, albo twoja karta nie
jest kompatybilna z ¿adnym ze sterowników d¼wiêku do j±dra Linuxa.
Jest tak¿e mo¿liwe, ¿e twoja karta d¼wiêkowa jest jednym z tych
"kompatybilnych" modeli, które wymagaj± inicjalizacji przez sterownik
pod DOS. Spróbuj za³adowaæ DOS, a nastêpnie sterownik dostarczony
przez producenta karty. Nastêpnie za³aduj Linuxa u¿ywaj±æ miêkkiego
prze³adowania przez Control-Alt-Delete. Upewnij siê, ¿e ustawienia
portu I/O karty, DMA i IRQ s± takie same, jak u¿yte pod DOS. Wskazówki
na temat konfigurowania danego typu karty znajdziesz w pliku
Readme.cards.
Je¶li twoja karta d¼wiêkowa nie jest wymieniona w tym dokumencie,
mo¿liwe jest, ¿e sterowniki Linuxa jej nie obs³uguj±. Aby siê
skonsultowaæ w tej sprawie, mo¿esz sprawdziæ kilka odno¶ników
zamieszczonych na koñcu tego dokumentu.
44..55..44.. KKrrookk 44:: CCzzyy mmoo¿¿eesszz ppoobbiieerraaææ ddaannee zz uurrzz±±ddzzeenniiaa ddsspp??
Spróbuj odczytaæ co¶ z urz±dzenia /dev/audio przy u¿yciu programu dd
wymienionego wcze¶niej w tym dokumencie. Polecenie powinno dzia³aæ
bezb³êdnie.
Je¶li nie dzia³a, s± szanse, ¿e problem polega na konflikcie IRQ lub
DMA lub niekompatybilno¶ci jakiego¶ rodzaju sprzêtu (urz±dzenie nie
jest obs³ugiwane przez Linuxa lub sterownik jest skonfigurowany dla
innego urz±dzenia)
Daleka ewentualno¶æ to wadliwy sprzêt. Je¶li to mo¿liwe, przetestuj
kartê pod DOSem, aby siê upewniæ.
44..55..55.. JJee¶¶llii WWsszzyyssttkkoo IInnnnee ZZaawwiieeddzziiee
Je¶li nadal masz problemy, oto kilka ostatecznych sugestii, co mo¿esz
jeszcze sprawdziæ:
· dok³adnie przeczytaj ponownie ten dokument HOWTO
· przeczytaj dokumenty ¼ród³owe, wymienione na koñcu tego dokumentu,
w szczególno¶ci strony WWW Hannu Savolainena i stosowne pliki
Readme do³±czone do kodów ¼ród³owych j±dra Linuxa
· wy¶lij pytanie do jednej z grup dyskusyjnych comp.os.linux lub
innych (dobry wybór to comp.os.linux.hardware; z powodu du¿ego
ruchu w tych grupach, dobrze jest umieszczaæ s³owo "sound"
("d¼wiêk") w temacie wysy³anego artyku³u, aby eksperci mogli ³atwo
to zauwa¿yæ)
· u¿ycie przeszukiwarki WWW/Usenetu z inteligentinie dobranymi
kryteriami przeszukiwania mo¿e szybko przynie¶æ bardzo dobre
wyniki. Jednym z takich wyj¶æ jest <http://www.altavista.com>.
· spróbuj u¿yæ naj¶wie¿sze j±dro Linuxa (ale jedynie w ostateczno¶ci,
ostatnie j±dra "rozwojowe" (development) mog± byæ niestabilne).
· wy¶lij pocztê do autora sterownika d¼wiêku
· wy¶lij pocztê do autora Sound HOWTO
· odpal emacsa i wpisz Esc-x doctor :-)
55.. PPrrooggrraammyy OObbss³³uugguujj±±ccee DD¼¼wwiiêêkk
Podajê tutaj przyk³adowe typy programów, które mog³yby ci siê przydaæ,
je¶li masz kartê d¼wiêkow± pod Linuxem. Aby znale¼æ wiêcej bie¿±cych
informacji, mo¿esz sprawdziæ Mapê Oprogramowania na Linuxa (Linux
Software Map), archiwa internetowe i/lub pliki na kr±¿ku z dystrybucj±
Linuxa.
Jako minimum, z pewno¶ci± bêdziesz potrzebowaæ nastêpuj±ce programy
obs³uguj±ce d¼wiêk:
· program do konwersji formatów plików d¼wiêkowych (np. Sox)
· program miksuj±cy (mikser) (np. aumix lub xmix)
· odtwarzacz/rejestrator plików d¼wiêkowych (np. play lub wavplay)
· odtwarzacz plików MOD (np. tracker)
· odtwarzacz plików MIDI (np. playmidi)
W przypadku wiêkszo¶ci z powy¿szych programów, istniej± zarówno wersje
tekstowe, jak i wzbogacone o interfejs u¿ytkownika. Istniej± równie¿
bardziej ezoteryczne programy (np. synteza i rozpoznawanie mowy),
które mog³by¶ zechcieæ spróbowaæ.
66.. OOddppoowwiieeddzzii NNaa CCzzêêssttoo ZZaaddaawwaannee PPyyttaanniiaa
W tym rozdziale udzielono odpowiedzi na niektóre pytania spo¶ród
czêsto zadawanych w pocztowych grupach dyskusyjnych i grupach Usenetu.
Odpowiedzi na wiêcej pytañ mo¿na równie¿ znale¼æ na stronie WWW
sterownika d¼wiêku OSS.
66..11.. CCzzyymm ss±± rróó¿¿nnee pplliikkii uurrzz±±ddzzeeññ dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh??
S± to najbardziej "typowe" nazwy plików urz±dzeñ, niektóre dystrybucje
u¿ywaj± nieco innych nazw.
//ddeevv//aauuddiioo
zazwyczaj dowi±zanie do /dev/audio0
//ddeevv//aauuddiioo00
urz±dzenie d¼wiêkowe, kompatybilne ze stacjami roboczymi Sun
(tylko czê¶ciowa implementacja, nie obs³uguje interfejsu ioctl
Sun, tylko kodowanie u-law)
//ddeevv//aauuddiioo11
drugie urz±dzenie d¼wiêkowe (je¶li jest obs³ugiwane przez kartê
d¼wiêkow± lub je¶li masz wiêcej zainstaowanych kart ni¿ jedn±)
//ddeevv//ddsspp
zazwyczaj dowi±zanie do /dev/dsp0
//ddeevv//ddsspp00
pierwsze urz±dzenie cyfrowego próbkowania
//ddeevv//ddsspp11
drugie urz±dzenie cyfrowego próbkowania
//ddeevv//mmiixxeerr
zazwyczaj dowi±zanie do /dev/mixer0
//ddeevv//mmiixxeerr00
pierwszy mikser d¼wiêku
//ddeevv//mmiixxeerr11
drugi mikser d¼wiêku
//ddeevv//mmuussiicc
interfejs wysokiego poziomu sequencera
//ddeevv//sseeqquueenncceerr
niskopoziomowy dostêp do MIDI, FM, i GUS
//ddeevv//sseeqquueenncceerr22
zazwyczaj dowi±zanie do /dev/music
//ddeevv//mmiiddii0000
pierwszy surowy port MIDI
//ddeevv//mmiiddii0011
drugi surowy port MIDI
//ddeevv//mmiiddii0022
trzeci surowy port MIDI
//ddeevv//mmiiddii0033
czwarty surowy port MIDI
//ddeevv//ssnnddssttaatt
wy¶wietla status sterownika d¼wiêku je¶li przeczytany
Sterownik g³o¶nika PC udostêpnia nastêpuj±ce urz±dzenia:
//ddeevv//ppccaauuddiioo
odpowiednik /dev/audio
//ddeevv//ppccsspp
odpowiednik /dev/dsp
//ddeevv//ppccmmiixxeerr
odpowiednik /dev/mixer
66..22.. JJaakk mmooggêê ooddttwwoorrzzyyææ pprróóbbkkêê dd¼¼wwiiêêkkooww±±??
Pliki d¼wiêkowe stacji roboczych Sun (.au) mo¿na odtworzyæ wysy³aj±c
je do urz±dzenia /dev/audio. Surowe próbki (pliki raw) mo¿na wys³aæ do
/dev/dsp. Jednak zazwyczaj przyniesie to kiepskie efekty i lepiej jest
u¿ywaæ program taki jak play, poniewa¿ rozpoznaje on wiêkszo¶æ typów
plików i ustawia odpowiedni± czêstotliwo¶æ próbkowania i inne
parametry na karcie.
Programy takie jak wavplay lub vplay (w pakiecie snd-util) dadz±
najlepsze rezultaty z plikami WAV. Jednak¿e nie rozpoznaj± one plików
WAV skompresowanych metod± Microsoft ADPCM. Starsze wersje programu
play (z pakietu Lsox) nie dzia³aj± równie¿ zbyt dobrze z 16-bitowymi
plikami WAV.
Polecenie splay wchodz±ce w sk³ad pakietu snd-util mo¿e byæ u¿ywane do
odtwarzania wiêkszo¶ci plików d¼wiêkowych je¶li odpowiednie parametry
podasz rêcznie w wierszu polecenia.
66..33.. JJaakk mmooggêê nnaaggrraaææ pprróóbbkkêê??
Odczyt /dev/audio lub /dev/dsp zwróci próbkowane dane, które mo¿na
przekierowaæ do pliku. Program taki jak vrec u³atwia kontrolowanie
czêstotliwo¶ci próbkowania, czas nagrania, itp. Mo¿e ci siê równie¿
przydaæ programowy mikser do wybierania stosownego urz±dzenia
wej¶ciowego.
66..44.. CCzzyy mmooggêê mmiieeææ wwiiêêcceejj nnii¿¿ jjeeddnn±± kkaarrttêê dd¼¼wwiiêêkkooww±±??
Przy obecnym sterowniku d¼wiêku jest mo¿liwe posiadanie kilku kart
SoundBlaster, SoundBlaster/Pro, SoundBlaster16, MPU-401 lub MSS
jednocze¶nie w tym samym komputerze. Instalacja dwóch SoundBlasterów
jest mo¿liwa, ale wymaga zdefiniowania makr SB2_BASE, SB2_IRQ, SB2_DMA
oraz (w niektórych przypadkach) SB2_DMA2 przez rêczn± edycjê pliku
local.h. Mo¿liwe jest równie¿ posiadanie karty SoundBlaster
jednocze¶nie z PAS16.
Nastêpuj±ce sterowniki nie zezwalaj± na posiadanie wielokrotnych
urz±dzeñ:
· GUS (ograniczenie sterownika)
· MAD16 (ograniczenie sprzêtowe)
· AudioTrix Pro (ograniczenie sprzêtowe)
· CS4232 (ograniczenie sprzêtowe)
66..55.. BB³³±±dd uurrzz±±ddzzeeññ dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh ""NNoo ssuucchh ffiillee oorr ddiirreeccttoorryy""
_(_B_³_±_d_: _N_i_e _z_n_a_l_e_z_i_o_n_o _p_l_i_k_u _l_u_b _k_a_t_a_l_o_g_u_)
Musisz stworzyæ pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych. Przeczytaj rozdzia³ o
tworzeniu plików urz±dzeñ. Je¶li masz pliki urz±dzeñ, upewnij siê, ¿e
maj± poprawne liczby g³ówn± i poboczn± (niektóre starsze dystrybucje
Linuxa na CD-ROM nie tworz± odpowiednich plików urz±dzeñ przy
instalacji).
66..66.. BB³³±±dd uurrzz±±ddzzeeññ dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh ""NNoo ssuucchh ddeevviiccee""
_(_B_³_±_d_: _N_i_e _z_n_a_l_e_z_i_o_n_o _u_r_z_±_d_z_e_n_i_a_)
Nie prze³adowa³e¶ j±dra zawieraj±cego sterownik d¼wiêku lub adres I/O
nie odpowiada twojemu sprzêtowi. Sprawd¼, czy uruchomione jest ¶wie¿o
skompilowane j±dro i upewnij siê, ¿e ustawienia wpisane w trakcie
konfigurowania sterownika odpowiadaj± charakterystyce sprzêtu.
66..77.. BB³³±±dd uurrzz±±ddzzeeññ dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh ""NNoo ssppaaccee lleefftt oonn ddeevviiccee""
_(_B_³_±_d_: _B_r_a_k _w_o_l_n_e_j _p_r_z_e_s_t_r_z_e_n_i _n_a _u_r_z_±_d_z_e_n_i_u_)
Mo¿e siê to zdarzyæ je¶li próbowa³e¶ nagrywaæ dane na /dev/audio lub
/dev/dsp bez stworzenia niezbêdnego pliku urz±dzeñ. Urz±dzenie
d¼wiêkowe jest teraz zwyk³ym plikim, który wype³ni³ twoj± partycjê.
Powiniene¶ uruchomiæ skrypt opisany w rozdziale _T_w_o_r_z_e_n_i_e _P_l_i_k_ó_w
_U_r_z_±_d_z_e_ñ niniejszego dokumentu.
Mo¿e siê to równie¿ przytrafiaæ przy j±drach Linuxa 2.0 i pó¼niejszych
je¶li nie ma wystarczaj±cej ilo¶ci wolnej pamiêci RAM w momencie, gdy
zaczynamy u¿ywaæ urz±dzenie. Sterownik d¼wiêku wymaga co najmniej
dwóch stron (8k) fizycznie ci±g³ej przestrzeni RAM dla ka¿dego kana³u
DMA. Zdarza siê to czasami na komputerach z mniej ni¿ 16M pamiêci RAM,
lub dzia³aj±cych przez bardzo d³ugi czas. Mo¿liwe jest zwolnienie
nieco pamiêci RAM przez skompilowanie i uruchomienie nastêpuj±cego
programu w jêzyku C przed ponown± prób± skorzystania z urz±dzenia.
main() {
int i;
char mem[500000];
for (i = 0; i < 500000; i++)
mem[i] = 0;
exit(0);
}
66..88.. BB³³±±dd uurrzz±±ddzzeeññ dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh ""DDeevviiccee bbuussyy""
_(_B_³_±_d_: _U_r_z_±_d_z_e_n_i_e _z_a_j_ê_t_e_)
Tylko jeden proces mo¿e korzystaæ z danego urz±dzenienia d¼wiêkowego w
danym momencie. Najprawdopodobniej jaki¶ inny proces korzysta z
urz±dzenia, z którym mamy problem. Jedn± z metod sprawdzenia tego jest
u¿ycie polecenia fuser:
% fuser -v /dev/dsp
/dev/dsp: USER PID ACCESS COMMAND
tranter 265 f.... tracker
W powy¿szym przyk³adzie, polecenie fuser wykaza³o, ¿e proces 265
korzysta z urz±dzenia. Usuniêcie procesu lub poczekanie a¿ siê skoñczy
umo¿liwi ponwne korzystanie z urz±dzenia.
66..99.. NNaaddaall ppoojjaawwiiaajj±± ssiiêê bb³³êêddyy ""uurrzz±±ddzzeenniiee zzaajjêêttee""!!
Zdaniem Briana Gough, przy kartach SoundBlaster u¿ywaj±cych 1 kana³u
DMA istnieje potencjalny konflikt ze sterownikiem napêdów ta¶mowych
QIC-02, który równie¿ korzysta z DMA 1, co wywo³uje b³êdy "device
busy" (urz±dzenie zajête). Zgodnie z FTAPE-HOWTO sterownik QIC-02 nie
jest niezbêdny aby u¿ywaæ FTAPE; wymagany jest jedynie sterownik
QIC-117. Przekonfigurowanie j±dra aby u¿ywa³o sterownika QIC-117
zamiast QIC-02 umo¿liwi koegzystencjê FTAPE i sterownika d¼wiêku.
66..1100.. NNiieeppee³³nnee ooddttwwaarrzzaanniiee pplliikkuu zz dd¼¼wwiiêêkkiieemm ccyyffrroowwyymm
Symptom polega zawyczaj na tym, ¿e próbka jest odgrywana przez mniej
wiêcej sekundê, a nastêpnie zatrzymuje siê lub wy¶wietlany jest
komunikat "missing IRQ" (brak IRQ) lub "DMA timeout" (przekroczenie
limitu czasowego DMA). Najprawdopodobniej masz niepoprawnie ustawione
parametry IRQ i DMA. Sprawd¼, czy konfiguracja j±dra odpowiada
ustawieniom na prze³±cznikach karty i ¿e nie k³óc± siê one z jak±¶
inn± kart±.
Innym objawem s± próbki d¼wiêkowe, które siê "zapêtlaj±". Jest to
zazwyczaj spowodowane konfliktem IRQ.
66..1111.. WW ttrraakkcciiee ooddttwwaarrzzaanniiaa pplliikkóóww MMOODD ppoojjaawwiiaajj±± ssiiêê pprrzzeerrwwyy
Odtwarzanie plików MOD wymaga do¶æ znacznej pracy procesora. Byæ mo¿e
masz zbyt wiele dzia³aj±cych procesów lub twój komputer jest zbyt
wolny, aby odtwarzaæ w czasie rzeczywistym. Masz nastêpuj±ce
mo¿liwo¶ci:
· spróbuj odtwarzaæ je przy ni¿szej czêstotliwo¶ci próbkowania lub w
trybie monofonicznym
· wyeliminuj inne procesy
· kup szybszy komputer
· kup silniejsz± kartê d¼wiêkow± (np. Gravis UltraSound)
Je¶li masz kartê Gravis UltraSound, powiniene¶ u¿ywaæ jednego z
programów do odtwarzania plików MOD, napisanych specjalnie dla karty
GUS (np. gmof).
66..1122.. BB³³êêddyy pprrzzyy kkoommppiillaaccjjii pprrooggrraammóóww dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh
Wersja 1.0c i wcze¶niejsze sterownika d¼wiêku wykorzystywa³y inny i
niekompatybilny schemat ioctl(). Zdob±d¼ nowsze kody ¼ród³owe lub
nanie¶ niezbêdne poprawki aby przystosowaæ dany program do nowego
sterownika d¼wiêku. Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w pliku Readme
sterownika d¼wiêku.
Upewnij siê równie¿, ¿e u¿ywasz ostatni± wersjê soundcard.h i
ultrasound.h przy kompilacji programów. Zerknij na wskazówki
instalacyjne na pocz±tku tego tekstu.
66..1133.. SSEEGGVV pprrzzyy uurruucchhaammiiaanniiuu pprrooggrraammóóww dd¼¼wwiiêêkkoowwyycchh,, kkttóórree wwcczzee¶¶nniieejj
ddzziiaa³³aa³³yy
Jest to prawdopodobnie taki sam problem, jaki opisano w poprzednim
pytaniu.
66..1144.. JJaakkiiee zznnaannee bb³³êêddyy lluubb ooggrraanniicczzeenniiaa mmaa sstteerroowwnniikk dd¼¼wwiiêêkkuu??
Zobacz pliki Readme i CHANGELOG dostarczone z kodem ¼ród³owym
sterownika d¼wiêku do j±dra.
66..1155.. GGddzziiee zznnaajjddêê ooppiiss ooddwwoo³³aaññ iiooccttll(()) sstteerroowwnniikkaa dd¼¼wwiiêêkkuu??
S± one czê¶ciowo opisane w _H_a_c_k_e_r_'_s _G_u_i_d_e _t_o _V_o_x_W_a_r_e _(_P_o_d_r_ê_c_z_n_i_k
_H_a_c_k_e_r_a _d_o _V_o_x_W_a_r_e_), obecnie dostêpny w formie dokumentu draft.
Ostatnia wersja to draft 2 i mo¿na j± znale¼æ w
<ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound>. Pamiêtaj, ¿e ten
katalog jest "ukryty" i nie pojawia siê w li¶cie katalogów. Je¶li
wejdziesz do tego katalogu i u¿yjesz polecenia FTP "dir", pliki tam
_b_ê_d_±.
W trakcie pisania tego dokumentu nowa dokumentacja pojawi³a siê na
stronie WWW firmy 4Front Technologies.
Innym ¼ród³em informacji jest Przewodnik po Multimediach w Linuxie,
opisany w rozdziale _¬_r_ó_d_³_a _I_n_f_o_r_m_a_c_j_i.
66..1166.. JJaakkii pprroocceessoorr jjeesstt kkoonniieecczznnyy ddoo ooddttwwaarrzzaanniiaa lluubb nnaaggrryywwaanniiaa bbeezz
pprrzzeessttoojjóóww??
Nie ma odpowiedzi na to pytanie, poniewa¿ zale¿y to od nastêpuj±cych
czynników:
· czy u¿ywane jest próbkowanie PCM lub synteza FM
· czêstotliwo¶æ próbkowania i rozmiar próbki
· który program jest u¿ywany do nagrywania b±d¼ odtwarzania
· urz±dzenie karty d¼wiêkowej
· przepustowo¶æ dysku, szybko¶æ zegara procesora, rozmiar pamiêci
podrêcznej, itd.
Ogólnie rzecz bior±c, ka¿dy komputer 386 powinien z ³atwo¶ci± byæ w
stanie odtwarzaæ próbki lub muzykê powsta³± przez syntezê FM na
8-bitowej karcie.
Jednak¿e odtwarzanie plików MOD wymaga do¶æ du¿ej pracy procesora.
Niektóre eksperymentalne pomiary wykaza³y, ¿e odtwarzanie przy
czêstotliwo¶ci 44kHz wymaga ponad 40% prêdko¶ci 486/50 i komputer
386/25 bêdzie mia³ ju¿ k³opoty z próbkami powy¿ej 22kHz (takie s± na
8-bitowych kartach, takich jak SoundBlaster). Karty takie jak Gravis
UltraSound przeprowadzaj± wiêcej operacji sprzêtowo i odci±¿aj±
procesor.
Powy¿sze stwierdzenia s± prawdziwe przy zak³o¿eniu, ¿e komputer nie
prowadzi ¿adnych dzia³añ obci±¿aj±cych procesor.
Dokonywanie konwersji plików d¼wiêkowych lub dodawanie efektów przy
u¿yciu programów narz±dziowych jak np. sox jest równie¿ szybsze je¶li
masz koprocesor matematyczny (lub procesor z wbudowanym FPU).
Sterownik j±dra sam w sobie nie wykonuje jednak ¿adnych obliczeñ
zmiennoprzecinkowych.
66..1177.. PPrroobblleemmyy zz kkaarrtt±± PPAASS1166 ii kkoonnttrroolleerreemm SSCCSSII AAddaapptteecc 11554422 SSCCSSII
(nastêpuj±ce wyja¶nienie udostêpni³ seeker@indirect.com)
Linux rozpoznaje 1542 jedynie pod adresem 330 (domy¶lnie) lub 334, a
PAS zezwala na emulacjê MPU-401 jedynie pod adresem 330. Nawet je¶li
wy³±czysz MPU-401 programowo, co¶ nadal chce siê k³óciæ z 1542, je¶li
jest on pod preferowanym adresem domy¶lnym. Prze³±czenie 1542 pod
adres 334 wszystkich uszczê¶liwi.
Dodatkowo, zarówno 1542, jak i PAS-16 korzystaj± z 16-bitowego DMA,
wiêc je¶li próbkujesz przy 16 bitach i 44kHz w stereo i zapisujesz
plik na dysku SCSI podczepionym pod 1542, jeste¶ o krok od k³opotów.
DMA zachodz± na siebie i nie ma wystarczaj±co du¿o czasu na
od¶wie¿enie RAM, wiêc dostajesz okrutny komunikat ``PARITY ERROR -
SYSTEM HALTED'' (B£¡D PARZYSTO¦CI - SYSTEM ZAWIESZONY), bez
jakichkolwiek wskazówek, jak do tego dosz³o. Tym gorzej, ¿e kilku
innych producentów napêdów QIC-117 zaleca ustawianie czasu
w³±czania/wy³±czania magistrali w taki sposób, ¿e 1542 pozostaje
w³±czony nawet d³u¿ej ni¿ zwykle. Zdob±d¼ program SCSISEL.EXE z BBSu
firmy Adaptec lub kilku innych miejsc w Internecie i zmniejszaj czas
BUS ON lub zwiêkszaj BUS OFF dopóki problem nie zniknie, nastêpnie
ustaw je jeszcze ¼dziebko dalej. SCISEL zmienia ustawienia EEPROM,
wiêc jest to bardziej trwa³e ni¿ poprawka w wierszu sterownika pod DOS
w CONFIG.SYS i bêdzie dzia³aæ je¶i za³adujesz bezpo¶rednio Linuxa (nie
jest tak przy poprawce w DOSie). Nastêpny problem z g³owy.
Ostatni problem - starsze uk³ady Symphony drastycznie zmniejsza³y czas
cykli I/O aby przyspieszyæ dostêp do magistrali. ¯adna karta spo¶ród
ró¿nych, którymi siê bawi³em nie mia³a _¿_a_d_n_y_c_h problemów ze
zmniejszonym czasem, za wyj±tkiem PAS-16. BBS firmy Media Vision
udostêpnia SYMPFIX.EXE, który ma usuwaæ problem przez zmianê bitu
diagnostycznego w kontrolerze magistrali Symphony, ale nie jest to
wystarczaj±ca gwarancja. Mog± byæ konieczne:
· spowodowanie, aby sprzedawca p³yty g³ównej wymieni³ starsz± wersjê
uk³adu magistrali
· wymiana p³yty g³ównej, lub
· kupno innego typu karty d¼wiêkowej
Firma Young Microsystems uzupe³nia p³yty g³ówne, które importuje, za
mniej wiêcej $30 (US); inni producenci mog± te¿ to robiæ je¶li jeste¶
w stanie dociec, kto sprowadzi³ lub wyprodukowa³ p³ytê g³ówn± (¿yczê
szczê¶cia). Problem tkwi w uk³adzie interfejsu magistrali ProAudio, o
ile mi wiadomo; _n_i_k_t nie kupuje karty d¼wiêkowej za $120 ¿eby zaraz
wetkn±æ j± w 6MHz AT. Wiêkszo¶æ z nich dzia³a znakomicie na
komputerach 25-40MHz 386/486 i powinna byæ w stanie obs³u¿yæ _c_o
_n_a_j_m_n_i_e_j 12MHz magistralê, o ile uk³ady s± poprawnie zaprojektowane.
Pierwszy problem zale¿y od uk³adów u¿ytych na p³ycie g³ównej,
prêdko¶ci magistrali i innych ustawieñ BIOS, oraz fazy ksiê¿yca. Drugi
problem zale¿y od ustawienia opcji od¶wie¿ania (ukryte lub
synchroniczne), prêdko¶ci DMA 1542 i (byæ mo¿e) prêdko¶ci I/O
magistrali. Trzeci mo¿na wykryæ dzwoni±c do Media Vision i pytaj±c,
który rodzaj ko¶ci Symphony jest niekompatybilny. B±d¼ jednak
ostrze¿ony - 3 z 4 techników, z którymi rozmawia³em mia³o uszkodzenie
mózgu. By³bym bardzo ostro¿ny zanim bym uwierzy³ w _c_o_k_o_l_w_i_e_k, co
powiedzieli o czyim¶ sprzêcie, poniewa¿ nawet swojego nie znaj± za
dobrze.
66..1188.. CCzzyy jjeesstt mmoo¿¿lliiwwee jjeeddnnoocczzeessnnee nnaaggrryywwaanniiee ii ooddttwwaarrzzaanniiee pprróóbbeekk??
Z powodu ograniczeñ sprzêtowych, nie jest to mo¿liwe na wiêkszo¶ci
kart d¼wiêkowych. Niektóre nowsze karty to umo¿liwiaj±. Wiêcej
informacji znajdziesz w rozdziale o "trybie dwukierunkowym" w
_P_o_d_r_ê_c_z_n_i_k_u _H_a_c_k_e_r_a _d_o _V_o_x_W_a_r_e.
66..1199.. MMóójj SSBB1166 jjeesstt uussttaawwiioonnyy nnaa IIRRQQ 22,, aallee ccoonnffiigguurree nniiee ppoozzwwaallaa
uussttaawwiiææ tteejj wwaarrttoo¶¶ccii..
Na '286 i starszych komputerach, przerwanie IRQ 2 jest przeniesione do
drugiego kontrolera przerwañ. Jest ono równowa¿ne IRQ 9.
66..2200.. CCzzyy SSoouunnddBBllaasstteerr AAWWEE3322 lluubb SSoouunnddBBllaasstteerr1166 AASSPP ss±± oobbss³³uuggiiwwaannee??
Dawniej, firma Creative Labs nie chcia³a udostêpniaæ informacji dla
programistów o tych kartach. Zmienili jednak sw± politykê i sterownik
do AWE wchodzi obecnie w sk³ad sterowników w j±drach Linuxa 2.1.x.
66..2211.. JJee¶¶llii uurruucchhoommiiêê LLiinnuuxxaa,, ppoo cczzyymm zzaa³³aadduujjee DDOOSS,, ddoossttaajjêê bb³³êêddyy
ii//lluubb pprrooggrraammyy dd¼¼wwiiêêkkoowwee ddzziiaa³³aajj±± nniieeppoopprraawwnniiee..
Zdarza siê to po miêkkim prze³±dowaniu DOS. Czasami komunikat o
b³êdzie myl±co odnosi siê do rzekomego b³êdu w pliku CONFIG.SYS.
Wiêkszo¶æ obecnych kart d¼wiêkowych ma programowo konfigurowalne
ustawienia IRQ i DMA. Je¶li u¿ywasz inne ustawienia na Linuxie i MS-
DOS/Windows, mo¿esz napotkaæ problemy. Niektóre karty d¼wiêkowe nie
przyjmuj± nowych ustawieñ bez ca³kowitego prze³adowania (wy³±czenie
zasilania lub wci¶niêcie przycisku reset).
Szybkim rozwi±zaniem tego problemu jest pe³ne prze³adowanie komputera
przy u¿yciu przycisku reset lub przez wy³±czenie i w³±czenie
zasilania, a nie prze³adowanie miêkkie (np. przez Ctrl-Alt-Del).
Poprawne rozwi±zanie upewnienie siê, ¿e pod MS-DOS i Linuxem u¿ywane
s± te same ustawienia (lub nie u¿ywaj DOS :-).
66..2222.. PPrroobblleemmyy zz uurruucchhaammiiaanniieemm ggrryy DDOOOOMM ppoodd LLiinnuuxxeemm
U¿ytkownikom linuxowej wersji gry DOOM firmy ID software mog± siê te
uwagi przydaæ.
Aby uzyskaæ poprawny d¼wiêk wyj¶ciowy, potrzebujesz sterownik d¼wiêku
w wersji 2.90 lub pó¼niejszej; ma on obs³ugê "trybu DOOM" w czasie
rzeczywistym.
Próbki d¼wiêkowe s± 16-bitowe. Je¶li masz kartê 8-bitow±, mo¿esz nadal
us³yszeæ d¼wiêk przy u¿yciu jednego z kilku programów dostêpnych w
<ftp://sunsite.unc/edu/pub/Linux/games/doom>.
Je¶li gra DOOM dzia³a wolno na twoim komputerze, wy³±czenie d¼wiêku
(przez zmianê nazwy pliku sndserver) mo¿e j± przyspieszyæ.
Domy¶lnie DOOM nie obs³uguje d¼wiêku (jak w wersji na DOS). Program
musserver dodaje obs³ugê d¼wiêku do DOOMa pod Linuxem. Mo¿esz go
znale¼æ pod adresem
<ftp://pandora.st.hmc.edu/pub/linux/musserver.tgz>.
(Ostatnie prze³omowe wie¶ci: zdaje siê, ¿e sterownik d¼wiêku do gry
DOOM nie chce dzia³aæ z j±drami 2.0.x. Informuje o b³êdzie zwi±zanym z
/dev/sequencer.)
66..2233.. JJaakk mmooggêê zzrreedduukkoowwaaææ sszzuummyy zzbbiieerraannee pprrzzeezz mmoojj±± kkaarrttêê dd¼¼wwiiêêkkooww±±??
U¿ycie dobrej jako¶ci ekranowanych kabli i próbowanie karty w ró¿nych
slotach mo¿e pomóc w redukowaniu poziomu szumów. Je¶li karta d¼wiêkowa
ma regulator g³o¶no¶ci, mo¿esz spróbowaæ jego ró¿ne ustawienia
(maksymalne jest prawdopodobnie najlepsze).
U¿ycie programowego miksera pozwala ci siê upewniæ, ¿e niepo¿±dane
sygna³y wej¶ciowe (np. mikrofon) s± ustawione na zerowym poziomie.
Konstrukcja niektórych kart d¼wiêkowych nie zapewnia dobrego
ekranowania i uziemienia, przez co zbieraj± one sporo szumów.
Na koniec, w moim systemie odkry³em, ¿e opcja j±dra no-hlt w linii
polecenia zmniejsza poziom szumów. Przekazuje ona do j±dra informacjê,
aby nie u¿ywana by³a instrukcja halt w trakcie przetwarzania pêtli
biernego procesu. Mo¿esz sprawdziæ to rêcznie w trakcie ³adowania
systemu, lub ustawiæ przez dodanie polecenia append="no-hlt" do pliku
konfiguracyjnego LILO.
66..2244.. MMooggêê ooddttwwaarrzzaaææ dd¼¼wwiiêêkkii,, aallee nniiee mmooggêê nnaaggrryywwaaææ..
Je¶li mo¿esz odtwarzaæ d¼wiêk, ale nie nagrywaæ, spróbuj zrobiæ
nastêpuj±ce rzeczy:
· u¿yj programowego miksera aby wybraæ stosowne urz±dzenie (np.
mikrofon)
· przy u¿yciu miksera ustaw poziomy wej¶ciowe na maksymalne
· je¶li mo¿esz, spróbuj przetestowaæ nagrywanie na karcie pod MS-
DOSem, aby sprawdziæ, czy nie ma problemu sprzêtowego.
Czasami do nagrywania u¿ywany jest inny kana³ DMA ni¿ do odtwarzania.
W tym przyoadku najbardziej prawdopodobnym powodem bêdzie niepoprawne
ustawienie DMA dla nagrywania.
66..2255.. MMoojjaa ""kkoommppaattyybbiillnnaa"" kkaarrttaa dd¼¼wwiiêêkkoowwaa ddzziiaa³³aa ttyyllkkoo wwóówwcczzaass,, ggddyy
zzaaiinniiccjjaalliizzuujjêê jj±± ppoodd MMSS--DDOOSS..
W wiêkszo¶ci przypadków karty "kompatybilne z SoundBlaster" bêd±
dzia³aæ lepiej pod Linuxem je¶li zostan± skonfigurowane ze
sterownikiem innym ni¿ SoundBlaster. Wiêkszo¶æ kart jest teoretycznie
kompatybilna (tzn. "kompatybilna z 16-bitow± SB Pro" lub "16-bitowa
kompatybilna z SB"), ale zwykle ów tryb SoundBlaster jest tylko
sztuczk± dodan± dla kompatybilno¶ci gier pod DOSem. Wiêkszo¶æ kart ma
16-bitowy macierzysty tryb, który jest prawdopodobnie obs³ugiwany
przez ostatnie wersje j±dra Linuxa (2.0.1 i pó¼niejsze).
Tylko przy niektórych (zazwyczaj raczej starych) kartach niezbêdna
jest próba uruchomienia ich w trybie SoundBlaster. Jedyne nowsze
karty, które s± wyj±tkami od tej regu³y s± karty oparte na Mwave.
66..2266.. MMoojjaa 1166--bbiittoowwaa kkaarrttaa ""kkoommppaattyybbiillnnaa"" zz SSoouunnddBBllaasstteerr ddzziiaa³³aa ppoodd
LLiinnuuxxeemm jjeeddyynniiee ww ttrryybbiiee 88--bbiittoowwyymm..
16-bitowe karty opisane jako kompatybilne z SoundBlaster s±
rzeczywi¶cie kompatybilne jedynie z 8-bitow± kart± SoundBlaster Pro.
Maj± zazwyczaj 16-bitowy tryb, który nie jest kompatybliny z
SoundBlaster 16 oraz sterownikiem d¼wiêku w Linuxie.
Mo¿e ci siê udaæ uruchomiæ kartê w trybie 16-bitowym przy u¿yciu
sterownika MAD16 lub MSS/WSS.
66..2277.. GGddzziiee mmooggêê zznnaallee¼¼ææ pprrooggrraammyy dd¼¼wwiiêêkkoowwee ppoodd LLiinnuuxxaa??
Oto kilka dobrych archiwów, które mo¿esz przekopaæ w poszukiwaniu
programów obs³uguj±cych d¼wiêk pod Linxem:
· <ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/kernel/sound/>
· <ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/sound/>
· <ftp://tsx-11.mit.edu:/pub/linux/packages/sound/>
· <ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/util/sound/>
· <ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/xtra/snd-kit/>
· <ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/>
66..2288.. CCzzyy sstteerroowwnniikk dd¼¼wwiiêêkkuu mmoo¿¿ee bbyyææ sskkoommppiilloowwaannyy jjaakkoo ³³aaddoowwaallnnyy
mmoodduu³³ jj±±ddrraa??
Przy ostatnich j±drach sterownik d¼wiêku mo¿e byæ skompilowany do
postaci modu³u.
Szczegó³y znajdziesz w plikach
</usr/src/linux/drivers/sound/Readme.modules> i
</usr/src/linux/Documentation/modules.txt> (lub
</usr/src/linux/README>).
66..2299.. CCzzyy mmooggêê uu¿¿yyææ kkaarrttêê dd¼¼wwiiêêkkooww±± aabbyy zzaasstt±±ppiiææ ssyysstteemmoowwyy ssyyggnnaa³³ nnaa
kkoonnssoollii??
Spróbuj program oplbeep, znajduj±cy siê pod adresem
<ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/apps/sound/oplbeep-alpha.tar.gz>
Inny wariant to program beep, znajduj±cy siê tu:
<ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/patches/misc/modreq_beep.tgz>
Pakiet modutils zawiera przyk³adowy program i poprawkê do j±dra, które
pozwalaj± uruchamiaæ dowolny program zewnêtrzny generuj±cy d¼wiêki gdy
jest to wymagane przez j±dro.
Dodatkowo, przy niektórych kartach d¼wiêkowych mo¿esz pod³±czyæ
wyj¶cie g³o¶nika PC do karty - wówczas wszystkie d¼wiêki wydobywaj±
siê z g³o¶ników pod³±czonych do karty.
66..3300.. CCoo ttoo jjeesstt VVooxxWWaarree??
Sterowniki d¼wiêku do j±dra obs³uguj± kilka ró¿nych systemów
kompatybilnych z Unixem, opartych na architekturze Intel. Mo¿na je
zdobyæ jako osobny pakiet, oddzielony od j±dra. Do lutego 1996 autor
nazywa³ oprogramowanie "VoxWare". Niestety, nazwa ta zosta³a
zarejestrowana przez VoxWare Incorporated i nie mo¿na jej u¿ywaæ. Nowa
nazwa sterownika to OSS/Free.
Open Sound System (OSS - Otwarty System D¼wiêkowy) jest komercyjnie
dostêpnym steronikiem d¼wiêku dla ró¿nych systemów Unix, sprzedawanym
przez 4Front Technologies. Darmowa wersja, znana jako OSS/Free bêdzie
nadal udostêpniana za darmo na systemy Linux.
Wiêcej informacji znajdziesz na stronie WWW firmy 4Front Technologies
- <http://www.4front-tech.com/>.
Inne nazwy, na jakie mog³e¶ siê natkn±æ, które by³y u¿ywane wcze¶niej
w odniesieniu do tego samego sterownika to TASD (Tymczasowo Anonimowy
Sterownik D¼wiêku) oraz USS (Unix Sound System - System D¼wiêku dla
Unixa).
66..3311.. CCzzyy kkaarrttyy PPlluugg aanndd PPllaayy ss±± oobbss³³uuggiiwwaannee??
Pe³na obs³uga Plug and Play powinna pojawiæ siê w Linuxie 2.1.
Tymczasem, istnieje kilka rozwi±zañ, pozwalaj±cych uruchomiæ karty
Plug and Play.
Je¶li masz nowszy system Pentium z BIOSem Plug and Play, powinien siê
on automatycznie zaj±æ konfigurowaniem kart. Upewnij siê, ¿e ustawi³e¶
sterownik d¼wiêku w Linuxie na takie same parametry adresu I/O, IRQ i
kana³u DMA, jakie u¿yte zosta³y przez BIOS.
Istnieje pakiet programów narzêdziowych do Plug and Play dla Linuxa,
który mo¿na wykorzystaæ do ustawienia karty. Mo¿na go znale¼æ na
stronach WWW Red Hat : <http://www.redhat.com/> (mo¿e byæ tak¿e
w³±czony do twojej dystrybucji Linuxa).
Je¶li u¿ywasz kartê pod Windows95, mo¿esz u¿yæ mened¿era urz±dzeñ do
ustawienia karty, nastêpnie miêkko prze³adowaæ Linuxa przy u¿yciu
programu LOADLIN. Upewnij siê, ¿e Windows95 i Linux u¿ywaj± tych
samych ustawieñ karty.
Je¶li u¿ywasz kartê pod DOSem, do konfigurowania karty pod DOS mo¿esz
u¿yæ program narzêdziowy icu, dostarczany z kartami SoundBlaster16
PnP. Nastêpnie miêkkie prze³adowanie Linuxa za pomoc± programu
LOADLIN. Ponownie, upewnij siê, ¿e Linux i DOS u¿ywaj± tych samych
ustawieñ karty.
Komercyjny sterownik d¼wiêku OSS obs³uguje kartê d¼wiêkow±
SoundBlaster16 PnP. Mo¿esz nabyæ ten sterownik od 4Front Technologies.
66..3322.. SSooxx//PPllaayy//VVppllaayy wwyyppiissuujjee ""iinnvvaalliidd bblloocckk ssiizzee 11002244"" ((bb³³êêddnnyy
rroozzmmiiaarr bbllookkuu 11002244))
Zmiana w sterowniku d¼wiêku w wersji 1.3.67 zepsu³a kilka programów
odtwarzaj±cych d¼wiêk, które (niepoprawnie) sprawdza³y, czy wynik
odwo³ania ioctl SNDCTL_DSP_GETBLKSIZE jest wiêkszy ni¿ 4096. Programy
narzêdziowe w³±czone do ostatniego pakietu snd-util-3.x.tar.gz (pod
adresem <ftp://ftp.4front-tech.com/ossfree>.) obecnie obs³uguj± to
poprawnie. Ostatnie wersje sterownika d¼wiêku zosta³y równie¿
poprawione celem unikniêcia alokacji fragmentów krótszych ni¿ 4096
bajtów, co rozwi±zuje problem ze starszymi programami.
66..3333.. DDllaacczzeeggoo sstteerroowwnniikk dd¼¼wwiiêêkkuu mmaa ww³³aassnnyy pprrooggrraamm kkoonnffiigguurraaccyyjjnnyy??
Sterownik d¼wiêku obs³uguje wiele ró¿nych parametrów konfiguracyjnych.
Program configure z pakietu sterownika d¼wiêku sprawdza wiele
zale¿no¶ci miêdzy parametrami. Narzêdzia u¿ywane do konfigurowania
j±dra nie umo¿liwiaj± takiego stopnia funkcjonalno¶ci.
Powiedziawszy powy¿sze, ostatnie j±dra opcjonalnie pozwalaj± na u¿ycie
standardowych narzêdzi konfiguracji j±dra do ustawiania sterownika
d¼wiêku (patrz wcze¶niejszy rozdzia³ - "Konfigurowanie J±dra").
66..3344.. UUssttaawwiieenniiaa mmiikksseerraa ss±± zzeerroowwaannee zzaa kkaa¿¿ddyymm rraazzeemm ggddyy zzaa³³aadduujjêê
mmoodduu³³ sstteerroowwnniikkaa dd¼¼wwiiêêkkuu
Mo¿esz skompilowaæ sterownik d¼wiêku jako modu³ ³adowalny i u¿ywaæ
kerneld do jego automatycznego ³adowania i usuwania. Mo¿e to wywo³aæ
jeden problem - za ka¿dym prze³adowaniem modu³u ustawienia miksera
powracaj± do warto¶ci domy¶lnych. Przy niektórych kartach mo¿e to byæ
zbyt g³o¶no (np. SoundBlaster16), lub za cicho. Markus Gutschke
(gutschk@uni-muenster.de) znalaz³ nastêpuj±ce rozwi±zanie. Wpisz
poni¿szy wiersz do pliku /etc/conf.modules:
options sound dma_buffsize=65536 && /usr/bin/setmixer igain 0 ogain 0 vol 75
Spowoduje to, ¿e twój program miksuj±cy (w tym przypadku setmixer)
zostanie uruchomiony niezw³ocznie po za³adowaniu sterownika d¼wiêku.
Parametr dma_buffsize jest jedynie sztuczn± warto¶ci±, niezbêdn± ze
wzglêdu na wymagany jakikolwiek parametr linii polecenia. Zmieñ
polecenie zgodnie z potrzebami, aby dopasowaæ ustawienia g³o¶no¶ci.
Je¶li wkompilowa³e¶ sterownik d¼wiêku do j±dra i chcesz ustawiaæ
poziomy g³o¶no¶ci w trakcie ³adowania j±dra, mo¿esz wywo³aæ program
miksuj±cy w jednym z systemowych plików startowych, jak np.
/etc/rc.d/rc.local.
66..3355.. JJeeddyynniiee uu¿¿yyttkkoowwnniikk rroooott mmoo¿¿ee nnaaggrryywwaaææ dd¼¼wwiiêêkk
Domy¶lnie, skrypt w Readme.linux, który tworzy pliki urz±dzeñ
d¼wiêkowych ustawia prawa dostêpu tak, ¿e urz±dzenia odczytywane mog±
byæ jedynie przez u¿ytkownika root. Jest tak, aby unikn±æ mo¿liwej
dziury w systemie. W ¶rodowisku sieciowym, zewnêtrzni u¿ytkownicy
mogliby potajemnie pod³±czyæ siê zdalnie do systemu z kart± d¼wiêkow±
i mikrofonem i pods³uchiwaæ. Je¶li ciê to nie martwi, mo¿esz zmieniæ
prawa dostêpu ustanowione przez skrypt.
Przy domy¶lnych ustawieniach, u¿ytkownicy nadal mog± odtwarzaæ pliki
d¼wiêkowe. Nie jest to ryzykowne z punktu widzenia bezpieczeñstwa, ale
mo¿e byæ potencjalnie denerwuj±ce.
77.. ¬¬rróódd³³aa IInnffoorrmmaaccjjii
Je¶li masz kartê d¼wiêkow±, która zawiera interfejs CD-ROM lub SCSI,
dodatkowe informacje, które mog³yby ci siê przydaæ s± w dokumentach
Linux SCSI HOWTO oraz Linux CD-ROM HOWTO
Sound Playing HOWTO opisuje sposoby u¿ycia ró¿nych typów plików
d¼wiêkowych i muzycznych pod Linuxem.
Istnieje stary dokument, zwany _P_o_d_r_ê_c_z_n_i_k _H_a_c_k_e_r_a _d_o _W_o_x_W_a_r_e, dostêpny
pod adresem <ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/>. Wiêkszo¶æ
zawartej tam informacji zosta³a zast±piona dokumentami w
<http://www.4front-tech.com/pguide>, ale rozdzia³ o /dev/sequencer
mo¿e nadal byæ przydatny.
Nastêpuj±ce dokumenty FAQ s± regularnie wysy³ane do grupy dyskusyjnej
Usenetu news.announce, a tak¿e archiwizowane pod adresem
<ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers>:
· PCsoundcards/generic-faq (FAQ na temat zwyk³ych kart d¼wiêkowych na
PC)
· PCsoundcards/soundcard-faq (FAQ comp.sys.ibm.pc.soundcard)
· PCsoundcards/gravis-ultrasound/faq (FAQ o Gravis UltraSound)
· audio-fmts/part1 (Opisy formatów plików d¼wiêkowych)
· audio-fmts/part2 (Opisy formatów plików d¼wiêkowych)
Dokumenty FAQ wymieniaj± równie¿ kilka list pocztowych i archiwów
dotycz±cych konkretnych produktów. Nastêpuj±ce grupy dyskusyjne
Usenetu omawiaj± kwestie d¼wiêku i/lub pokrewne:
· alt.binaries.sounds.* (ró¿ne grupy do wysy³ania plików d¼wiêkowych)
· alt.binaries.multimedia (do wysy³ania plików multimedialnych)
· alt.sb.programmer (programowanie kart Soundblaster)
· comp.multimedia (o multimediach)
· comp.music (teoria i badania muzyki komputerowej)
· comp.sys.ibm.pc.soundcard.* (ró¿ne grupy dotycz±ce kart d¼wiêkowych
na IBM PC)
Strony WWW po¶wiêcone multimediom znale¼æ mo¿na tutaj:
<http://viswiz.gmd.de/MultimediaInfo/>. Creative Labs ma stronê WWW
pod adresem <http://www.creaf.com/>. MediaTrix ma stronê WWW pod
adresem <http://www.mediatrix.com/>.
Linuxowe pocztowe listy dyskusyjne maj± sporo "kana³ów" po¶wiêconych
ró¿nym tematom, w tym d¼wiêkowi. Aby dowiedzieæ siê, jak siê do nich
przy³±czyæ, wy¶lij pocztê ze s³owem "help" jako tre¶ci± listu na adres
majordomo@vger.rutgers.edu. Owe listy pocztowe nie s± zalecane je¶li
chodzi o pytania na temat konfiguracji kart d¼wiêkowych, itp. Istniej±
z my¶l± o dyskusjach dotycz±cych programowania.
Jak wspomniano wcze¶niej kilka razy, do sterownik d¼wiêku do j±dra
do³±czona jest pewna ilo¶æ plików Readme, zawieraj±cych u¿yteczne
informacje o sterowniku kart d¼wiêkowych. Mo¿na je zazwyczaj znale¼æ w
katalogu </usr/src/linux/drivers/sound>.
Z autorem sterownika d¼wiêku do j±dra, Hannu Savolainenem, mo¿na siê
skontaktowaæ pod adresem hannu@voxware.pp.fi. Ma on równie¿ stronê WWW
: <http://personal.eunet.fi/pp/voxware>. Te strony WWW s± najlepszym
¼ród³em informacji, je¶li chodzi o bie¿±cy status obs³ugiwanych kart
d¼wiêkowych, znane problemy i poprawki b³êdów.
Informacje o OSS, komercyjnym sterowniku d¼wiêku do Linuxa i innych
systemów kompatybilnych z Unixem mo¿na znale¼æ na stronach WWW 4Front
Technologies.
_M_a_p_a _O_p_r_o_g_r_a_m_o_w_a_n_i_a _L_i_n_u_x_a (Linux Software Map) jest nieocenionym
narzêdziem wyszukiwania oprogramowania na Linuxa. Przeszukiwanie LSM
po s³owach kluczowych, jak np. _s_o_u_n_d (d¼wiêk) jest dobr± metod±
wynajdowania programów maj±cych co¶ wspólnego z urz±dzeniami
d¼wiêkowymi. LSM mo¿na znale¼æ w rozmaitych anonimowych archiwach
FTP, chocia¿by <ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LSM.gz>.
W ramach Projektu Dokumentacji Linuxa powsta³o kilka ksi±¿ek o
Linuxie, w tym _L_i_n_u_x _I_n_s_t_a_l_l_a_t_i_o_n _a_n_d _G_e_t_t_i_n_g _S_t_a_r_t_e_d (Instalacja
Linuxa i Pierwsze Kroki). S± one za darmo dostêpne poprzez anonimowy
FTP z g³ównych archiwów Linuxa, a tak¿e do nabycia w formie
drukowanej.
Na sam koniec, bezwstydny wtrêt: Je¶li chcesz siê dowiedzieæ znacznie
wiêcej o multimediach pod Linuxem (szczególnie aplikacje i
programowanie CD-ROM i d¼wiêku), sprawd¼ moj± ksi±¿kê _L_i_n_u_x _M_u_l_t_i_m_e_d_i_a
_G_u_i_d_e, ISBN 1-56592-219-0, wydan± przez oficynê O'Reilly and
Associates. O szczegó³ach dowiesz siê pod numerem 800-998-9938 w
Ameryce Pó³nocnej, lub na stronach WWW
<http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html>.
88.. OOdd tt³³uummaacczzaa
Prawa autorskie wersji polskiej tego dokumentu (c) 1997 s± w³asno¶ci±
Paw³a Olszewskiego (alder@amg.net.pl). Dystrybucja wersji polskiej
objêta jest klauzul± analogiczn± do zawartej w oryginale.
Je¶li znalaz³e¶ w niniejszym dokumencie jakie¶ paskudne literówki,
b³êdy ortograficzne, lub inne tego typu numery, ¶lij informacjê w
pierwszej kolejno¶ci do t³umacza, w tej sytuacji autor orygina³u jest
najprawdopodobniej niewinny.
W kwestii merytorycznej, dokument ten nie ró¿ni siê specjalnie od
orygina³u (nie dokona³em ¿adnych zmian ani poprawek), pomijaj±c
odno¶nik do pliku LSM.gz, który zmieni³em na lokalne archiwum SunSITE.
Doda³em równie¿ odno¶nik do archiwum polskich wersji dokumentów HOWTO.
Najnowsza wersja tego dokumentu znajduje siê wraz z innymi
przet³umaczonymi na polski dokumentami serii Linux-HOWTO, w archiwum
dokumentów JTZ (Jak To Zrobiæ):
ftp://ftp.ippt.gov.pl/pub/Linux/JTZ/Sound-HOWTO.pl.html.gz.
Naj¶wie¿sza wersja angielska znajduje siê tutaj:
http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Sound-HOWTO.html.
_N_a _z_d_r_o_w_i_e_,
Pawko Olszewski, alder@amg.net.pl
distrib
>
Mandriva
>
2010.0
>
i586
>
media
>
contrib-release
>
by-pkgid
>
c271e9e583b3924e0de744696831c936
>
files
>
31
