Sophie: howto-text-nl-2006-5mdv2010.0 noarch

howto-text-nl-2006-5mdv2010.0.noarch.rpm

Linux X Window System VVV
Jan-Willem Smaal <X-VVV@Smaal.Demon.nl>
Revisie: 1.7, 13 Sep 1999

Dit is een lijst van veel voorkomende vragen (VVV's) over het X Window
Systeem van Linux gebruikers in de nieuwsgroep nl.comp.os.linux De
laatste versie van dit document is te vinden op:
http://www.nl.linux.org/doc/HOWTO/X-VVV.html
______________________________________________________________________

Inhoudsopgave

1. Over deze VVV

1.1 Met dank aan...
1.2 Aanvullingen suggesties enz
1.3 De X-VVV is gemaakt met...
1.4 Copyrights, Disclaimers

2. Algemene vragen

2.1 Wat is het X Window systeem; wat is de filosofie achter X?
2.2 Wat hebben de Xclient en Xserver met elkaar te maken?
2.3 Wat is XDM en XDMCP?
2.4 Waar kan ik meer informatie over X krijgen?

3. De Xserver

3.1 Weet iemand of mijn grafische kaart met Linux werkt ?
3.1.1 XFree86 heeft nog geen Xserver voor mijn grafische kaart wat nu ?
3.2 Welke servers zijn er (commercieel of gratis)?
3.3 Hoe configureer ik mijn XFree86 Xserver, en welke moet ik nou precies gebruiken?
3.3.1 XF86Setup
3.3.2 xf86config
3.3.3 Xwrapper.
3.3.4 Xconfigurator.
3.3.5 De /etc/XF86Config file.
3.4 Hoe kan ik meer dan de standaard 8 bits kleur in X krijgen?
3.4.1 Maar ``-bpp 16'' werkt niet!
3.5 Mijn bus-muis loopt vast als ik van de console naar X schakel.
3.5.1 Configuratie details
3.5.2 Xserver aanpassen
3.6 Mijn scherm schuift steeds ! Ik zie maar een stukje van het scherm.
3.7 Hoe switch ik tussen de verschillende resoluties zonder eerst X af te sluiten ?
3.7.1 Hoe schakel ik Ctrl Alt +/- uit ?
3.8 Kan ik van kleurdiepte wisselen als de Xserver draait ?
3.9 Hoe switch ik terug naar X nadat ik naar een console geswitched ben?
3.10 Hoe sluit ik X af zonder mijn Window Manager menu?
3.10.1 Hoe schakel ik Ctrl Alt BS uit ?
3.11 Mijn console-fonts zijn onleesbaar na het killen van X of na het switchen naar de console.
3.12 Kan mijn Xserver meerdere keren opstarten als ander display?
3.13 Hoe kan ik remote applications draaien ?
3.13.1 DISPLAY environment variable
3.13.2 Secure Shell
3.13.3 Low bandwidth X
3.14 X geeft alleen een grijs scherm.

4. De X Display Manager

4.1 Wanneer (of waarom) moet ik XDM gebruiken?
4.2 Waar staan de Config files van XDM en wat doen ze?
4.3 Hoe zorg ik ervoor dat ik standaard in X (met XDM) opstart ?
4.3.1 SuSE
4.3.2 Debian
4.3.2.1 versies tot en met 2.0
4.3.2.2 versie 2.1
4.4 Wat is een X terminal?
4.5 Kan ik ook andere hardware/software gebruiken om daar een X terminal van te maken?
4.5.1 Xdenu of Monkey LinuX distributie (voor intel platforms).
4.5.2 Oude Sun3 werkstations
4.5.3 Een al bestaande Linux installatie als X terminal gebruiken.
4.5.4 OS/2 gebruiken als X terminal met XFree86.
4.5.5 Windows 95/NT of Win3.x gebruiken als X terminal.
4.6 Ik krijg het XDM login screen weer te zien terwijl ik toch goed inlog.
4.7 Als ik ctr-alt-backspace doe dan sluit X niet af met XDM. Waarom?

5. De Window Manager

5.1 Wat is een Window Manager?
5.2 Heb ik een Window Manager nodig?
5.3 Welke window managers zijn er?
5.4 Hoe verander ik mijn default windowmanager, of startup programma's?
5.5 Welke window manager is het snelste?

6. keyboard configuratie, Xdefaults en Xclients.

6.1 Toetsenbindingen in X of Win95 toetsen in X :-)
6.2 Quickstart toetsenbindingen
6.2.1 Stap 1 (Een configuratie bestand maken)
6.2.2 Stap 2 (Het bestand ``.Xclients'' aanpassen)
6.3 Netscape snapt mijn backspace toets niet.
6.4 Xdefaults.
6.5 Is er een simpele manier om Xresources in te stellen?

7. X Window System programmeren.

7.1 Wat zijn Motif, Xforms, GTK+, Qt... ?

8. Diversen

8.1 Plaatje in de root window?
8.2 Wat is KDE eigenlijk ?
8.3 Wat is GNOME eigenlijk ?
8.4 Hoe zit het met X en OS/2?
8.5 Netscape crasht steeds.
8.6 Virtual "Network-Computer" applicatie
8.7 posten in nl.comp.os.linux.installatie over X problemen.
8.7.1 Xserver problemen.
8.7.2 Andere problemen.
8.8 Relevante HOWTO's
8.9 Lijst van Xserver utils
8.9.1 Resource
8.9.2 Fonts
8.9.3 Keyboard

______________________________________________________________________

1. Over deze VVV

Als de ontwerpers van het X Windowing Systeem auto's zouden
bouwen, waren er niet minder dan vijf sturen verstopt in de
auto, en geen één werkte op dezelfde manier ... Maar je zou
kunnen schakelen met je autoradio. Bruikbare feature die
laatste.

-- Marcus J. Ranum, Digital Equipment Corporation

Dit is een lijst van veel voorkomende vragen (VVV's) met antwoorden in
nl.comp.os.linux over het X Window System (kortweg X).

1.1. Met dank aan...

De Nederlandse Linux Gebruikers groep <http://www.NLLGG.NL/>.

J.A. Bezemer <J.A.Bezemer@ITS.TUDelft.NL>, Alrik van den Brom
<vdbrom@chem.vu.nl>, A. van Dijk <a.vandijk@unseen.demon.nl>, Jaco de
Groot <getfree@dds.nl>, Bart Hanssens <antares@rtfs.net>, Maurice
Janssen <maurice@warp.xs4all.nl>, Hugo van der Kooij
<hvdkooij@caiw.nl>, Eric Looijengoed <Eric.Looijengoed@net.HCC.nl>,
Tom Peters <tpeters@xs4all.nl>, Eric Veltman
<eveltman@lycosmail.com> en Andre de Vet <bofh@meanframe.xs4all.nl.

Verder alle mensen welke mij verder tips en suggesties hebben
opgestuurd, en de Nederlandse Linux gebruikers welke meestal te vinden
zijn in nl.comp.os.linux :-).

1.2. Aanvullingen suggesties enz

Mocht je na het doorlezen van deze VVV, of de andere documentatie nog
vragen hebben over X, dan kun je ze natuurlijk stellen op
nl.comp.os.linux. Lees wel eerst de ``aanwijzingen voor het posten''
in nl.comp.os.linux.

Het is van belang dat meerdere mensen aan deze VVV meewerken om deze
up to date te houden. U kunt de vragen + bijbehorende antwoorden over
X, welke volgens u veel voorkomen in de groep (kortom VVV) naar J-W
<mailto:X-VVV@Smaal.Demon.NL> toe sturen en ik zorg dat deze dan in de
VVV worden opgenomen. Heeft U opmerkingen, verbeteringen (spelfouten !
:), flames over deze VVV stuur ze op.

1.3. De X-VVV is gemaakt met...

Linux natuurlijk ! Om precies te zijn met de SGMLtools, daarom is het
heel simpel om meerdere documentformaten te maken. Als je alle
formaten wil hebben, is het voldoende om de linuxdoc SGML file te
downloaden en dan de andere documenten te maken met de SGMLtools.
Uiteraard neem je veel werk van mij uit handen als je je bijdragen in
SGML naar mij mailt. Voor meer informatie over de SGMLtools zie:
http://www.sgmltools.org/

1.4. Copyrights, Disclaimers

De Linux X-VVV is eigenlijk nooit helemaal af. De X-VVV is geschreven
door vrijwilligers er kunnen altijd onjuistheden/fouten instaan.

Om deze VVV zo leesbaar mogelijk te houden kunnen sommige punten
simpeler zijn voorgesteld dan ze in werkelijkheid zijn.

Dit document is volledig vrij te verspreiden en te dupliceren indien
er geen verdere restricties op verspreiding van dit document
toegevoegd worden. Sterker nog het zo veel mogelijk verspreiden en
dupliceren van dit document (onder bovengenoemde voorwaarden) wordt
aangemoedigd !

Linux is een trademark welke namens de linux gemeenschap gehouden
wordt door Linus Benedict Torvalds. X Window System® is een
handelsmerk van X Open group. MetroX® is een handelsmerk van
Metrolink. Accelerated X® is een handelsmerk van Xi. Alle andere
genoemde handelsmerken behoren tot hun respectieve eigenaars.

2. Algemene vragen

2.1. Wat is het X Window systeem; wat is de filosofie achter X?

Ik zal proberen deze vragen te combineren.

Het X Window Systeem ook wel ``X'' genoemd (maar niet XWindows !) is
een combinatie van een aantal losse onderdelen:

· X Display Server

· X Clients (waaronder de Window Manager)

· Xlib routines

· Het X protocol

De X display server is een programma welke op een systeem draait met
een ``bitmapped display'' (bijvoorbeeld een PC met een vga kaart en
monitor). De server zorgt onder andere dat de input van de gebruiker
(muis, toetsenboard, joystick e.d.) wordt doorgeven aan de Xclient
(bv. een applicatie).

Xclients zijn de programma's welke gebruik maken van de Xserver om
onder andere de output op het scherm te laten zien en input van de
gebruiker in te lezen.

Een van de ideeën achter X is dat er standaard library's zijn voor de
overeenkomstige eigenschappen (zie boven) welke een grafisch
werkstation heeft. Deze library's zijn op bijna elke UNIX (met X)
aanwezig.

Het X Window Systeem is ontworpen door het M.I.T.
<http://web.mit.edu/>. Zij zijn destijds uitgegaan van een aantal
standaardonderdelen van een werkstation: display, keyboard, muis.
Vervolgens hebben de ontwerpers proberen te achterhalen wat de
primitieve onderdelen zijn van een windowing system bijvoorbeeld: een
window maken, tekenen in een window, input van keyboard en muis, en
nog meer van zulk soort onderdelen.

Doordat er in X standaard library's zijn voor primitieve functies
(keyboard, muis e.d.) is het gemakkelijker om X applicaties voor UNIX
te maken omdat de functies op elk systeem hetzelfde zijn.

X zelf is geen ``Graphical User Interface'' (GUI): de makers hebben X
zo ontworpen dat wel elke GUI mogelijk is door gebruik te maken van de
primitieve library's (Xlib). X dwingt dus geen GUI op aan de
gebruiker of programmeur. De window manager + applicaties bepalen het
gezicht van X (zie ``de WindowManager'').

X heeft door de modulaire opbouw (de Xserver is bijvoorbeeld apart van
de Xclient) mogelijkheden om van een netwerk gebruik te maken. Het is
mogelijk om een applicatie op een andere computer (over het netwerk)
te draaien en de grafische uitvoer op het eigen scherm te zien. De
Xclient (de applicatie) merkt er niets van dat de gebruiker
bijvoorbeeld in een totaal ander gebouw zit (of andere stad :). X
maakt het netwerk voor de gebruiker dus transparant (hij/zij merkt er
niets van). Voor meer informatie over de filosofie van X zie de
website van OSF X consortium
<http://www.opengroup.org/tech/desktop/x/>, en ``man X''.

2.2. Wat hebben de Xclient en Xserver met elkaar te maken?

Om te proberen duidelijk te maken wat een X client en een X server is,
zal ik een voorbeeld geven.

______________________________________________________________________
server: Xterminal(of werkstation)

|---| |========|
| | [2] | X |
| | -----> -----> ----> |========|
| |############### Netwerk ###########|--------------|
|---| <---- <----- ----> |--------------|
Vegas [1] Orbital

Xclients draaien De Xserver draait
op Vegas op Orbital

[1] Toetsaanslagen, muis events enz. [2] Grafische output applicatie enz.
______________________________________________________________________

Vegas is een computer zonder monitor, muis, of toetsenbord; Orbital
heeft wel een scherm, muis en dergelijke. Stel ik wil een programma
draaien op Vegas en ik wil ook nog zien wat het doet (zonder monitor
erg lastig). Wat doe ik dan: ik start een programma op Vegas en zeg
dat het display Orbital:0 is. De Xclient (het programma op Vegas)
stuurt X-protocol verzoeken naar Orbital waar op dat moment een
Xserver draait. Als Vegas permissie heeft op Orbital om daar zijn
output te laten zien, dan zal er een window op Orbital te voorschijn
komen.

Omdat ik geen toetsenbord op Vegas heb, is het erg lastig om
commando's aan het programma te geven. Maar ik heb een werkstation
met alles erop en eraan: als ik iets typ op Orbital dan wordt dat
vervolgens (via het X-protocol) weer verzonden naar de Xclient (het
programma op Vegas). Alle commando's (beweging van de muis,
toetsenbord klikken enz...) worden dus (via het X-protocol) van de
Xserver doorgegeven aan de Xclient [1]. De client stuurt via het X-
protocol de grafische output over het netwerk [2] naar de Xserver waar
het vervolgens op het scherm te zien is.

Dus om de verwarring nog groter te maken: de Xserver draait op het
werkstation (Orbital) en de Xclient op de server (Vegas)!

N.B.: Als je nu een programma op je eigen werkstation start, dan
draait natuurlijk zowel de Xserver als de Xclient op jouw eigen
systeem.

Je kunt eigenlijk zeggen dat de Xserver iets aan te bieden heeft,
namelijk een bitmapped display en user-I/O. De Xclient maakt daar
gebruik van. De manier waarop de Xclient met de Xserver communiceert
noemt men het X-protocol.

Dus je kunt met X een programma draaien op een ander systeem met het
gevoel dat het op je eigen werkstation draait (je gebruikt immers je
eigen muis en scherm). Op dit moment is het netwerk voor de gebruiker
volledig transparant (hij merkt er niets van).

2.3. Wat is XDM en XDMCP?

XDM (X Display Manager) is zoals de naam al zegt een programma wat
verschillende X displays onder controle heeft. Deze displays kunnen
lokaal zijn (op je werkstation) of remote (bv. een X terminal). XDM
is te vergelijken met ``login'' op de console: het vraagt om een login
naam en password (in een window), als deze kloppen worden een aantal
init files gerund en kan men werken onder X (dit noemt men een
sessie).

XDMCP (X Display Manager Control Protocol) is het protocol waarmee
onder andere de login service (login prompt) gevraagd wordt aan een X
Display Manager.

In de ``X Display Manager'' wordt verder ingegaan op de configuratie
van XDM.

2.4. Waar kan ik meer informatie over X krijgen?

Een uitstekende plaats om informatie over X te krijgen is de site van
Kenton Lee <http://www.rahul.net/kenton/>. De officiële X consortium
site is nu http://www.opengroup.org/tech/desktop/x/
<http://www.opengroup.org/tech/desktop/x/>. Ook de moeite waard is
deze (slashdot-achtige) site over X http://www.x11.org/
<http://www.x11.org/>.

Andere sites kun je vinden via http://www.nl.linux.org/.

3. De Xserver

3.1. Weet iemand of mijn grafische kaart met Linux werkt ?

De meeste grafische kaarten op een Intel gebaseerd systeem werken met
de Linux kernel, als de fabrikant de nodige gegevens wil verstrekken.
De Xservers van XFree86 worden bij de meeste linux distributies
meegeleverd. Informatie over nieuwe (ook beta) releases van XFree86
kun je vinden op de site van de XFree86 organisatie
<http://www.XFree86.org/>, of op een van de Mirrors (Sunsite Europe)
<http://sunsite.doc.ic.ac.uk/XFree86/>.

Momenteel (21/01/99) is de laatste versie van de XFree86 distributie
3.3.3.1

Als je een nieuwe grafische kaart wilt gaan kopen, lees dan eerst de
lijst van ondersteunde kaarten door
http://www.xfree86.org/cardlist.html, dan ben je er 99.99% zeker van
dat je kaartje ook met Linux werkt.

3.1.1. XFree86 heeft nog geen Xserver voor mijn grafische kaart wat
nu ?

Je zou kunnen kijken of XSuSE een Xserver voor je kaart heeft gemaakt.
Verder is het dan meestal wel mogelijk om de XF86_VGA16 Xserver van
XFree86 te gebruiken, het zou kunnen dat bepaalde modes dan niet
werken. Lees ook de ``volgende vraag''.

3.2. Welke servers zijn er (commercieel of gratis)?

Doorgaand op de vorige vraag: als jouw grafische kaart niet
ondersteund wordt door XFree86 dan zou je kunnen uitzoeken of een van
de commerciële Xservers deze wel ondersteunt. Sommige commerciële
servers hebben een aantal mogelijkheden welke XFree86 (nog) niet
heeft, zoals multiheaded displays, 24bpp en 8bpp overlays, hardware
gamma color correction enz... Er is een Engelstalige FAQ over dit
onderwerp: de X on Intel-based UNIX FAQ <http://www.cis.ohio-
state.edu/hypertext/faq/usenet/x-faq/Intel-UNIX-X-faq/>.

Gratis cq OpenSource

· http://www.XFree86.org/ <http://www.XFree86.org/>XFree86
organization.

· http://www.SuSE.de/XSuSE/ <http://www.SuSE.de/XSuSE/> XSuSE (deze
worden later in de nieuwe release van XFree86 opgenomen).

· ftp://ftp.redhat.com/pub/XBF/ <ftp://ftp.redhat.com/pub/XBF/>XFB
servers van RedHat (niet OpenSource).

Commerciële:

· MetroX van Metrolink <http://www.metrolink.com/>. Volledige versie
zit vaak bij een infomagic of RH CD-setje.

· Accelerated X van Xi Graphics <http://www.xig.com/>.

Tom Peters vond MetroX van Metrolink over het algemeen de zwakste van
de drie. Hij werkt bijv. niet samen met de ``gpm'' mouse driver voor
de Linux console (tenminste t/m MetroX v3.1). Maar hij raadt aan om
de lijsten met ondersteunde hardware en features te bekijken op de
websites, en vervolgens zelf te kijken welke de "beste" is voor jouw
hardware.

(aanvulling door: Bart Hanssens <antares@rtfs.net>)

Ook Accelerated-X 4.1 en WordPerfect 8.0 PE zijn niet bepaald goeie
maatjes: het kleurenpalet van WP is meestal zwart en WPG-clipart wordt
niet goed - of soms zelfs helemaal niet - weergegeven. Daartegenover
staat wel dat Accelerated-X heel makkelijk te configureren valt en dat
deze server enorm veel kaarten ondersteunt.

3.3. Hoe configureer ik mijn XFree86 Xserver, en welke moet ik nou
precies gebruiken?

Lees eerst de lijst van ondersteunde kaarten door
http://www.xfree86.org/cardlist.html

Alles wat de XFree86 Xserver moet weten staat in de file XF86Config;
volgens de Linux File System Standaard hoort hij thuis in /etc/X11/ .

Hoe die configuratie eruit moet zien is een vraag waar niet zomaar
antwoord op te geven is. Voordat je een bepaalde Xserver gaat proberen
is het van belang om goed te weten welke hardware er in de PC zit.

Er is een Engelstalige XFree86 QuickStart guide welke naar mijn mening
aardig duidelijk is.

Als je een redelijk standaard grafisch kaartje hebt, dan is het
meestal voldoende om de opgezochte gegevens (van je eigen hardware !)
uit het onderstaande stukje op te schrijven. Daarna kun je één van de
setup programma's draaien om de Xserver te configureren.

Dit is een checklist welke je naast de bestaande documentatie
<http://www.xfree86.org/3.3.3.1/> zou kunnen gebruiken voordat je X
gaat configureren:

· Wat voor chipset gebruikt je grafische kaart (video-chip, RAMDAC)

· Hoeveel geheugen heeft je videokaart

· Welke video modes ondersteunt deze

Deze gegevens staan meestal in de handleiding van de grafische kaart.
Als je niet weet wat voor chipset je grafische kaart gebruikt (kijk
eerst in de cardlist van XFree86) dan kun je het programma
``SuperProbe'' gebruiken. Dit programma is onderdeel van de XFree86
distributie. Het programma geeft bijvoorbeeld zo'n output:

______________________________________________________________________

First video: Super-VGA
Chipset: S3 Trio64V+ (Port Probed)
Memory: 2048 Kbytes
RAMDAC: Generic 8-bit pseudo-color DAC
(with 6-bit wide lookup tables (or in 6-bit mode))
______________________________________________________________________

Ik weet nu dus dat mijn kaart (Miro22SD) een S3 Trio64V+ chipset
gebruikt en dat deze 2 MB memory heeft. Je kunt hem hierna opzoeken
bij de S3 Trio chipset in de files ``Cards'' of ``AccelCards'' (zit
bij de XFree86 distributie).

(aanvulling door: Bart Hanssens <antares@rtfs.net>)

Opgelet: bij sommige kaarten mislukt SuperProbe, en het is mogelijk
dat je daarna enkel een zwart scherm te zien krijgt: je zal dan je PC
moeten herstarten.

Als de handleiding niet duidelijk vermeldt welke chipset er op je
grafische kaart zit, dan kijk je indien mogelijk best eens op de
grafische kaart zelf. Soms wordt deze informatie ook getoond bij het
(her)starten van je PC, snel lezen is dan de boodschap. Neem ook eens
een kijkje in de ``/usr/lib/X11/Cards'' file.

Vervolgens is het van belang om deze gegevens van de monitor te weten:

· Heb ik een multisync monitor ja of nee?

· Wat is de maximale resolutie van mijn monitor (bv. 1024x768)

· Wat is de horizontale sync range van mijn monitor (bv. van 27 tot
62 kHz)

· Wat is de verticale sync range van mijn monitor (bv. van 55 tot 90
Hz)

Deze gegevens staan meestal in de handleiding van de monitor. Schrijf
al deze gegevens van de checklist op.

3.3.1. XF86Setup

Één van de makkelijkste methoden om X te configuren is via het
programma ``XF86Setup''. Met dit programma kun je met een GUI een
XF86Config bestand genereren. Meer uitleg over XF86Setup is in het
programma zelf te vinden onder ``help''. Het is wel nodig om de
X_SVGA server geinstalleerd te hebben op je systeem. ``XF86Setup''
heeft die Xserver nodig. Het zou kunnen zijn dat de X_SVGA server
niet werkt met jouw hardware; probeer dan één van de onderstaande
manieren.

3.3.2. xf86config

Een andere mogelijkheid is om het scriptje ``xf86config'' te
gebruiken. Dit scriptje vraagt een aantal gegevens en maakt daar
vervolgens een ``/etc/XF86Config'' file van. Als je dit scriptje
gebruikt, dan krijg je de meest complete /etc/XF86Config file, sommige
opties worden met de andere scriptjes niet in de file gezet (XIE, pex5
fonts en dergelijke).

3.3.3. Xwrapper.

Let OP !: Als je Xwrapper gebruikt om de Xserver op te starten moet je
``xf86config'' niet zelf de link naar de Xserver laten aanmaken. De
symboliclink ``/etc/X11/X'' moet wijzen naar de Xserver die je
gebruikt. De link ``/usr/bin/X11R6/X'' moet dan wijzen naar
``Xwrapper''.

3.3.4. Xconfigurator.

Als je RedHat gebruikt, is het ook mogelijk om het programma
``Xconfigurator'' te gebruiken (informatie in de RedHat documentatie).

3.3.5. De /etc/XF86Config file.

Nu een XF86Config file gegenereerd is door één van deze bovenstaande
programma's, is het handig om die XF86Config door te lezen.
Controleer of de gegevens kloppen (commentaar staat in de file), en
maak aanpassingen waar nodig. Helaas is er niet zoiets als een
universele XF86Config file (honderden combinaties van grafische
kaarten en monitoren), dus het heeft weinig zin om die in deze VVV
door te nemen . Zie voor uitleg van de verschillende secties ``man
Xserver''.

Na deze stappen heb je hopelijk een werkend X systeem. Mocht het nu
nog niet lukken, dan kan het zijn dat je kaart (nog) niet ondersteund
wordt door XFree86. Je zou dan waarschijnlijk wel de ``XF86_SVGA''
server kunnen gebruiken, het is dan mogelijk dat bepaalde modes niet
werken. Je zou kunnen uitzoeken of de videokaart wel met een van de
commerciële servers werkt (zie `` Welke servers Zijn er'').

3.4. Hoe kan ik meer dan de standaard 8 bits kleur in X krijgen?

Dit is wel de meest gestelde vraag. Het simpelste is het toevoegen van
een DefaultColorDepth statement in de XF86Config file, als volgt:
(DefaultColorDepth mag natuurlijk ook 8 16 24 of 32 zijn).

______________________________________________________________________
Section "Screen"
Driver "accel"
Device "Miro_22SD"
Monitor "Nec_multisync"
# Dus na de sectie Screen (ook instellingen voor o.a. DPMS)
DefaultColorDepth 16
BlankTime 0
SuspendTime 0
OffTime 0
# maar voor de sectie Display
Subsection "Display"
Depth 8
Modes "1280x1024" "1024x768" "800x600" "640x480"
ViewPort 0 0

Virtual 1280 1024
EndSubsection
enz... enz...
______________________________________________________________________

Als dit toegevoegd is aan de XF86Config, werkt dit voor elke wijze
waarop de Xserver is op te starten (bv. zowel XDM als xinit). Je kunt
echter ook op de volgende manieren de kleurdiepte instellen (als je
altijd met een standaard kleurdiepte werkt kun je het volgende stukje
overslaan).

Als je ``startx'' gebruikt om X op te starten dan kun je een aantal
argumenten aan dit scriptje toevoegen. De optie ``--'' (twee - tekens
achter elkaar) wil zeggen dat alle argumenten na deze streepjes aan de
Xserver doorgegeven moeten worden (voor de mogelijke opties aan de
Xserver zie ``man Xserver'').

______________________________________________________________________

startx -- -bpp 8
startx -- -bpp 16
startx -- -bpp 24
startx -- -bpp 32
______________________________________________________________________

Als je moe wordt van drie keer de ``-'' typen dan kun je ``-bpp
kleurdiepte'' toevoegen aan de entry serverargs in
``/usr/X11/bin/startx'' (``startx'' is geen programma, het is een
scriptje om X op te starten op het lokale display).

Bijvoorbeeld (``startx'' editen met favoriete editor):

______________________________________________________________________

serverargs="-bpp 16 -logo -v -a 1 -t 15 -s 5 -p 1"
______________________________________________________________________

Door de optie -logo heb je gelijk een leuke bewegende X logo
screensaver in plaats van het standaard zwarte scherm.

Als de Xserver via XDM op je lokale PC wordt gestart, zorg dan dat
``-bpp kleurdiepte'' in de file ``Xservers'' staat.

· in Redhat en Debian: /etc/X11/xdm/Xservers

· in Slackware: /usr/lib/X11/xdm/Xservers

______________________________________________________________________

:0 local /usr/X11R6/bin/X :0 -bpp 16 -logo -v -a 1 -t 15 -s 5 -p 1
#:1 local /usr/X11R6/bin/X -bpp 16
#
______________________________________________________________________

3.4.1. Maar ``-bpp 16'' werkt niet!

Dan ondersteunt je Xserver deze mode niet of je XF86Config is niet
helemaal compleet.

Zorg dat voor alle kleurdieptes er een entry in je XF86Config staat.
Hier een voorbeeld van een stukje uit mijn XF86Config. Neem deze niet
over in je eigen XF86Config, maar kijk of de "Depth" statements er wel
allemaal staan in de subsectie "Display" !

______________________________________________________________________

Section "Screen"
Driver "accel"
Device "Miro 22SD"
Monitor "NEC MultiSync 4FGe"
DefaultColorDepth 16
BlankTime 0
SuspendTime 0
OffTime 0
Subsection "Display"
Depth 8
Modes "1024x768" "800x600" "640x480"
ViewPort 0 0
Virtual 1280 1024
EndSubsection
Subsection "Display"
# De Depth statement moet er dus staan voor elke kleurdiepte!
Depth 16
Modes "1024x768" "800x600" "640x480"
ViewPort 0 0
Virtual 1024 768
EndSubsection
Subsection "Display"
Depth 32
Modes "800x600" "640x480"
ViewPort 0 0
Visual "TrueColor"
Virtual 800 600
EndSubsection
EndSection
______________________________________________________________________

3.5. Mijn bus-muis loopt vast als ik van de console naar X schakel.

Dit gebeurt vaak met bus muizen (PS/2) in combinatie met gpm (de
console mouse server) en X. Zowel gpm als X willen gebruik maken van
de muis. Je kunt dit oplossen door een nieuwe versie van gpm te
gebruiken en deze als repeater te configureren (dit werkt voor alle
typen muizen die GPM ondersteund).

3.5.1. Configuratie details

Pas de manier waarop gpm opstart aan op de volgende manier:

· Redhat: ( /etc/rc.d/init.d/gpm )

___________________________________________________________________
if [ -n "$MOUSETYPE" ]; then
daemon gpm -R -t $MOUSETYPE
else
daemon gpm -R
fi
echo
___________________________________________________________________

De ``-R'' is toegevoegd aan de gpm argumenten.

· Debian: ( /etc/gpm.conf ) (met dank aan J.A. Bezemer
<J.A.Bezemer@ITS.TUDelft.NL>)

___________________________________________________________________

# /etc/gpm.conf - configuration file for gpm(1)
#
# If mouse response seems to be to slow, try using
# responsiveness=15. append can contain any random arguments to be
# appended to the commandline.
#
# If you edit this file by hand, please be aware it is sourced by
# /etc/init.d/gpm and thus all shell meta characters must be
# protected from evaluation (i.e. by quoting them).
#
# This file is used by /etc/init.d/gpm and can be modified by
# /usr/sbin/gpmconfig.
#
device=/dev/ttyS0
responsiveness=
type=bare
append="-R -l \"a-zA-Z0-9_.:~/\300-\326\330-\366\370-\377\""
___________________________________________________________________

Voeg ``-R'' toe aan de regel ``append=''

· SuSE:

___________________________________________________________________
nog niet af
___________________________________________________________________

· Slackware:

___________________________________________________________________
nog niet af
___________________________________________________________________

3.5.2. Xserver aanpassen

Daarna de Xserver configureren voor gpm als mouse server.

[ /etc/X11/XF86Config ]

______________________________________________________________________
# **********************************************************************
# Pointer section
# **********************************************************************
#Section "Pointer"
Protocol "MouseSystems"
Device "/dev/gpmdata"
______________________________________________________________________

De gpm server gebruikt het device /dev/gpmdata als een FIFO buffer met
MouseSystems als protocol.

Nu gpm herstarten en X opstarten met de nieuwe configuratie. Hopelijk
bijten GPM en X elkaar nu niet meer.

3.6. Mijn scherm schuift steeds ! Ik zie maar een stukje van het
scherm.

Virtual resolution (ook wel Virtual Desktop genoemd) is een feature
van de Xserver waardoor je met een kleiner scherm met een schijnbaar
grote desktop kan werken. Het geeft een venster welke schuivend over
het schijnbaar grotere desktop schuift. Hoewel dit met laptops heel
handig kan zijn, vinden sommige mensen deze feature op de desktop
systeem "irritant".

Je kunt dit uitzetten door de Virtual resolution statement in de
``/etc/X11/XF86Config'' te verwijderen of deze niet groter te maken
dan je maximale echte screen size. De statement staat in de sub-
sectie ``Display'' in de sectie ``Screen''.

3.7. Hoe switch ik tussen de verschillende resoluties zonder eerst X
af te sluiten ?

· ctrl-alt ``+''(op keypad) == resolutie hoger

· ctrl-alt ``-''(op keypad) == resolutie lager

De volgorde van resolutie omschakeling hangt af van de volgorde in de
``XF86Config'' file. Het schijnt dat sommige monitors (welke niet
multisync zijn) niet geschikt zijn voor deze resolutie omschakelingen
en daardoor kunnen beschadigen ( lees de handleiding van je monitor
dus goed door ! ).

3.7.1. Hoe schakel ik Ctrl Alt +/- uit ?

door: Bart Hanssens <antares@rtfs.net>

Je kan deze functie uitschakelen door in /etc/X11/XF86Config de hash
(#) te verwijderen die voor de optie DontZoom staat (zoek in het
"ServerFlags" gedeelte)

3.8. Kan ik van kleurdiepte wisselen als de Xserver draait ?

Nee niet met de XFree86 Xserver, het is wel mogelijk met sommige
Xservers van bijvoorbeeld ``Accelerated X'' om een window in een
andere kleurdiepte te draaien. Een niet bevredigende oplossing zou
kunnen zijn om de Xserver nog een keer op te starten met een andere
kleurdiepte als ander display. zie ook ``X meerdere keren starten''.

3.9. Hoe switch ik terug naar X nadat ik naar een console geswitched
ben?

Schakelen vanuit X naar een console gaat (in XFree86) als volgt: ctrl-
alt-Fx (``Fx'' is functietoets). Om weer terug te komen in X moet je
de alt-Fx toets gebruiken, die hoort bij het eerste vrije console (bij
mij F7), en dan ben je weer terug in X.

3.10. Hoe sluit ik X af zonder mijn Window Manager menu?

ctrl-alt-backspace . Nu ``kill'' je dus de Xserver. Als er Xclients
lopen (ook remote) zullen deze ook stoppen!

De X sessie wordt netjes afgesloten als de laatste client in de
.Xsession file wordt gestopt. Meestal is dit de window manager. Als
dus de window manager via het window manager menu wordt afgesloten,
zal X ook stoppen (tenminste als de window manager de laatste entry in
de .Xsession file is).

3.10.1. Hoe schakel ik Ctrl Alt BS uit ?

door: Bart Hanssens <antares@rtfs.net>

Je kan deze functie uitschakelen door in ``/etc/X11/XF86Config'' de
hash (#) te verwijderen die voor de optie DontZap staat (zoek in het
``ServerFlags'' gedeelte)

3.11. switchen naar de console. Mijn console-fonts zijn onleesbaar
na het killen van X of na het

(door Alrik van den Brom <mailto:vdbrom@chem.vu.nl>)

Bij het switchen van je X-screen naar je console (m.b.v. CTRL-ALT-
F[1-6]) en bij het afsluiten van X (hetzij via CTRL-ALT-BS of gewoon
via de WM), dus als je weer terug in text-mode komt, kan de volledige
karakterset door de war zijn geschopt. Dit uit zich in een niet
leesbaar scherm, vol ondefinieerbare tekens. Alle letters, cijfers en
andere karakters (zelfs de spaties) zijn omgezet naar rare tekens.
Het is zelfs zo dat alle consoles (tty1 t/m tty6) onleesbaar zijn
geworden, en niet alleen die vanuit waar je X op hebt gestart. Dit kan
weer hersteld worden door in te loggen op een andere console (dat moet
dan blind, maar username + password kan je meestal toch blind typen)
en dan ``setfont'' in te typen. Dan wordt de juiste karakterset weer
geladen, voor alle consoles. Als je X afsluit ipv tijdelijk te
switchen naar een console, is inloggen op een andere console uiteraard
niet nodig. Een andere mogelijkheid is om `setfont` in het ``startx''
script te zetten. Waarom dit met sommige grafische kaarten gebeurt is
mij niet bekend.

(kleine aanvulling door J-W <mailto:X-VVV@Smaal.Demon.NL>)

Als je het SVGAtextmode programma gebruikt op de linux console kan het
waarschijnlijk voldoende zijn om dit programma opnieuw aan te roepen.
Uiteraard kun je dit ook in het ``startx'' script zetten. SVGAtexmode
roept meestal ook gelijk setfont aan, met het juiste font voor de
resolutie waar de console op staat.

3.12. Kan mijn Xserver meerdere keren opstarten als ander display?

Ja, dat is mogelijk. De namen van de lokale server zijn als volgt: :0
:1 :2 (enz...). Als je ``startx'' gebruikt om X te starten kun je
deze een argument meegeven welke server het moet zijn:

______________________________________________________________________
"startx -- :0" (dit is bij mij nu alt-F7).
Switch nu naar een andere console: alt-Fxx .
Nu kun je nog een keer een Xserver starten:
"startx -- :1" (dit is bij mij nu alt-F8).
"startx -- :2" (enz...).
enz...
______________________________________________________________________

Je kunt nu op dezelfde manier tussen de displays switchen als tussen
de consoles.

Als je X op je lokale display opstart met `xdm` dan zou je normaal
gesproken de displays aan de Xservers file moeten toevoegen. Als
volgt:

______________________________________________________________________
# /etc/X11/xdm/Xservers
:0 local /usr/X11R6/bin/X vt7 :0
:1 local /usr/X11R6/bin/X vt8 :1
______________________________________________________________________

Als je systeem XDM opstart, dan worden nu dus twee Xservers gestart
namelijk "jouwmachine:0 en jouwmachine:1".

3.13. Hoe kan ik remote applications draaien ?

Normaal gesproken kan dat met het programma ``xon'' gedaan worden,
maar ``xon'' maakt gebruik van ``rsh'' en dit is een erg onveilige
manier over een ``untrusted'' netwerk zoals het internet. Het ``xon''
programma geeft de variabelen (DISPLAY, XAUTHORITY en
XUSERFILESEARCHPATH) door aan het programma welke remote draait. Het
``xon'' programma is vooral handig als je maar enkele applicaties
remote wil draaien.

3.13.1. DISPLAY environment variable

Je kunt ook telnetten naar de remote computer en dan de "DISPLAY"
environment variable setten. Als de remote computer gebruik maakt van
PAM (Pluggable Authentication Modules), kun je de DISPLAY environment
variable door de modules ``pam_env.so'' te gebruiken. Dit doe je als
volgt:

In ``/etc/pam.d/login'' moet de volgende regel staan

______________________________________________________________________
session required /lib/security/pam_env.so
______________________________________________________________________

Vervolgens zet je in de ``/etc/security/pam_env.conf'' file dit neer:

______________________________________________________________________
# Set the REMOTEHOST variable for any hosts that are remote, default
# to "localhost" rather than not being set at all
REMOTEHOST DEFAULT=localhost OVERRIDE=@{PAM_RHOST}
#
# Set the DISPLAY variable if it seems reasonable
DISPLAY DEFAULT=${REMOTEHOST}:0.0 OVERRIDE=${DISPLAY}
______________________________________________________________________

Nu zal bij een binnenkomende telnet connectie de juiste DISPLAY
environment geset worden, zodat men ook remote X applicaties kan
draaien.

Waarschijnlijk zal de Xserver een "permission denied" zeggen als de
Xclient het remote display wil openen. Het voert te ver om de security
van X uit te leggen; zie daarvoor de manual page van Xsecurity (1).

Een van de makkelijkere manieren om veilig te werken met X is XDM te
gebruiken om `xauth` aan te sturen. Het gebruik van "xhost +hostname"
is erg onveilig op een niet te vertrouwen netwerk.

3.13.2. Secure Shell

Een beter alternatief is het programma `ssh` ("Secure Shell"). Dit
programma geeft ook de juiste variabelen door aan de applicatie en kan
ook X11 connecties "tunnelen" bijvoorbeeld door op te starten met
`ssh-agent startx`. Meer informatie over "Secure Shell" kun je vinden
op de site van de SSH organisatie <http://www.ssh.org/>.

Meer informatie over het remote draaien van X applicaties is te vinden
op de site van Vincent Zweije: How to Run Remote X Applications
<http://www.xs4all.nl/~zweije/xauth.html>

3.13.3. Low bandwidth X

Als je X sessies over de modem (of een ander medium met lage
bandbreedte) wil starten, kan het handig zijn om "LBX" (Low Bandwidth
X) te gebruiken. LBX doet onder andere aan compressie van het
Xprotocol waardoor de verbinding een flink stuk zuiniger met de
beschikbare bandbreedte omgaat.

(aanvulling door: Bart Hanssens <antares@rtfs.net>)

Meer informatie vind je in de LBX Mini-HOWTO. Een alternatief is het
programma dxpc. Het verschil is dat LBX al standaard in de X server
zit, terwijl dxpc een apart stukje software is. Dxpc is iets
moeilijker te configureren, maar haalt betere resultaten dan LBX.
Zie: http://ccwf.cc.utexas.edu/~zvonler/dxpc/
<http://ccwf.cc.utexas.edu/~zvonler/dxpc/>.

3.14. X geeft alleen een grijs scherm.

Waarschijnlijk heb je het X Window System met ``X'' opgestart. Een X
sessie start je met het script ``startx'' of via ``xdm''. Als je een
grijs scherm met een ``X cursor'' op het scherm krijgt, dan ben je in
ieder geval zeker dat je Xserver werkt ;^).

Dit is tevens een bewijs van de stelling dat X zelf geen GUI is.

4. De X Display Manager

4.1. Wanneer (of waarom) moet ik XDM gebruiken?

XDM is een display manager dus als je meerdere displays op een server
hebt (bijvoorbeeld een aantal Xterminals) zul je XDM moeten gebruiken.

4.2. Waar staan de Config files van XDM en wat doen ze?

De configuratie files voor XDM (X Display Manager) moeten volgens de
Linux File System Standaard in ``/etc/X11/xdm'' staan. In die
directory staan een aantal files:

· GiveConsole = Na het inloggen wordt deze file gerund.

· TakeConsole = Na het uitloggen wordt deze file gerund.

· Xaccess = Configureert de Access control voor XDMCP requests.

· Xchooser = Shell script voor setup van de Xchooser.

· Xresources = Xresources welke alleen nodig zijn voor de
programma's welke XDM gebruikt. (het is dus onzin om hier
resources in te zetten welke andere programma's nodig hebben).

· Xservers = Lijst van Xservers.

· Xsetup = shell script welke gerund wordt voor het inloggen

· /authdir = directory waar alle MIT magic cookies staan.

· chooser = Programma welke een lijst van mogelijke XDM's laat
zien

· xdm-config = Configuratie file voor XDM (It's all in the name
;-)

· xdm-errors = Errors van XDM komen in deze file te staan.
(Duh..)

4.3. Hoe zorg ik ervoor dat ik standaard in X (met XDM) opstart ?

Een UNIX-systeem zoals Linux werkt met run-levels. Run-levels zorgen
ervoor dat alleen bepaalde groepen van programma's opstarten
(bijvoorbeeld wel of geen netwerk functionaliteit). De standaard run-
levels (van een RedHat distributie) zijn:

· 1 - Single user mode

· 2 - Multiuser, without NFS (The same as 3, if you do not have
networking)

· 3 - Full multiuser mode

· 4 - unused

· 5 - X11

· 6 - reboot (Do NOT set initdefault to this)

De meeste Linux distributies starten meestal in runlevel 3.

Om standaard op te starten met X11 (met behulp van XDM) moet je de
configuratie file ``/etc/X11/xdm/Xservers'' aanpassen/controleren of
daar de juiste gegevens in staan.

______________________________________________________________________
:0 local /usr/X11R6/bin/X
______________________________________________________________________

Test altijd eerst of de Xserver goed opstart met ``startx'' anders zal
xdm de Xserver steeds respawnen als deze weer afsluit (en dat is niet
zo fijn).

Nu kun je (als root user) van runlevel veranderen ``init 5''. Als je
zeker weet dat runlevel goed werkt dan kun je standaard in runlevel 5
opstarten door je ``/etc/inittab'' aan te passen (van 3 naar 5
bijvoorbeeld).

______________________________________________________________________
id:5:initdefault:

# Run xdm in runlevel 5
x:5:respawn:/usr/bin/X11/xdm -nodaemon
______________________________________________________________________

Let vooral op de regel waar ``x:5:respawn:'' staat het nummer achter x
geeft aan in welk runlevel dit gestart moet worden.

4.3.1. SuSE

Voor SuSE geldt hetzelfde als RedHat, alleen is runlevel 3 het level
waarin XDM opstart en 5 het level zonder XDM.

4.3.2. Debian

(door J.A. Bezemer <J.A.Bezemer@ITS.TUDelft.NL>)

4.3.2.1. versies tot en met 2.0

Om Debian met XDM te laten opstarten, hoef je bovenstaande handelingen
NIET uit te voeren. Daar wordt xdm gestart in runlevel 2,3,4 en 5,
maar alleen als er een regeltje ``start-xdm'' in ``/etc/X11/config''
staat (en er wordt gevraagd of je dat wilt bij de installatie van de
X-pakketjes).

4.3.2.2. versie 2.1

Met de grote X reorganisatie in Debian 2.1 is xdm in een eigen
pakketje gezet. Dus nu simpel: pakketje xdm installeren om xdm te
activeren. Pakketje xdm weghalen dan geen xdm meer.
``/etc/X11/config'' bestaat niet meer.

4.4. Wat is een X terminal?

Een X terminal is een stuk computer hardware speciaal gemaakt om er
een X server op te draaien. Meestal hebben deze X terminals geen hard
disk en ventilator waardoor ze heel stil zijn. Omdat de meeste X
terminals geen hard disk hebben moeten ze via het netwerk opstarten
(met behulp van bijvoorbeeld een Linux server).

Verschillende fabrikanten maken X terminals, een lijst van
verschillende X terminals wordt regelmatig gepost op comp.terminals
<news:comp.terminals>.

4.5. Kan ik ook andere hardware/software gebruiken om daar een X ter
minal van te maken?

4.5.1. Xdenu of Monkey LinuX distributie (voor intel platforms).

Ja, bijvoorbeeld een standaard PC met een vga kaart kun je heel
gemakkelijk omtoveren tot een alternatieve X terminal. Er is een
Linux distributie welke speciaal daarvoor gemaakt is, namelijk de
"Xdenu" distributie. Deze distributie maakt gebruik van UMSDOS
filesysteem en is dus zonder "gedoe met fdisk" veilig te installeren
op elke PC. De "Xdenu" distributie is ongeveer 6.5 MB groot je kunt
deze distributie vanaf je favoriete sunsite mirror downloaden of de
primaire site van Xdenu <http://xdenu.tcm.hut.fi/>.

Nog een distributie is Monkey, deze is heel eenvoudig op een PC te
installeren waar bijvoorbeeld al Win(95)dows/DOS op staat. De
distributie bestaat uit vijf 1.44 MB floppies. Deze distributie is
niet speciaal gemaakt om een X terminal van een PC te maken. De
distributie is echter compleet genoeg om het X Window System te
draaien. Meer informatie over Monkey is te vinden op de homebase van
Monkey Linux <http://www.spsselib.hiedu.cz/monkey/>.

4.5.2. Oude Sun3 werkstations

Een computer waar vrij eenvoudig een X terminal van te maken is, zijn
de Sun3 series (van Sun Microsystems). Je kunt deze machines via het
netwerk laten booten vanaf een Linux server. Een kant en klare
distributie voor dit doel is de "Xkernel" distributie, deze is te
vinden op je favoriete Sunsite mirror of op de Xkernel homebase
<ftp://sol.ctr.columbia.edu/pub/>. Voordeel van het gebruik van een
oude Sun3 is dat deze een groot 19" scherm heeft waardoor het prettig
werken is met X. Deze oude machines zijn meestal voor een "prikkie"
te koop (ongeveer 25,- tot 150,- afhankelijk van het type). Een nadeel
van de Sun3 series is dat je nogal "lange armen" krijgt van het tillen
van de monitor+kast. ;-)

4.5.3. Een al bestaande Linux installatie als X terminal gebruiken.

Met een bestaande Linux installatie is het een ``eitje'' om hiervan
een X terminal te maken. Hiervoor moet je de Xserver opstarten met een
van deze opties:

· ``-query hostname'' nu zoekt de Xserver direct contact met de
display manager op ``hostname'' en doet dit via XDMCP

· ``-broadcast'' de Xserver zoekt contact met de eerste display
manager welke reageert op de XDMCP requests.

· `-indirect hostname` nu zoekt de Xserver indirect contact met de
display manager op `hostname` en doet dit via XDMCP

De `hostname` is de computer welke de X terminal onder controle heeft
(met XDM).

4.5.4. OS/2 gebruiken als X terminal met XFree86.

Er bestaat ook een port van XFree86 <http://www.Xfree86.org/> voor
OS/2, zie de vraag ``Hoe zit het met X en OS/2 ?''. De Xserver kan
met dezelfde commandline optie's opgestart worden als een ``Linux
installatie van XFree86''.

4.5.5. Windows 95/NT of Win3.x gebruiken als X terminal.

Hier zijn verschillende commerciële producten voor te krijgen. Let er
op dat de software wel ondersteuning heeft voor XDMCP. De Xservers
waarvan J-W Smaal weet dat ze ondersteuning hebben voor XDMCP zijn
deze: Exceed van Hummingbird en Xwin32.

(tip van Ivo Clarysse <mailto:soggie@starlab.net>)

Op http://tnt.microimages.com/freestuf/mix/
<http://tnt.microimages.com/freestuf/mix/> vind je een gratis X server
voor MS-Windows 95, NT 3.51, NT 4.0 en MacOS (zowel 68K als PowerPC).
Volgens J-W Smaal heeft deze echter geen ondersteuning voor XDMCP.

4.6. Ik krijg het XDM login screen weer te zien terwijl ik toch goed
inlog.

Dit probleem treedt meestal op bij het gebruik van een Xserver onder
MS Windows of via een ander UNIX werkstation. Om uit te zoeken waar
het probleem ligt kan men na het invoeren van het password ``F1''
indrukken ipv ``Enter'', nu wordt een xterm opgestart (dit noemt men
ook wel de failsafe mode). Als dit laatste lukt, dan kan men proberen
een window manager op te starten.

Vaak zit het probleem in fout geconfigureerde ``.Xclient'' scripts.
Het is niet nodig om een -display 0:0 argument aan X applicaties mee
te geven. Als er regels met een -display argument instaan, dan kun je
dit argument weglaten.

Als failsafe inloggen niet lukt dan ligt het probleem waarschijnlijk
bij de configuratie van de linux PAM (Pluggable Authentication
Modules).

4.7. Als ik ctr-alt-backspace doe dan sluit X niet af met XDM.
Waarom?

Omdat dat namelijk niet de bedoeling is, het zou te vergelijken zijn
als je met ``ctrl-c'' je login getty zou kunnen killen. XDM loopt als
een daemon (meestal runlevel 4 of 5) dus zal de server herstarten na
een kill. Als je a la ``startx'' met ``xdm'' wil werken, zorg dan dat
XDM draait (zonder entry in de Xservers file), en start X op deze
manier:

X -indirect mijnhost.domein.nl

5. De Window Manager

5.1. Wat is een Window Manager?

Je kunt de functie van een window manager vergelijken met die van een
shell. De shell bepaalt de manier en de commando's hoe er met het
systeem gewerkt kan worden. X is een grafisch windowing systeem, dus
de shell (de window manager) is ook grafisch. De meeste window
managers tekenen een window om de applicatie heen en hebben een
mogelijkheid om het window te vergroten, verkleinen, enzovoort. Bijna
alle window managers hebben een menu mogelijkheid waardoor je met een
muisklik een applicatie op kan starten. De window manager bepaalt dus
wat het gezicht is van X. Met linux ben je niet gebonden aan een soort
window manager en kun je naar behoefte kiezen uit tal van managers
(zie: ``Welke Window Managers zijn er ?''). Nu zal de vraag wel komen
"Hoe ziet X er dan uit met een window manager?". Op die vraag is maar
een antwoord: Geen idee, het kan van alles zijn bijvoorbeeld van Win95
tot NeXtStEp.

5.2. Heb ik een Window Manager nodig?

Nee, misschien klinkt dit een beetje vreemd na de vorige vraag. Het
is niet nodig om een window manager te hebben draaien om met X te
kunnen werken. Zoals in hoofdstuk 1 verteld is, is X opgebouwd uit
onderdelen. De window-manager is een Xclient maar wel een hele
speciale. Als de window manager dus een Xclient is, dan betekent dit
dat je elk programma als "window manager" kunt gebruiken. Het is dus
mogelijk om bijvoorbeeld "Netscape" meteen te laten opstarten in X:
dit kan handig zijn op beurzen en opleidingen (fool en student proof
;-).

Dit kun je als volgt doen in de ``.Xclients'' file in je homedir.
Verander de fvwm (of welke WM je gebruikt) nu eens in emacs... start X
op et voilá je bent nu gelijk in emacs! Als je emacs afsluit kom je
terug op de console of XDM login screen (dan is dus de sessie over).

N.B.: Voor de echte ``emacs religieuze'' is dit natuurlijk de
standaard manier om met X te werken :)

Praktisch gezien is een window manager eigenlijk onmisbaar voor het
werken met X.

5.3. Welke window managers zijn er?

Een heleboel... iemand heeft informatie verzameld over alle mogelijke
window managers voor linux op deze LinuX Window Managers site
<http://www.PLiG.org/xwinman/>.

Een kleine greep uit het assortiment:

· ``fvwm'' - nette window manager, deze is lang de standaard voor de
meeste linux distributies geweest. De meeste distributies
gebruiken nu echter de fvwm95 manager.

· ``fvwm95'' - gehackte fvwm2 om deze een win95 ``look'' te geven...

· ``olvwm'' - openlook window manager ``ala Sun''

· ``qvwm'' - 99.99% Win95 alike windowmanager.

· ``AfterStep'' - NeXtStep imitatie met zijn eigen specifieke
toevoegingen

· ``WindowMaker'' - snelle windowmanager welke voor 99.99% op NeXT
probeert te lijken.

· ``icewm'' - een wm die naar believen op Win95, OS/2, ... probeert
te lijken.

· "Enlightenment" - apart uitziende window manager, goed om mee te
showen. Vraagt nogal wat van je resources...

· "mwm" - motif window manager, dit is de standaard manager voor de
meeste commerciële Un*ces

· "kwm" - de window manager van de K Desktop Environment. Voor meer
info over KDE zie sectie ``Wat is KDE eigenlijk''

Welke de mooiste is ?... Bepaal het zelf op DE LinuX collectie van
Window Managers <http://www.PLiG.org/xwinman/>

5.4. Hoe verander ik mijn default windowmanager, of startup pro
gramma's?

In je home directory staat (bij de meeste distributies) een
``.Xclients'' file. Dit is een shell script waarin de programma's
staan welke X moet opstarten.

Voor zowel de methode ``startx'' als ``xdm'' wordt hetzelfde script
gerund. Je kunt de andere files (``.xsession'' en ``.xinitrc'')
symlinken naar ``.Xclients''.

Wil je voor alle gebruikers dit veranderen, pas dan de files in
``/etc/X11/xinit/'' aan. (met de file ``.Xclients'' kan een gebruiker
zelf zijn Xclients kiezen.

Wil je alleen een ander default window manager? Zet dan een andere
window manager in deze file. Dus in plaats van "fvwm95" bijvoorbeeld
"afterstep".

Let erop dat programma's welke in de .Xclients (of de andere files)
gerund worden, of gelijk exitten of opgestart zijn in de background.
Enige uitzondering hierop is de Window manager of de applicatie waarin
men standaard wil opstarten. Als de laatste client uit de
``.Xclients'' file "klaar is" stopt de Xserver, of dan is de X sessie
over.

Voorbeeld van een `` /.Xclients'' file:

______________________________________________________________________
#!/bin/bash

# Hiermee start ik XV welke een achtergrondplaatje op het root window
# plaatst.
/usr/bin/X11/xv +root -rmode 0 \
/home/U/jw-smaal/pics/exlinux2.jpg -quit &

# Eerst test ik of icewem in het pad staat en dan start ik deze op (let op
# zonder &, anders sluit X meteen weer af).
if [ ! -z $(type -path icewm) ]; then
exec icewm
fi

# last resort
xterm &
exec twm
______________________________________________________________________

5.5. Welke window manager is het snelste?

De snelste window manager, dus welke het minst van resources gebruik
maakt, is waarschijnlijk fvwm (laatste versie 1.24r) . Inmiddels
verouderd (maar nog steeds zeer bruikbaar) en vervangen door fvwm2,
fvwm'95, en de NeXtStEp look-alikes.

De oude versie van fvwm (1.24) heeft overigens wel de vervelende
eigenschap om niet meer te kunnen switchen tussen windows als de
``NumLock'' toets aan staat.

Meer informatie over X performance in het algemeen kun je vinden in de
Getting more performance out of X FAQ.

6. keyboard configuratie, Xdefaults en Xclients.

6.1. Toetsenbindingen in X of Win95 toetsen in X :-)

(door A. van Dijk <mailto:a.vandijk@unseen.demon.nl>)

In X is de toetsenbordindeling naar eigen believen in te stellen.
Hier volgt een beschrijving welke mechanismen gebruikt kunnen worden,
met name gericht op het invoeren van letters met accenten en speciale
tekens.

Aan elke toets kunnen vier zogenaamde keysyms worden toegekend. Een
keysym is dus de logische betekenis van een fysieke toets. Daarnaast
kan een toets een van de vijf zogenaamde modifiers produceren. Een
toets fungeert bijvoorbeeld als [alt] toets, als de toets de [alt]
keysym en ook een modifier produceert.

De vier keysyms die je kunt toekennen aan een toets, zijn verdeeld
over twee groepen. De eerste keysym wordt geproduceerd door gewoon op
de betreffende toets te drukken, de tweede door [shift] erbij in te
houden. De tweede groep werkt hetzelfde, alleen moet daarbij de [Mode
Switch] toets worden ingehouden. De toets [Mode Switch] is standaard
niet gedefinieerd. Dit moet je dus nog doen. Als je een Win95
toetsenbord hebt kun je mooi één van de win95 toetsen als [Mode
Switch] aanmerken. Deze toets moet dan [Mode Switch] keysym
produceren en een modifier. Daarna kun je de gewone letter toetsen een
derde en vierde keysym toekennen (tweede groep). Bv: de toets ``e''
produceert e E é É.

Naast deze methode kun je ook letters met accenten invoeren door
gebruik te maken van het ``Compose'' mechanisme. Hiervoor moet je aan
een toets de ``MultiKey'' keysym toekennen. Een Win95 toets komt weer
mooi van pas hier. Dit mechanisme werkt als volgt: Je drukt eerst op
de [Compose] key, vervolgens op een accent (bv. de [ ` ] [ ' ] en [ "
]), en vervolgens op de letter waarop je het accent wilt hebben. Als
er voor die letter geen ``accent-versie'' bestaat gebeurt er niets.
Dit mechanisme werkt niet in alle programma's het schijnt een
verouderd mechanisme te zijn.

Daarnaast kun je ook nog gebruik maken van zogenaamde ``dead keys''.
Bij deze methode ken je aan de accenttekens (bv. de [ ` ] [ ' ] en [ "
]) de keysym toe met dead als voorvoegsel. Bv: [ ` ] = dead_grave [ '
] = dead_acute [ " ] = dead_diaeresis. Druk je nu op het accentteken
en vervolgens op een letter dan levert dit de letter op met het
betreffende accent. Om het accent zelf te verkrijgen tik je na het
accent een spatie. Ook dit mechanisme werkt niet in alle X
programma's .

Voor het instellen van je toetsen gebruik je het programma xmodmap.
Ik verwijs naar de man page van xmodmap voor het gebruik hiervan. Om
je toetsenbord visueel ``op te maken'' verwijs ik naar het programma
(xkeycaps <http://people.netscape.com/jwz/xkeycaps/>). Alle standaard
keysyms staan in /usr/X11/include/X11/keysymdef.h

De ``.xmodmap'' file welke de auteur gebruikt kun je hier .xmodmap-
unseen <http://www.nl.linux.org/doc/HOWTO/.xmodmap-unseen> downloaden.

6.2. Quickstart toetsenbindingen

(door Jaco de Groot <mailto:getfree@dds.nl>)

Dit stukje is voor gebruikers die geen zin hebben om zich te verdiepen
in de werking van toetsenbindingen in X, maar wel graag alle
ISO-8859-1 characters ter beschikking hebben. Hiervoor worden, na een
aantal inleidende opmerkingen, twee stappen gegeven die moeten worden
uitgevoerd.

Opmerkingen:

· Om te beginnen een tabel, bestaande uit twee kolommen, waar in de
rest van de opmerkingen naar verwezen wordt (voor het gemak heb ik
de 2 kolommen in 12 stukken gehakt en naast elkaar gezet):

___________________________________________________________________
| | ( | 0 | 8 | @ | H | P | X | ` | h | p | x |
| ! | ) | 1 | 9 | A | I | Q | Y | a | i | q | y |
| " | * | 2 | : | B | J | R | Z | b | j | r | z |
| # | + | 3 | ; | C | K | S | [ | c | k | s | { |
| $ | , | 4 | < | D | L | T | \ | d | l | t | | |
| % | - | 5 | = | E | M | U | ] | e | m | u | } |
| & | . | 6 | > | F | N | V | ^ | f | n | v | ~ |
| ' | / | 7 | ? | G | O | W | _ | g | o | w | ÿ |
___________________________________________________________________

Eerste rij: "space" en "no-break space". Laatste rij: ÿ heeft geen
bijbehorend ASCII character (shift-printScreen-space voor gebruiken).

· De meest gebruikte characterset is ASCII. Deze characterset bevat
128 characters, waarvan 95 gewone characters en 33 control
characters. De gewone ASCII characters staan in de eerste kolom van
de tabel.

· De meest gebruikte uitbreiding op ASCII is ISO-8859-1 (ook wel
Latin 1 genoemd). ISO-8859-1 bevat alle characters van ASCII plus
nog eens 96 gewone characters en 32 control characters. Deze 96
characters staan in de tabel in de tweede kolom.

· Na het uitvoeren van stap 1 en 2 kunnen de characters in de tweede
kolom gebruikt worden door het typen van het character uit de
eerste kolom plus printScreen. Dus typ je met printScreen-k en met
shift-printScreen-K.

· De oorspronkelijke functie van de printScreen toets is terug te
krijgen door printScreen-esc respectievelijk shift-printScreen-esc
te gebruiken.

· Als je de wijzigingen voor alle gebruikers op je systeem wilt
doorvoeren, moet je stap 1 en 2 als root uitvoeren. Bij stap 2 moet
je dan het bestand ``/etc/X11/xinit/Xclients'' aanpassen met de
regel: xmodmap /root/.xmodmap-`uname -n`

· Niet alle programma's kunnen overweg met de extra characters. De
programma's NEdit, Netscape en Vim in ieder geval wel.

· Na het uitvoeren van stap 1 en 2 moet X opnieuw opgestart worden,
zodat xmodmap zijn werk kan doen.

· Tot slot merk ik nog op dat de uitleg is gebaseerd op het gebruik
van xkeycaps en xmodmap. Wil men zelf nog andere toetsbindingen
definiëren, dan kan men hier (na het uitvoeren van stap 1 en 2)
xkeycaps voor gebruiken.

6.2.1. Stap 1 (Een configuratie bestand maken)

Download dit configuratie bestand
<http://dynasol.cjb.net/~jaco/.xmodmap-pcnaam> naar je home directory
en geef het bestand de naam ``.xmodmap-<naam van je pc>''. Als je niet
weet wat de naam van je pc is gebruik dan het commando: ``uname -n''.

6.2.2. Stap 2 (Het bestand ``.Xclients'' aanpassen)

Open het bestand ``.Xclients'' in je homedirectory met een editor en
voeg de volgende regel toe (bijvoorbeeld na #!/bin/bash):

xmodmap ~/.xmodmap-`uname -n`

Let op dit zijn backquotes en geen quotes.

6.3. Netscape snapt mijn backspace toets niet.

Zorg dat je de ``XKeysymDB'' file welke bij Netscape geleverd is op de
juiste locatie in ``/usr/X11R6/lib/X11'' zet. Zie verder de keyboard
HOWTO en de site van Anne Baretta
<http://www.ibbnet.nl/~anne/keyboard.html>.

6.4. Xdefaults.

Voor commandline programma's zoals ``grep'' is het wel te doen om op
de commandline de optie's aan het programma mee te geven. X
applicaties (Xclients) kunnen werkelijk honderden variabelen hebben.
Meestal zijn deze defaults vrij aardig gekozen door de programmeur,
alleen X zou niet X zijn, als dit niet aan te passen is. Als een
programma goed geschreven is, dan maakt deze gebruik van het Xresource
mechanisme. Bij een bepaalde X applicatie zit dan ook meestal een
bijbehorende Xdefaults file. Meestal staan deze files in de directory:
``/usr/X11/lib/X11/app-defaults''.

Ik geef een voorbeeld van een simpele /.Xdefaults file (in je home-
dir).

______________________________________________________________________
.rxvt.background: black
.rxvt.foreground: white
.xterm.background: black
.xterm.foreground: white
.xterm-color.background: black
.xterm-color.foreground: white
.netscape.Navigator.geometry: 1000x700
.netscape.News.geometry: 1000x700
.netscape.Mail.geometry: 1000x700
.netscape.Navigator.form.topArea.topLeftArea.toolBar.home.labelString: Thuis
.netscape-communicator.Navigator.geometry: 1000x700
.netscape-communicator.MailFolder.geometry: 1000x700
.netscape-communicator.MailThread.geometry: 1000x700
.netscape-communicator.Navigator.form.mainForm.toolBox.toolBarFrame.toolBarForm.toolBar.home.labelString: Thuis
______________________________________________________________________

Het 1e deel geeft aan om welke Xclient het gaat, het 2e deel is weer
een sub-deel van de Xclient, na dit subdeel kan weer een subdeel komen
[1]. Als laatste deel voor de dubbele-punt komt het programma
onderdeel wat je aan kunt passen. Zo heb ik geconfigureerd dat
netscape altijd met 1000x700 als resolutie opstart en dat mijn xterm
``black'' als achtergrondkleur heeft.

Je kunt heel ver gaan met resources, zoals te zien is bij de laatste
regel. Deze regel zorgt ervoor dat in Netscape Navigator de ``home''
knop nu ``Thuis'' als label heeft voor de taalpuristen onder ons ;-).
6.5. Is er een simpele manier om Xresources in te stellen?

Gelukkig wel, je kunt hiervoor het programma ``editres'' gebruiken.
Kies uit het menu: Commands-->Get tree, klik met de muis op de
draaiende applicatie welke je wilt aanpassen. Als het goed is, staat
er nu een ``resource-tree'' op je scherm (klik bv op netscape als die
draait). De volledige tree past meestal niet op het scherm. Je kunt
door de tree rollen door op de balk te klikken met de muis. Je kunt nu
bijvoorbeeld de kleur van Mozilla's (Netscape) bookmarks aanpassen:
Selecteer de widget ``bookmark'' uit de tree, kies Commands-->Show
resource box, verander ``background'' in ``red'', klik op Apply... et
voilá de kleur van de bookmark button is nu rood.

Het Xresource mechanisme werkt niet bij alle X applicaties. Dit komt
omdat de programmeur zelf kan bepalen of hij/zij wel of niet gebruik
maakt van het mechanisme (misschien komt het ook omdat sommige X
toolkits er geen voorzieningen voor hebben gemaakt).

7. X Window System programmeren.

Dit hoofdstuk is nog behoorlijk "vers". Programmeer je Xclients en
heb je handige tips voor in de X-VVV stuur ze dan op naar: J-W Smaal
<mailto:X-VVV@Smaal.Demon.NL>

7.1. Wat zijn Motif, Xforms, GTK+, Qt... ?

(door Bart Hanssens <antares@rtfs.net>)

Het zijn allemaal GUI-library's, die de "look" van een X-programma
bepalen.

· Motif is de oudste en wellicht de bekendste. Veel commercile X-
software is dan ook geschreven met Motif. Naast de verouderde look
is dit meteen het grootste nadeel: betalen is de boodschap. Er is
een free alternatief, Lesstif genaamd, dat Motif zo goed mogelijk
tracht te benaderen. (http://www.lesstif.org
<http://www.lesstif.org>)

· Xforms is een tamelijk compacte library met een beperkt aantal
fans. Geen source. Wel een paar leuke vondsten (lightbutton
bijvoorbeeld), maar niet echt mooi.

· GTK+ is de library waardoor o.a. The GIMP zo mooi oogt. Mooi, klein
en goede documentatie plus het is nog gratis ook (GPL).
(http://www.gtk.org <http://www.gtk.org>).

· Qt is de tegenhanger van GTK+. Niet helemaal free, maar (voorlopig)
iets vollediger... en groter (http://www.troll.no
<http://www.troll.no>)

Motif heeft zijn beste tijd gehad, de strijd tussen GTK+ en Qt is in
alle hevigheid losgebarsten. Welke van beide nu "de beste" is, is
eigenlijk een kwestie van smaak.

8. Diversen

8.1. Plaatje in de root window?

Een plaatje op de achtergrond van X geeft een wat leuker gezicht dan
die saaie grijze achtergrond. De Xserver gebruikt meer memory door
het plaatje, kies daarom het plaatje niet te groot (een jpeg van 2 MB
is erg groot :).

Het programma ``xview'' kan allerlei formaten inlezen en converteren,
dit programma kan ook gebruikt worden om een plaatje in de root window
te zetten. Je kunt bijvoorbeeld op de volgende manier een plaatje in
de background krijgen (zet dit in de ``.Xsession file'' voor de window
manager):

exec /usr/bin/X11/xv +root -rmode 0 /home/ftp/pics/linux-ball.gif -quit

rmode (nummer) geeft aan of het plaatje "getiled", "gespiegeld" enz...
moet worden in de root.

Dit kan ook met het programma ``xloadimage'', dit programma is meer
geoptimaliseerd om snel het plaatje te laden bv.:

xloadimage -inroot -quiet /home/U/jw/bg.jpg

Een achtergrondkleur instellen kan met het programma `xsetroot`:

xsetroot -solid SteelBlue

8.2. Wat is KDE eigenlijk ?

KDE is de "K Desktop Environment". Dit bestaat uit een windowmanager
(kwm), een filemanager (kfm) en andere programma's. Applicaties welke
gebruik maken van de KDE library's kunnen "transparant" (je merkt geen
verschil) files benaderen over het netwerk. Het maakt voor de
applicatie dus niet uit of de file via FTP, HTTP of iets anders
benaderd wordt. De library's van KDE maken het mogelijk om alle
applicaties dezelfde "look en feel" te geven.

KDE is ontworpen voor de linux newbie maar ook de gevorderde gebruiker
kan het nut van een consistente desktop inzien. De configuratie van
de window manager en desktop gaat via een GUI. Van KDE gebruik maken,
betekent niet dat (IMHO) je geen kennis van de basis UNIX-commando's
nodig hebt. Sommige dingen kunnen alleen met de UNIX-prompt (daarom
is er ook kvt).

Voor meer informatie over KDE zie de website van de KDE organisatie
<http://www.kde.org/> of een Nederlandse mirror <http://kde.a1.nl/>.

8.3. Wat is GNOME eigenlijk ?

(door Bart Hanssens <antares@rtfs.net>)

GNOME is de rechtstreekse concurrent van KDE, met het verschil dat
GNOME werkt rond de GTK+-toolkit (waaraan o.a. GIMP zijn uiterlijk
ontleent) en KDE de Qt-library gebruikt. (http://www.gnome.org
<http://www.gnome.org>).

8.4. Hoe zit het met X en OS/2?

(door Maurice Janssen <mailto:maurice@warp.xs4all.nl>)

Er bestaat ook een port van XFree86 voor OS/2. Naast het ``gebruik
als X-terminal'' kun je ook X-applicaties onder OS/2 draaien. Net
geschreven UNIX-software is eenvoudig te porten, en er zijn dan ook al
flink wat programma's en window-managers geport. Het X-scherm draait
apart van het OS/2 scherm, vergelijkbaar met een full-screen
Winos2-sessie. Heen en terug schakelen tussen X en OS/2 is geen
probleem. De resolutie en het aantal kleuren is onafhankelijk van de
resolutie van het OS/2 scherm. Voor ieder type grafische kaart is er
een aparte X-server nodig, de meest gebruikte kaarten worden allemaal
ondersteund.

Holger Veit heeft deze port gemaakt en meer informatie is te vinden op
zijn pagina, http://www-set.gmd.de/~veit/os2/ <http://www-
set.gmd.de/~veit/os2/xf86os2.html> Laatste versie is 3.3.3 (7/6/1998)
en te downloaden vanaf bovenstaande site. Ook is hier een overzicht
te vinden van geporte software. Uiteraard met source-code.

Daarnaast bestaat er nog commerciële software, bijvoorbeeld PMX van
IBM of Exceed van Hummingbird.

8.5. Netscape crasht steeds.

Zie hiervoor de Linux en Netscape help site <
http://members.ping.at/theofilu/netscape.html>. Aangezien Netscape
zijn sources heeft vrijgegeven (TOF !) zullen binnenkort de kleine
problemen met Netscape en Linux de wereld wel uit zijn. Zie ook
Mozilla <http://www.mozilla.org/>.

8.6. Virtual "Network-Computer" applicatie

Er is één applicatie welke zeker geplugt mag worden in de X-VVV en dat
is VNC van "The Olivetti & Oracle Research
Lab"http://www.orl.co.uk/vnc/ <http://www.orl.co.uk/vnc/>. Met deze
gratis software is het onder andere mogelijk om een Windows desktop te
bedienen vanaf een UNIX werkstation (zoals Linux) onder X.

8.7. posten in nl.comp.os.linux.installatie over X problemen.

Het is mogelijk dat ondanks alle HOWTO's documentatie FAQ/VVV je er
toch niet uitkomt om bijvoorbeeld de Xserver te configureren. Geen
probleem, dan kun je hulp vragen in nl.comp.os.linux.installatie
<news:nl.comp.os.linux.installatie>.

8.7.1. Xserver problemen.

Geef in je posting aan wat voor soort videokaart en monitor je hebt.
Geef aan wat je geprobeerd hebt en met welke tools. Ook van belang is
om te weten wat de versie van je Xserver is. Hier kun je als volgt
achter komen:

______________________________________________________________________

[smaal@HeliuM ~]$ X -version

XFree86 Version 3.3.2 / X Window System
(protocol Version 11, revision 0, vendor release 6300)
Release Date: March 2 1998
If the server is older than 6-12 months, or if your card is newer
than the above date, look for a newer version before reporting
problems. (see http://www.XFree86.Org/FAQ)
Operating System: Linux 2.0.33 i686 [ELF]
Configured drivers:
S3: accelerated server for S3 graphics adaptors (Patchlevel 0)
newmmio, mmio_928, s3_generic
______________________________________________________________________

Deze informatie kun je eventueel knippen en plakken op de Linux
console door met de linker muis te selecteren en op een andere console
te plakken met de rechter muisknop (zo kun je de output in een usenet
posting plakken).

[smaal@HeliuM ~]$ startx 2>&1|tee debug.txt

[ Hier staat een hele hoop informatie, wees niet bang om dit te posten. Het
is allemaal relevant. ]

De output van het commando staat in de file ``debug.txt''.

8.7.2. Andere problemen.

Geef zoveel mogelijk relevante informatie mee in je posting, geef
foutmelding exact weer zoals ze verschijnen. Geef aan wat je allemaal
geprobeerd hebt.

8.8. Relevante HOWTO's

Howto's staan vrijwel altijd op je Linux CD. Verder zijn ze online te
vinden bij het LDP project http://ldp.nllgg.nl.

______________________________________________________________________
3-Button-Mouse mini-HOWTO (drieknopsmuizen configureren)
Custom-X-Tips (allerlei tips)
GUI-Development mini-HOWTO (overzicht GUI-library's)
LBX mini-HOWTO (Low Bandwidth X)
Remote-X-Apps mini-HOWTO (X apps remote runnen)
X-Big-Cursor mini-HOWTO (grote muiscursors in X)
X-Notebook mini-HOWTO (X draaien op een notebook)
XFree86 HOWTO (hoe krijg ik XFree86 aan de praat)
XFree86-Video-Timings HOWTO (voor doe-het-zelvers met exotische monitors)
XFree-to-Xinside mini-HOWTO (omzetten van XFree86 modeline -> AccelX)
XTerminal HOWTO (met X terminal connecten naar een Linux-box)
______________________________________________________________________

8.9. Lijst van Xserver utils

Dit is een lijstje van verschillende X programma's om de Xserver te
manipuleren en om informatie te krijgen over de Xserver. Meer
informatie over deze programma's staat in de manual pages.

8.9.1. Resource

______________________________________________________________________
xrdb - X server resource database utility
xcmsdb - Device Color Characterization utility for X Color Management System
xset - user preference utility for X
xsetroot - root window parameter setting utility for X
xstdcmap - X standard colormap utility
xmodmap - utility for modifying keymaps and pointer button mappings in X
______________________________________________________________________

8.9.2. Fonts

______________________________________________________________________
xlsfonts - server font list displayer for X
xwininfo - window information utility for X
xlsclients - list client applications running on a display
xdpyinfo - display information utility for X
xlsatoms - list interned atoms defined on server
xprop - property displayer for X
______________________________________________________________________

8.9.3. Keyboard

______________________________________________________________________
xkbcomp - compile XKB keyboard description
xkbprint - print an XKB keyboard description
xkbevd - XKB event daemon
______________________________________________________________________

(Einde van de X-VVV/FAQ, suggesties, verbeteringen en aanvullingen op
de VVV/FAQ zijn van harte welkom, graag sturen naar X-
VVV@Smaal.Demon.NL <mailto:X-VVV@Smaal.Demon.NL>.)