Linux Sound Playing HOWTO
  Autor: Yoo C. Chung wacko@laplace.snu.ac.kr
  v1.5, 7 Listopada 1997
  WWeerrssjjaa ppoollsskkaa:: LLeesszzeekk UUrrbbaaññsskkii ttyyggrryyss@@ffiiddoonneett..oorrgg..ppll
  v 1.0, 28 Marca 1998

  Ten dokument opisuje aplikacje dla Linuxa, s³u¿±ce do odgrywania
  d¼wiêku w ró¿nych formatach.  Dokument ten zosta³ napisany w standard­
  zie ISO-8859-2.  Orygina³ tego dokumentu znajduje siê pod adresem
  http://laplace.snu.ac.kr/~wacko/howto/
  ______________________________________________________________________

  Table of Contents:

  1.      Wprowadzenie

  1.1.    Prawa autorskie tego dokumentu

  1.2.    Prawa autorskie opisanych aplikacji

  1.3.    Gdzie mo¿na zdobyæ ten dokument

  1.4.    Kontakt z autorem

  1.5.    Podziêkowania

  2.      Odtwarzanie ró¿nych formatów d¼wiêku

  2.1.    MIDI

  2.1.1.  "Adagio package"

  2.1.2.  TiMidity

  2.1.3.  playmidi

  2.2.    Modu³y

  2.2.1.  tracker

  2.2.2.  gmod

  2.2.3.  MikMod

  2.2.4.  xmp

  2.2.5.  s3mod

  2.2.6.  mod

  2.2.7.  nspmod

  2.2.8.  yampmod

  2.3.    MPEG audio

  2.3.1.  mpg123

  2.3.2.  maplay 1.2

  2.3.3.  maplay 1.3b

  2.3.4.  maplay3

  2.3.5.  splay

  2.3.6.  Sajber Jukebox

  2.3.7.  amp

  2.3.8.  XAudio

  2.3.9.  Layer 3 Shareware Encoder/Decoder

  2.4.    WAV

  2.4.1.  wavplay

  2.5.    Inne rzeczy

  2.5.1.  sox

  2.5.2.  bplay

  2.5.3.  SIDPLAY

  2.5.4.  RealAudio Player

  2.5.5.  cat

  3.      Inne przydatne narzêdzia d¼wiêkowe

  3.1.    volume

  3.2.    Sound Studio

  3.3.    Tickle Music

  4.      Odno¶niki

  5.      Od t³umacza
  ______________________________________________________________________

  11..  WWpprroowwaaddzzeenniiee

  To jest Sound Playing HOWTO. Opisuje wiele formatów d¼wiêku i
  aplikacje, które mog± byæ u¿yte do ich odtwarzania. Opisuje tak¿e pare
  trików i rad dotycz±cych tych aplikacji. Jest tu te¿ trochê innych
  interesuj±cych programów zwi±zanych z d¼wiêkiem, nie zwi±zanych
  bezpo¶rednio z odtwarzaniem.  Jednak¿e ten dokument _n_i_e opisuje, jak
  ustawiæ obs³ugê d¼wiêku w Linuxie. Zobacz Linux Sound HOWTO autorstwa
  Jeff'a Tranter'a, dla uzyskania instrukcji konfiguracji obs³ugi
  d¼wiêku i obs³ugiwanego sprzêtu.

  Ten dokument opisuje tylko normalne aplikacje u¿ytkownika. Znaczy to,
  ¿e t³umaczy tylko to, co ¶rednio zaawansowany u¿ytkownik powinien
  wiedzieæ o stronie programowej d¼wiêku, a nie egzotyczne tematy typu
  synteza d¼wiêku lub sprzêt - jest on opisany w Sound HOWTO.

  11..11..  PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee tteeggoo ddookkuummeennttuu

  Ten dokument mo¿e byæ dowolnie dystrybuowany i modyfikowany (by³bym
  wdziêczny, gdybym by³ zawiadamiany o zmianach), dopóki s± zachowane
  wiadomo¶ci o prawach autorskich. Jednak¿e nie mo¿e posiadaæ ¿adnych
  innych ograniczeñ, a zmodyfikowany dokument musi mieæ te same prawa
  autorskie, co ten. Musi byæ tak¿e podany autor zmian.
  11..22..  PPrraawwaa aauuttoorrsskkiiee ooppiissaannyycchh aapplliikkaaccjjii

  Je¿eli nie ma informacji o prawach autorskich, aplikacja jest pod
  Licencj± Publiczn± GNU (GNU General Public License).

  11..33..  GGddzziiee mmoo¿¿nnaa zzddoobbyyææ tteenn ddookkuummeenntt

  Najnowsza oficjalna wersja tego dokumentu mo¿e byæ ¶ci±gniêta z .
  Najnowsza nieoficjalna wersja znajduje siê na Koreañska wersja tego
  dokumentu (bardzo nieaktualna) znajduje siê na Japoñska wersja tego
  dokumentu jest dostêpna na http://jf.gee.kyoto-u.ac.jp/JF/JF-
  ftp/euc/Sound-Playing-HOWTO.euc.

  11..44..  KKoonnttaakktt zz aauuttoorreemm

  Nie jestem ominescentny i nie u¿ywam wszystkich aplikacji opisanych
  tutaj (kilku nawet nie wypróbowa³em), wiêc mog± byæ b³êdy. Programy
  tak¿e ewoluuj±, wiêc dokumentacja ci±gle siê przedawnia. Je¿eli wiêc
  znajdziesz jakie¶ b³êdy, wy¶lij mi poprawki. Sugestie i dodatki bêd±
  tak¿e mile widziane.

  11..55..  PPooddzziiêêkkoowwaanniiaa

  dla wszystkich autorów aplikacji opisanych w tym HOWTO. Tak¿e Hannu
  Savolainenowi za ¶wietny sterownik d¼wiêku i Linusowi Torvaldsowi za
  ¶wietny system operacyjny.

  Chcia³bym te¿ podziêkowaæ Raymondowi Nijssenowi
  (raymond@es.ele.tue.nl), Jeroenowi Ruttenowi (jeroen@es.ele.tue.nl),
  Antonio Perezowi (aperez@arrakis.es), Ianowi Jacksonowi
  (ijackson@gnu.org) i Peterowi Amstutzowi (amstpi@freenet.tlh.fl.us) za
  informacje i pomoc.

  22..  OOddttwwaarrzzaanniiee rróó¿¿nnyycchh ffoorrmmaattóóww dd¼¼wwiiêêkkuu

  Istnieje wiele rodzajów formatów d¼wiêku (WAV, MIDI, MPEG itp.).
  Poni¿ej opisujê ró¿ne formaty i aplikacje u¿ywane do ich odtwarzania.

  22..11..  MMIIDDII

  MIDI znaczy Musical Instrument Device Interface (Interfejs urz±deñ i
  instrumentów muzycznych). Pliki MIDI maj± zazwyczaj rozszerzenie .mid.
  Zawieraj± informacje sekwencerowe, to znaczy informacje kiedy
  odtworzyæ jaki instrument w jaki sposób itp. Zale¿nie od Twojego
  sprzêtu (i mo¿e oprogramowania, którego u¿ywasz) d¼wiêk mo¿e byæ
  ¶wietny, albo niewyra¼ny i charcz±cy.
  22..11..11..

  AAddaaggiioo ppaacckkaaggee""

  Ten pakiet zawiera mp (odtwarzacz MIDI obs³ugiwany z linii komend) i
  xmp (odtwarzacz MIDI oparty na XView, nie myliæ nazwy z odtwarzaczem
  modu³ów tak¿e nazywanym xmp). Do u¿ywania xmp bêdziesz potrzebowa³
  rozszerzeñ SlingShot. Pakiet zawiera tak¿e inne programy do
  odtwarzania utworów Adagio.  Je¿eli jeste¶ posiadaczem GUS'a, mpmo¿e
  tak¿e odtwarzaæ pliki MOD (zobacz sekcjê Modu³y, ¿eby uzyskaæ wiêcej
  informacji o modu³ach).

  Jeden ma³y, ale denerwuj±cy b³±d (w wersji 0.5 na niektórych kartach)
  - d¼wiêk urywa siê przy koñcu. Zamiast zakoñczenia utworu w sposób,
  który opisuje plik MIDI, koñczy siê on na przyd³ugim odegraniu
  przedostatniej nuty. Nie przeszkodzi³o mi to w u¿ywaniu mp, ale mo¿e
  kogo¶ zniechêciæ do u¿ywania go do ,,prawdziwej'' pracy. Uruchamia siê
  dosyæ wolno.  W pakiecie nie ma notatki o prawach autorskich
  (przynajmniej nie mog³em takiej znale¼æ), wiêc przyjmujê, ¿e mo¿e byæ
  dowolnie dystrybuowana i modyfikowana. (W dok³adnej interpretacji
  przepisów o prawach autorskich, nie wolno tego robiæ, ale s±dzê, ¿e
  taka by³a intencja autora).  To jest wersja CMU MIDI Toolkit pod
  Linuxa (ale tak du¿o zosta³o dodane, ¿e mo¿na to zakwestionowaæ)
  autorstwa Grega Lee (lee@uhunix.uhcc.hawaii.edu).  Mo¿na go ¶ci±gn±æ z
  anonimowego ftp z tsx-11.mit.edu z katalogu
  /pub/linux/packages/sound/adagio05.tar.gz.  Binaria tu za³±czone s± w
  formacie a.out (z do³±czonymi archaicznymi bibliotekami), a binaria
  xmp dzia³aj± w ¶rodowisku X11R6 (XFree86 3.1.1, libc 4.7.2).  Binaria
  mp dzia³aj± dobrze w ¶rodowisku a.out.  Do skompulowania tego bêdzie
  potrzebne trochê sztuczek. W³a¶ciwie niewiele - wszystko, co musisz
  zrobiæ, to za³±czyæ prze³±cznik -lfl na koniec SHROBJ i XMPOBJ w pliku
  Makefile. Jest to potrzebne do do³±czenia biblioteki flex, co nie jest
  standardowo zrobione. Dalej postêpuj zgodnie z instrukcj± instalacji.
  I nie zapomnij, ¿eby mieæ zainstalowane XView i rozszerzenia
  SlingShot, je¿eli chcesz skompilowaæ xmp

  22..11..22..

  TTiiMMiiddiittyy

  Niektórzy ludzie polecaj± ten _e_k_s_p_e_r_y_m_e_n_t_a_l_n_y program z powodu dobrej
  jako¶ci d¼wiêku (co jest prawd±, brzmi znacznie lepiej ni¿ mp na Sound
  Blaster'rze 16, jednak nie bêdzie brzmia³ o wiele lepiej na karcie z
  syntez± wavetable, jak np. GUS). Jednak¿e jego problemem jest du¿e
  obci±¿anie procesora.  Odgrywa MIDI przez skonwertowanie go do WAV i
  odtworzenie WAV (mo¿esz tak¿e skonwertowaæ MIDI do WAV bez
  odtwarzania). To t³umaczy obci±¿anie CPU.  Ma tak¿e opcjonalny
  interfejs ncurses, SLang, Tcl/Tk lub Motif.  Potrzebujesz plików z
  instrumentami Gravis'a Ultrasound do u¿ywania tego programu.  Zobacz
  FAQ za³±czony z TiMidity.  Autorem jest Tuukka Toivonen (tt@cgs.fi).
  Najnowsza wersja TiMidity znajduje siê na stronie domowej TiMidity.
  Ta strona zawiera te¿ odno¶nik do ma³ej biblioteki instrumenów GUS'a.

  22..11..33..

  ppllaayymmiiddii

  To jest odtwarzacz MIDI obs³uguj±cych syntezê FM, GUS'a i zewnêtrzny
  interfejs MIDI.  po odpowiednim "za³ataniu" tak¿e AWE32/64 - przyp.
  t³um. Uruchamia siê szybciej ni¿ inne odtwarzacze MIDI. Mo¿e tak¿e
  odgrywaæ pliki Creative Music Files, pliki Microsoft RIFF i du¿e
  archiwa MIDI z gier takich jak Ultima 7.  Posiada interfejs X i SVGA.
  Posiada tak¿e opcjê ¶ledzenia nut na ka¿dym kanale i zegar odtwarzania
  (do³±czony automatycznie z xplaymidi i splaymidi).
  Powiniene¶ napisaæ co¶ takiego:

       $ splaymidi foo.mid; stty sane

  je¿eli chcesz u¿ywaæ interfejsu SVGA, jednak nie przywraca on trybu
  tty poprawnie.  Tryb SVGA mo¿e byæ usuniêty w bliskiej przy³o¶ci.  Ten
  program by³ napisany przez Nathan'a Laredo (laredo@gnu org lub
  laredo@ix.netcom.com). Znajduje siê na anonimowym ftp -
  sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/playmidi-2.3.tar.gz.

  22..22..  MMoodduu³³yy

  Modu³y (w muzyce komputerowej) to pliki z muzyk± cyfrow±, stworzone ze
  zbioru próbek (sampli) i informacji sekwencerowych, mówi±cych
  odgrywarce kiedy odtworzyæ jak± próbkê (instrument) na jakiej ¶cie¿ce
  i z jak± wysoko¶ci±, opcjonalnie wytwarzaj±c efekt, taki jak np.
  vibrato.  Ma zaletê nad MIDI - mo¿e zawieraæ prawie ka¿dy rodzaj
  d¼wiêku (³±cznie z g³osem ludzkim). Po drugie, brzmi prawie tak samo
  na ka¿dej platformie, poniewa¿ próbki s± w module. Wad± jest, ¿e
  modu³y maj± znacznie wiêkszy od MIDI rozmiar, a tak¿e to, ¿e nie ma
  prawdziwego standardowego formatu (jedynym ,,prawdziwym'' jest
  ProTracker, z którym wiele modu³ów nie jest kompatybilnych). Pochodzi
  z Amigi.  Najczê¶ciej spotykany format to .mod. Jest wiele rozszerzeñ,
  zale¿enie od formatu.

  22..22..11..

  ttrraacckkeerr

  Ten bardzo elastyczny program (zosta³ napisany na wiele platform)
  odtwarza modu³y muzyczne Soundtracker'a i Protracker'a. U¿ywa wyj¶cia
  stereofonicznego 16-bitowego, jako¶æ uwa¿am za bardzo dobr±. Je¿eli
  potrzebujesz prostego sposobu na zredukowanie obci±¿enia procesora,
  u¿yj opcji -mono.  To jest program "giftware" (cytuj±c autora). Jest
  nim Marc Espie (Marc.Espie@ens.fr).  Wersja z plikiem Makefile
  dostosowanym pod Linuxa mo¿e byæ sci±gniêta z anonimowego ftp z
  sunsite.unc.edu z katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/tracker-4.3-linux.tar.gz

  22..22..22..

  ggmmoodd

  Gmod to odtwarzacz modu³ów muzycznych dla Gravisa. Obs³ugiwane formaty
  to 4/6/8 kana³owy MOD, 8 kana³owy 669, MultiTracker (MTM),
  UltraTracker (ULT), FastTracker (XM) i ScreamTracker III (S3M).

  Gmod wymaga wersji 3.0 lub pó¼niejszej sterownika d¼wiêku. Oraz,
  oczywi¶cie, GUS'a. Mo¿liwe, ¿e bêdziesz musia³ zmodyfikowaæ j±dro ¿eby
  kontrola g³o¶no¶ci dzia³a³a tak, jak sobie tego ¿yczysz.

  Gmod posiada interfejs X'owy. U¿ywa bibliotek QT (wersja 0.99 lub
  wy¿sza).  Sprawd¼ stronê domow± QT, ¿eby uzyskaæ informacje o QT.

  Program mo¿e byæ darmowo rozpowszechniany. By³ pocz±tkowo napisany
  przez Hannu Savolainen'a, a teraz jest nadzorowany przez Andrew J.
  Robinson'a (robinson@cnj.digex.net).

  Mo¿na go ¶ci±gn±æ z anonimowego FTP z sunsite.unc.edu (katalog
  /pub/Linux/apps/sound/players/gmod-3.1.tar.gz.

  22..22..33..

  MMiikkMMoodd

  Ten podrêczny odtwarzacz modu³ów odtwarza formaty XM, ULT, STM, S3M,
  MTM, MOD i UNI. (Format UNI jest wewnêtrznym formatem u¿ywanym przez
  MikMod.)  Posiada obs³ugê spakowanych (zipped) plików z modu³ami.
  U¿ywa jako¶ci 16bit stereo. U¿yj opcji -m (m jak mono) je¿eli
  potrzebujesz prostego sposobu obni¿enia obci±¿enia procesora.

  Wersja unixowa mo¿e u¿ywaæ b±d¼ to ncurses, b±d¼ to Tcl/Tk jako swój
  interferjs u¿ytkownika. Mo¿e byæ tak¿e u¿yta jako biblioteka, a nie
  tylko niezale¿ny program.

  MikMod by³ pocz±tkowo napisany przez Jean-Paul Mikkers'a
  (mikmak@via.nl). Teraz jest nadzorowany przez Jake'a Stine'a
  (dracoirs@epix.net).  Jest to shareware, które musi byæ
  zarejestrowane, je¿eli chcesz u¿ywaæ je komercyjnie. Potrzebne jest
  te¿ zezwolenie na dystrybucjê komercyjn± (niekomercyjne
  rozpowszechnianie nie wymaga zezwolenia).

  Program mo¿na znale¼æ na stronie domowej MikMod.

  22..22..44..

  xxmmpp

  Ten odtwarzacz modu³ów (nie myliæ z xmp Adagia) mo¿e odtwarzaæ modu³y
  MOD, S3M, STM, 669 i XM (inne formaty s± te¿ obs³ugiwane, ale ci±gle
  eksperymentalnie lub nieca³kowicie) na kartach z syntez± WaveTable
  (GUS albo SoundBlaster AWE 32) i na systemach z SoftOSS (sterownik
  miksuj±cy programowo). W bardzo bliskiej przysz³o¶ci zwyk³y DSP bêdzie
  te¿ obs³ugiwany.

  Wersja pod X jest te¿ dostêpna.

  Program jest napisany przez Claudio Matsuoka'ê
  (claudio@brasil.enemy.org) i H. Carraro Jr.

  Znajduje siê na stronie domowej xmp

  22..22..55..

  ss33mmoodd

  S3mod odtwarza 4/6/8 ¶cie¿kowe modu³y MOD i Scream Tracker 3. U¿ywa
  standardowo jako¶ci 8 bit mono, 22000Hz. U¿yj opcji -s, ¿eby w³±czyæ
  stereo, -b, ¿eby w³±czyæ jako¶æ 16 bitow± i -f, ¿eby ustawiæ
  czêstotliwo¶æ. Jednak¿e jako¶æ d¼wiêku jest gorsza od tracker'a
  (szumy), wiêc poleca³bym tracker'a zamiast s3mod do odtwarzania
  zwyk³ych plików MOD (chyba, ¿e masz maszynê o ma³ej mocy).  S3mod
  obci±¿a procesor znacznie mniej ni¿ tracker.

  Prawa autorskie nale¿± do Daniela Marks'a i David'a Jeske'a
  (jeske@uiuc.edu), ale mo¿esz zrobiæ z tym co chcesz (poza
  twierdzeniem, ¿e to ty go napisa³e¶).

  Mo¿na go zdobyæ przez anonimowe FTP z sunsite.unc.edu (katalog
  /pub/Linux/apps/sound/players/s3mod-v1.09.tar.gz.

  22..22..66..

  mmoodd

  Ten program (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a) odtwarza MOD'y (15/31 instrumentowe, do 32
  g³osów), MTM'y, ULT'y i S3M'y na Gravisie Ultrasound. Mo¿e te¿ u¿ywaæ
  spakowane modu³y, je¿eli masz gzip'a, lharc'a, unzip'a i unarj'a. Nie
  potrafi odtwarzaæ modu³ów spakowanych Powerpacker'em lub modu³ów
  spakowanych niektórymi programami do komponowania na Amigê (sygnatura
  "PACK").

  Program wymaga wersji 3.0 sterownika d¼wiêku. _N_i_e _b_ê_d_z_i_e dzia³aæ z
  wersj± 2.90-2 lub wcze¶niejsz±. Interfejs tekstowy wymaga ncurses.
  Jest tak¿e za³±czony interfejs X'owy, który u¿ywa Tcl/Tk.

  Mod jest napisany przez Mikael'a Nordqvist'a (mech@df.lth.se lub
  d91mn@efd.lth.se).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu z
  /pub/Linux/apps/sound/players/mod-v0.81.tgz.

  22..22..77..

  nnssppmmoodd

  Nspmod to odtwarzacz modu³ów w wersji _a_l_p_h_a, który mo¿e odtwarzaæ
  modu³y MTM, S3M i MOD. Jest przeznaczony dla kart d¼wiêkowych bez DSP
  (nie myliæ z tym co Creative Labs nazywa DSP). Obci±¿a procesor
  porównywalnie z tracker'em

  Posiada mo¿liwo¶æ zapêtlenia modu³ów, je¿eli s± tak zaprogramowane.
  Ilo¶æ zapêtleñ mo¿e byæ limitowana opcj± -l. U¿ywa tylko wyj¶cia 8
  bitowego.  (je¿eli chodzi o wersjê 0.1).

  Zosta³ napisany przez Toru Egashira'ê (toru@jms.jeton.or.jp).

  Mo¿na go ¶ci±gn±æ z anonimowego FTP (sunsite.unc.edu, katalog
  /pub/Linux/apps/sound/players/nspmod-0.1.tar.gz).

  22..22..88..

  yyaammppmmoodd

  Ten program (_w_e_r_s_j_a _a_l_f_a) by³ zaprojektowany do odtwarzania 4
  kana³owych modu³ów, minimalnie obci±¿aj±c procesor. _N_i_e _b_y_³
  zaprojektowany do odtwarzania d¼wiêku wysokiej jako¶ci. A wiêc jedyna
  jako¶æ to 22kHz, mono. D¼wiêk nie jest te¿ tak czysty jak powinien, co
  wyja¶nia status alfa programu.

  Zosta³ napisany przez David'a Groves'a (djg@djghome.demon.co.uk).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/yampmod-0.1.tar.gz.

  22..33..  MMPPEEGG aauuddiioo

  MPEG jest standardem specyfikuj±cym kodowanie wideo i towarzsz±cego mu
  d¼wiêku w celu cyfrowej archiwizacji. MPEG jest zazwyczaj kojarzony z
  obrazem, ale czê¶æ d¼wiêkowa mo¿e byæ u¿ywana oddzielnie. Czê¶æ
  d¼wiêkowa standardu definiuje trzy pow³oki (ang. layers), Layer I, II
  i III. Odtwarzacze mog±ce dekodowaæ wy¿sze pow³oki mog± tak¿e
  dekodowaæ ni¿sze. (np. odtwarzacze Layer III mog± odtwarzaæ pliki
  Layer II). Pliki audio MPEG Layer I maj± zwykle rozszerzenie .mpg
  (wiêc je¿eli plik z tym rozszerzeniem nie mo¿e byæ odtworzony
  odtwarzaczem MPEG wideo, to jest to prawdopodobnie strumieñ audio),
  Layer II zazwyczaj ma rozszerzenie .mp2, a Layer III zajmie 25
  megabajtów jako czysty PCM _o _t_e_j _s_a_m_e_j _j_a_k_o_¶_c_i

  22..33..11..

  mmppgg112233

  Ten program (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a) jest wydajnym odtwarzaczem MPEG audio, z
  obs³ug± pow³ok I, II i III. Jest oparty na kodzie z wielu ¼róde³.
  Mo¿e odtwarzaæ w czasie rzeczywistym strumieñ przez HTTP (tzn. mo¿na
  odtwarzaæ strumieñ MPEG bezpo¶rednio przez World Wide Web).

  G³ównym autorem jest Michael Hipp (Michael.Hipp@student.uni-
  tuebingen.de). Mo¿e byæ u¿ywany i rozpowszechniany w niezmodyfikowanej
  formie darmowo, przeznaczony do zadañ niekomercyjnych. Za³±czenie w
  kolekcji darmowego oprogramowania (takiej jak CD-ROM'y lub serwery
  FTP) jest dozwolone.

  Najnowsz± wersjê mo¿na znale¼æ na stronie mpg123 Oliver'a Fromme'a.

  22..33..22..

  mmaappllaayy 11..22

  Ten odtwarzacz MPEG audio obs³uguje tylko Layer I i II. Obs³uguje 16
  bitowe karty d¼wiêkowe pod Linuxem.

  Z³u¿ywa dosyæ du¿o czasu procesora, ok. 55% na Pentium 60MHz. D¼wiêk
  jest niemo¿liwy do s³uchania na 486 66MHz, poniewa¿ procesor nie mo¿e
  nad±¿yæ z d¼wiêkiem. Je¿eli to ci siê zdarzy, spróbuj odtwarzaæ tylko
  jedn± stronê strumienia audio (opcj± -l lub -r), zamiast domy¶lnego
  stereo.

  Ma³a zmiana w jednym z plików mo¿e byæ potrzebna do skompilowania
  programu.  Musisz dodaæ tak± liniê na pocz±tek pliku configuration.sh.

       #! /bin/sh

  Autorem jest Tobias Bading (bading@cs.tu-berlin.de).  maplay 1.2 mo¿na
  znale¼æ na anonimowym FTP na ftp.cs.tu-berlin.de z
  /pub/multimedia/maplay1.2/maplay1_2.tar

  22..33..33..

  mmaappllaayy 11..33bb

  To jest nieoficjalna modyfikacji (tzn. nie przez oryginalnego autora)
  maplay'a 1.2, mo¿e dzia³aæ z o wiele mniejszym obci±¿eniem procesora.
  Udaje siê jej to g³ównie przez u¿ywanie wyj¶cia u-law na innych
  platformach poza SPARC'em. Zauwa¿, ¿e u¿ywa wyj¶cia u-law domy¶lnie,
  wiêc jako¶æ d¼wiêku jest ni¿sza.

  Modyfikacje by³y przeprowadzone przez Orlando Andico
  (orly@gibson.eee.upd.edu.ph).

  Program mo¿na znale¼æ na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu z katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/maplay-1.3b-Linux.tar.gz.

  22..33..44..

  mmaappllaayy33

  To jest kolejny krewny maplay'a 1.2. Dodaje obs³ugê formatu MPEG Layer
  3. W tej chwili ma pewne b³êdy w odtwarzaniu (mo¿esz s³yszeæ
  skrzecz±ce odg³osy). Mo¿esz pobawiæ siê opcjami ¿eby to zmieniæ.
  Modyfikacje by³y przeprowadzone przez Timo Jantunen'a
  (timo.jantunen@hut.fi lub jeti@cc.hut.fi. Mówi, ¿e mo¿e byæ u¿ywany
  darmowo, ale zarabianie nim pieniêdzy nie jest dozwolone.  Jakkolwiek
  nie jestem ca³kowicie przekonany o poprawno¶ci praw autorskich,
  poniewa¿ oryginalny maplay jest na Licencji Publicznej GNU (GNU
  General Public License), która nie pozwala zmodyfikowanym pracom mieæ
  innych praw autorskich.

  Program mo¿e byæ znaleziony na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu z
  katalogu /pub/Linux/apps/sound/players/maplay3.tar.gz.

  22..33..55..

  ssppllaayy

  Ten odtwarzacz (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a) jest kolejnym krewnym maplay'a 1.2
  (w³a¶ciwie jest krewnym maplay'a 1.2+, który jest Windows'owym krewnym
  maplay'a 1.2).  Dodaje obs³ugê strumieni MPEG Layer 3. Mo¿e te¿
  odtwarzaæ pliki WAV.  Mo¿e tak¿e odtwarzaæ strumienie audio przez
  po³±czenie HTTP.

  Inna opcja splay'a, to mo¿liwo¶æ u¿ywania go jako biblioteki (na
  licencji GPL), wiêc mo¿e byæ u¿ywany w innych programach. Próbuje te¿
  polepszyæ wydajno¶æ przez u¿ywanie grupowania (threading)
  (potrzebujesz pthread, ¿eby u¿ywaæ t± opcjê) i trochê assemblera w
  kodzie.

  Splay u¿ywa interfejsu linii komend i opcjonalnego X'owego (który
  u¿ywa QT).

  Je¿eli nie dzia³a po kompilacji (np. zwraca b³±d segmentacji), spróbuj
  skompilowaæ go jeszcze raz bez grupowania (threading).

  Autorem jest Jung Woo-jae (jwj95@eve.kaist.ac.kr).

  Program mo¿na znale¼æ na stronie domowej splay'a.

  22..33..66..

  SSaajjbbeerr JJuukkeebbooxx

  Ten program jest odtwarzaczem MPEG z graficznym interfejsem
  u¿ytkownika.  Jest oparty na splay'u, wiêc obs³uguje pow³oki MPEG do
  III.  Mo¿e te¿ odtwarzaæ strumienie MPEG w czasie rzeczywistym, ze
  strumieniem podawanym przez HTTP. Jest tak¿e ³atwy do skonfigurowania.

  U¿ywa bibliotek QT toolkit (w wersji 1.2<). U¿ywa te¿ LinuxThreads
  (za³±czone binaria dzia³aj± tylko z wersj± 0.5).

  Autorem jest Joel Lindholm (wizball@kewl.campus.luth.se).

  Najnowsz± wersjê mo¿na znale¼æ na anonimowym FTP na
  kewl.campus.luth.se z katalogu /pub/jukebox.

  22..33..77..

  aammpp

  Ten odtwarzacz MPEG audio (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a) obs³uguje tylko MPEG Layer 3.
  Mo¿e odtwarzaæ bezpo¶rednio do karty d¼wiêkowej i do plików PCM lub
  WAV. Daje te¿ dosyæ du¿y ³adunek dla procesora (oko³o 60% na Pentium
  133MHz).

  Zosta³ napisany przez Tomislav'a Uzelac'a (tuzelac@rasip.fer.hr).
  Mo¿e byæ darmowo u¿ywany i rozpowszechniany, dot±d, dok±d nie bêdzie
  sprzedawany komercyjnie bez zezwolenia (za³±czanie go na CD-ROM'ach z
  darmowym oprogramowaniem jest dozwolone).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP na ftp.rasip.fer.hr z katalogu
  /pub/mpeg/amp-0.7.3.tgz.

  22..33..88..

  XXAAuuddiioo

  Ta biblioteka (_a_l_f_a) zosta³a napisana jako szybka implementacja
  bibliotek dekodowania MPEG audio, do u¿ycia w ró¿nych interfejsach
  GUI.  Obs³uguje pow³oki I, II i III. Mo¿e losowo pobieraæ dane ze
  strumieni.  Interfejs linii komend jest za³±czony. Wersja Motif
  (Lesstif) jest te¿ za³±czona w wersji pod Linuxa.

  Autorzy to Gilles Boccon-Gibod, Alain Jobart i inni.  Wykoñczenia
  (front-ends) biblioteki mog± byæ darmowo pobierane.  Biblioteka sama w
  sobie musi byæ licencjonowana (dostêpna jest licencja ¼ród³owa i
  binarna).

  Wykoñczenia tej biblioteki mog± byæ ¶ci±gniête ze strony domowej
  XAudio.

  22..33..99..

  LLaayyeerr 33 SShhaarreewwaarree EEnnccooddeerr//DDeeccooddeerr

  W³a¶ciwie jest to konwerter, który przekszta³ca strumienie audio MPEG
  Layer 3 w WAV, AIFF, SND, AIFC lub po prostu czyste PCM. Wersja pod
  Linuxa nie kieruje wyj¶cia bezpo¶rednio do karty d¼wiêkowej. Trzeba
  najpierw skonwertowaæ plik do innego formatu.

  Jakkolwiek, je¿eli spróbjesz odtworzyæ skonwertowany plik u¿ywaj±c
  sox'a, otrzymasz prawdopodobnie tylko szum, poniewaæ porz±dek s³ów (to
  taki rodzaj "liczby" komputerowej - przyp. Tygrys) w próbkach PCM nie
  jest poprawny (przynajmniej na platformach Intelowych). Musisz odpaliæ
  sox'a z opcj± -x, ¿eby pozbyæ siê tego problemu. Ale niektóre
  odtwarzacze nie musz± byæ zawiadomione, ¿e porz±dek s³ów jest z³y,
  wiêc nie musisz siê o to martwiæ.

  Je¿eli masz naprawdê szybki komputer (prawdopodobnie co najmniej
  Pentium 100MHz), mo¿esz spróbowaæ odtwoezyæ strumienie MPEG Layer 3
  bezpo¶rednio, bez potrzeby skonwertowania d¼wiêku na inny format, tak
  jak w nastêpuj±cym przyk³adzie (przyjmuje on, ¿e u¿ywasz sox'a i
  odtwarzasz próbkê 44.1kHz stereo).

       $ l3dec foo.mp3 -sto | play -t raw -x -u -w -c 2 -r 44100 -

  Liczba po -r jest czêstotliwo¶ci± próbkowania strumienia audio, a
  liczba po -c zale¿y od tego, czy to ma byæ mono, stereo, czy nawet
  kwadro. Je¿eli to wygl±da zbyt skomplikowanie, mo¿esz u¿yæ skryptu lub
  aliasu.

  To jest shareware z prawami autorskimi Fraunhofer-IIS. Wersja demo pod
  Linuxa na systemy x86 mo¿e byæ ¶ci±gniêta z anonimowego FTP na
  ftp.fhg.de z katalogu /pub/layer3. Wersja demo konwertuje tylko
  strumienie Layer 3.

  22..44..  WWAAVV

  Cytuj±c ze strony podrêcznika man sox'a:

       Wydaj± siê byæ podobne do plików IFF, ale nie takie same.
       S± oryginalnym formatem d¼wiêkowym Windows 3.1. Oczywi¶cie
       Windows 3.1 jest tak wa¿ne dla przemys³u komputerowego, ¿e
       musia³o mieæ w³asny format plików dzwiêkowych.

  Maj± zazwyczaj rozszerzenie .wav

  22..44..11..

  wwaavvppllaayy

  Ten program obs³uguje odtwarzanie i nagrywanie w formacie WAV.  U¿ywa
  blokowania (locking), wiêc tylko jeden d¼wiêk mo¿e byæ odtwarzany w
  danej chwili. Jego mo¿liwo¶ci blokowania mog± te¿ byæ u¿yte oddzielnie
  od jego mo¿liwo¶ci odtwarzania d¼wiêku.

  Jako dodatek do interfejsu linii komend, ma tak¿e interfejs Motif,
  który mo¿e byæ u¿ywany z Lesstif'em.

  By³ pocz±tkowo napisany przez Andre Fuechsel'a (af1@irz.inf.tu-
  dresden.de), ale zosta³ ca³kowicie przepisany przez Warren'a W. Gay'a
  (bx249@freenet.toronto.on.ca lub wwg@ica.net).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP z sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/wavplay-1.0.tar.gz.

  22..55..  IInnnnee rrzzeecczzyy

  Ta sekcja opisuje rzeczy, które odtwarzaj± formaty d¼wiêku nie
  zas³uguj±ce na oddzieln± sekcjê (np. formaty maj±ce tylko jeden
  odtwarzacz), lub odtwarzacze obs³uguj±ce kilka formatów.

  22..55..11..

  ssooxx

  Ten program jest w³a¶ciwie konwerterem, zamienia jednen format d¼wiêku
  na drugi. Jakkolwiek, niektóre wersje sox'a, przywo³ywane komend±
  play, odtwarzaj± d¼wiêk. (Aplikacja play w Sound HOWTO prawdopodobnie
  odnosi siê do tego). Obs³uguje czyste (bez nag³ówka) binaria i dane
  tekstowe , Pliki D¼wiêkowe IRCAM, .voc Sound Blaster'a, formaty
  Sndtool'a i Sounder'a, .snd NeXT'ta RIFF/WAV Windows 3.1,

  Gdzie¶ w kernelu 1.3.6x, musisz dokonaæ ma³ej zmiany w jednym pliku,
  ¿eby d¼wiêk by³ odtwarzany bezpo¶rednio. Musisz zmieniæ liniê 179 w
  pliku sbdsp.c z

       if (abuf_size < 4096 || abuf_size > 65536) {

  na

       if (abuf_size < 1 || abuf_size > 65536) {

  Ale mo¿e nie bêdziesz musia³ tego robiæ. Jednak zrobienie tego nic nie
  zepsuje.

  Zosta³ napisany przez wielu ludzi i mo¿e byæ u¿yty w ka¿dym
  przeznaczeniu.

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/convert/Lsox-linux.tar.gz.

  Nowsza wersja, której autorem jest Chris Bagwell
  (cbagwell@sprynet.com) (oparta na najnowszej wesji gamma oryginalnego
  sox'a, z za³±czon± powy¿sz± poprawk±) mo¿e byæ ¶ci±gniêta przez
  anonimowe FTP na sunsite.unc.edu z katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/convert/sox-11gamma-cb3.tar.gz.

  22..55..22..

  bbppllaayy

  Ten program (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a) odtwarza czyste audio, WAV i VOC. Mo¿e te¿
  nagrywaæ takie pliki. U¿ywa ró¿nych technik do osi±gniêcia najwy¿szej
  mo¿liwej prêdko¶ci, a wiêc mo¿e chodziæ przystêpnie nawet na wolnych
  maszynach.  Jedna z tych technik wymaga, ¿eby zainstalowane programy
  mia³y identyfikator setuid root. Je¿eli koniecznie chcesz tego u¿ywaæ,
  mo¿esz u¿yæ paczki Debiana, której autorem jest Ian Jackson
  (ijackson@gnu.org), która wy³±cza funkcjê potrzebuj±c± bitu setuid.

  Autorem jest David Monro (davidm@gh.cs.usyd.edu.au).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/bplay-0.96.tar.gz.

  22..55..33..

  SSIIDDPPLLAAYY

  Ten program emuluje uk³ad SID (Sound Interface Device, MOS 6581) i MPU
  (Micro Processor Unit, MOS 6510) Commodore'a 64. Jest wiêc w stanie
  za³adowaæ i uruchomiæ programy w kodzie maszynowym C64 wydaj±ce
  d¼wiêki lub muzykê. G³ównie s± to fragmenty kodu i danych, które
  zosta³y wyci±gniête (ripped) z gier i programów demonstracyjnych i
  przes³ane bezpo¶rednio z C64.

  Standardowo u¿ywa linii komend. S± te¿ interfejsy Tk i QT, dostêpne
  oddzielnie z g³ównej paczki.

  Sidplay jest nadzorowany przez Michael'a Schwendt'a
  (sidplay@geocities.com).

  Jest dostêpny ze strony domowej SIDPLAY'a.

  22..55..44..

  RReeaallAAuuddiioo PPllaayyeerr

  Pozwala ci s³uchaæ d¼wiêku, zapisanego w odpowiednim formacie, w
  czasie rzeczywistym przez Internet bez pobierania ca³ego pliku. Mo¿e
  byæ u¿yty oddzielnie, ale tak naprawdê jest przeznaczony do u¿ytku z
  przegl±dark± web (najlepiej obs³ugiwane s± Mosaic i Netscape). Nie
  mo¿e byæ u¿ywany bez X'ów (nie mo¿esz u¿ywaæ go z Lynxem na konsoli
  tekstowej).

  Autorem jest firma Progressive Networks, Inc. Program nie mo¿e byæ
  rozpowszechniany, modyfikowany itp. Zajrzyj do licencji, ¿eby uzyskaæ
  dok³adne informacje o tym, co mo¿esz robiæ. Program mo¿na ¶ci±gn±æ ze
  strony domowej RealAudio.

  22..55..55..

  ccaatt

  Kto¶ mo¿e pomy¶leæ co cat, czasami nadu¿ywane narzêdzie wypisuj±ce,
  mo¿e mieæ wspólnego z odgrywaniem d¼wiêku. Poka¿ê jak mo¿na to
  zu¿ytkowaæ na przyk³adzie.

       $ cat sample.voc > /dev/dsp
       $ cat sample.wav > /dev/dsp
       $ cat sample.au > /dev/audio

  Wykonanie cat'a pliku .au na urz±dzenie /dev/audio bêdzie zwykle
  dzia³aæ, a je¿eli bêdziesz mia³ szczê¶cie, porz±dek bajtów w pliku
  bêdzie odpowiedni do twojej platformy itp., uda siê nawet "zcatowanie"
  pliku PCM (takiego jak /dev/audio czy /dev/dsp) na urz±dzenie
  /dev/dsp.

  To wcale nie jest bezu¿yteczny sposób wykorzystania cat'a.  Mo¿e byæ
  przydatny np. je¿eli masz plik d¼wiêkowy nie rozpoznawany przez twoje
  programy, a wiesz, ¿e u¿ywa próbek PCM, mo¿esz mieæ przybli¿one
  wyobra¿enie tego, jak plik brzmi (je¿eli bêdziesz mia³ szczê¶cie).
  (kurczê, nie pisze sk±d to wzi±æ ;-) - przyp. Tygrys)

  33..  IInnnnee pprrzzyyddaattnnee nnaarrzzêêddzziiaa dd¼¼wwiiêêkkoowwee

  Ta sekcja nie ma bezpo¶rednio nic wspólnego z odtwarzaniem plików
  d¼wiêkowych.  Jest to raczej kolekcja narzêdzi, które mog± byæ
  przydatne.

  33..11..

  vvoolluummee

  To jest prosty interfejs linii komend, który kontroluje g³o¶no¶æ (co
  innego mog³oby to byæ?). Ma te¿ oddzielny program z interfejsem Tcl/Tk
  za³±czonym w paczce, s³u¿±cym do kontrolowania g³o¶no¶ci i odtwarzania
  plików .au.  Jest te¿ za³±czony bardzo prosty odtwarzacz CD Tcl/Tk.

  Jest to Freeware napisany przez Sam'a Lantinga'ê
  (slouken@cs.ucdavis.edu).

  Mo¿na go znale¼æ na anonimowym FTP na sunsite.unc.edu w katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/soundcard/volume-2.1.tar.gz.

  33..22..

  SSoouunndd SSttuuddiioo

  To jest aplikacja Tcl/Tk zapewniaj±ca odtwarzanie, nagrywanie i edycjê
  cyfrowego d¼wiêku u¿ywaj±c sox'a. Zawiera sox'a w swojej dystrybucji,
  ¿eby unikn±æ problemów z kompatybilno¶ci±.

  Program zosta³ napisany przez Paul'a Sharpe'a i N. J. Bailey'a
  (N.J.Bailey@leeds.ac.uk).  Mo¿e byæ darmowo u¿ywane i
  rozpowszechniane, je¿eli zostanie wys³ana kartka pocztowa. (greetsy i
  widoczek dla autorów :-) - przyp. Tygrys)

  Mo¿na go znale¼æ na stronie domowej Sound Studio.

  33..33..

  TTiicckkllee MMuussiicc

  Ta (_w_e_r_s_j_a _b_e_t_a, Tcl/Tk) przegl±darka plików muzycznych pozwala
  odtwarzaæ ró¿ne formaty d¼wiêku dot±d, dok±d odpowiednie programy
  odtwarzaj±ce s± zainstalowane na twoim systemie. Standardowo modu³y
  odtwarza gmod, a pliki MIDI mp (mo¿esz zmieniæ ¼ród³a, ¿eby u¿ywaæ
  innych programów).

  Zosta³ napisany przez Shannon Hendrix (shendrix@pcs.cnu.edu lub
  shendrix@escape.widomaker.com).

  Mo¿na go ¶ci±gn±æ przez anonimowe FTP na sunsite.unc.edu z katalogu
  /pub/Linux/apps/sound/players/tmusic-1.0.tar.gz.

  44..  OOddnnoo¶¶nniikkii

  1. Dokumentacja za³±czona z aplikacjami opisanymi w tym dokumencie

  2. Linux Sound HOWTO. Mo¿na je znale¼æ w Linux Documentation Project.
     (Polska wersja znajduje siê w Projekcie JTZ.)

  3. Strony MIDI i d¼wiêku w Linuxie

  4. MPEG Audio Layer 3 FAQ

  5. Programmer's Guide to OSS

  6. Strona domowa SoX

  55..  OOdd tt³³uummaacczzaa

  Zdajê sobie sprawê, ¿e jest tu mnóstwo mniejszych lub wiêkszych
  b³êdów.  Jest to dopiero wersja 1.0 - vis major, b³êdy musz± byæ...
  :-) Je¿eli jakie¶ znajdziesz, daj mi znaæ.

  Prawa autorskie t³umaczenia - (C)1998 tygrys@fidonet.org.pl.