Sophie

Sophie

distrib > Mandriva > 2010.0 > i586 > media > contrib-release > by-pkgid > d667a145d78a93cee78c5358ca99c039 > files > 16

howto-text-nl-2006-5mdv2010.0.noarch.rpm


De Linux CD-ROM HOWTO

Jeff Tranter

   <[1]tranter@pobox.com>

Vertaald door: Ellen Bokhorst

   <[2]bokkie@nl.linux.org>

   v1.17, 18 juli 2001
   Wijzigingen
   Herziening 1.17 18-07-2001 Herzien door: jjt
   Een aantal vragen ingevoegd uit de niet langer beheerde ATAPI/IDE
   CD-ROM FAQ van Mathew Kirsch. Een notitie toegevoegd over het Red Hat
   7.1 DMA issue.
   Herziening 1.16 16-07-2001 Herzien door: jjt
   Gelicentieerd onder de GFDL.
   Herziening 1.15 11-05-2001 Herzien door: jjt

   In dit document wordt beschreven hoe CD-ROM stations onder Linux te
   installeren, configureren en gebruiken. Er wordt een opsomming gegeven
   van de ondersteunde hardware en er wordt antwoord gegeven op een
   aantal veelgestelde vragen. De bedoeling is nieuwe gebruikers snel op
   weg te helpen en de hoeveelheid verkeer in de Usenet nieuwsgroepen en
   mailinglijsten te verminderen.
     _________________________________________________________________

   Inhoudsopgave
   [3]Introductie
   [4]CD-ROM technologie
   [5]Ondersteunde Hardware
   [6]Installatie
   [7]Applicaties
   [8]Antwoorden op veelgestelde vragen
   [9]Referenties

Introductie

   Dit is de Linux CD-ROM HOWTO. Het is bedoeld als een snelle referentie
   waarin alles wordt behandeld wat je moet weten over de installatie en
   configuratie van CD-ROM hardware onder Linux. Er wordt antwoord
   gegeven op veelgestelde vragen gerelateerd aan CD-ROM's en er worden
   referenties gegeven naar andere informatiebronnen gerelateerd aan
   CD-ROM toepassingen en de technologie daaromtrent.
     _________________________________________________________________

Erkenningen

   Veel van deze informatie is rechtstreeks afkomstig uit de
   documentatie- en bronbestanden die worden meegeleverd met de Linux
   kernel, de Internet [10]alt.cdrom nieuwsgroep FAQ, en inbreng van
   Linux gebruikers.

   Met dank aan de [11]DocBook tools. Deze HOWTO is in verscheidene
   formaten beschikbaar, allen gegenereerd vanuit een algemeen
   bronbestand.
     _________________________________________________________________

Nieuwe versies van dit document

   Nieuwe versies van dit document zullen periodiek worden gepost naar de
   nieuwsgroep [12]comp.os.linux.answers. Hypertextversies van deze en
   andere Linux HOWTO's zijn beschikbaar op vele world-wide websites,
   waaronder [13]http://www.linuxdoc.org. De HOWTO's worden in de meeste
   Linux CD-ROM distributies opgenomen, vaak te vinden onder de directory
   /usr/doc. Bovendien kun je bij diverse leveranciers gedrukte kopiëen
   kopen. Soms zijn de HOWTO's beschikbaar bij leveranciers van CD-ROM's,
   op ftp-sites, en in afgedrukt formaat verouderd. Als de vermelde datum
   in deze HOWTO ouder is dan zes maanden geleden, dan is op Internet
   waarschijnlijk een nieuwere kopie beschikbaar.

   Houd alsjeblieft in de gaten, dat door de aard van het Internet, alle
   web en ftp-links die in dit document worden gegeven, onderworpen zijn
   aan wijzigingen.

   Dit document is in verscheidene talen verkrijgbaar:

   Chinees: [14]http://www.linux.org.tw/CLDP/CDROM-HOWTO.html

   Frans: [15]http://www.freenix.org/unix/linux/HOWTO/

   Duits: [16]http://www.tu-harburg.de/dlhp/HOWTO/DE-CDROM-HOWTO.html

   Koreaans: [17]http://kldp.org/HOWTO/html/CDROM/CDROM-HOWTO.html

   Japans: [18]http://www.linux.or.jp/JF/JFdocs/CDROM-HOWTO.html

   Pools: [19]http://www.jtz.org.pl/Html/CDROM-HOWTO.pl.html

   Spaans: [20]ftp://ftp.insflug.org/es

   Zweeds: [21]ftp://ftp.hig.se/pub/linux/swe-doc/

   De meeste vertalingen van deze en andere Linux HOWTO's zijn ook te
   vinden op
   [22]http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/translations/. Wanneer
   je dit document vertaalt naar een andere taal, laat me dit dan weten
   zodat ik er hier een verwijzing naar in op kan nemen.
     _________________________________________________________________

Feedback

   Ik reken op jullie, als lezer, deze HOWTO nuttig te maken. Als je
   suggesties, correcties of opmerkingen hebt, mail deze dan alsjeblieft
   naar [23]tranter@pobox.com, en ik zal proberen ze in de volgende
   revisie op te nemen.

   Ik ben ook bereid zo goed ik kan algemene vragen over CD-ROM's onder
   Linux te beantwoorden. Lees alsjeblieft alle informatie in deze HOWTO,
   voor je hier echter toe overgaat, en stuur me dan gedetailleerde
   informatie over het probleem. Stel me alsjeblieft geen vragen over het
   gebruik van CD-ROM stations onder andere besturingssystemen dan Linux.

   Als je dit document op een CD-ROM of in papieren formaat publiceert,
   wordt een kopie van het presentexemplaar gewaardeerd; mail me om mijn
   postadres. Overweeg ook een donatie aan het Linux Documentatie Project
   om te helpen vrije documentatie voor Linux te ondersteunen. Neem
   contact op met de LDP via [24]feedback@linuxdoc.org voor meer
   informatie.
     _________________________________________________________________

Distributiebeleid

   Copyright (c) 1995-2001 door Jeff Tranter. Het is toegestaan dit
   document onder de voorwaarden van de GNU Free Documentation License,
   versie 1.1 of enige latere versie gepubliceerd door de Free Software
   Foundation te kopiëren, distribueren en/of aan te passen; zonder
   Invariant Sections, zonder Front-Cover Texts, en zonder Back-Cover
   Texts. Een kopie van de licentie is beschikbaar op
   [25]http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html
     _________________________________________________________________

CD-ROM technologie



   "CD-ROM is read-only memory, and audio compact disc system is
   available as package-media of digital data for those purpose. For
   playing audio CD, please insert Head-phone jack."

   --uit een CD-ROM instructiehandleiding

   Geen paniek! De wereld van CD-ROM technologie is niet zo verwarrend
   als je instructiehandleiding.

   CD-ROM staat voor Compact Disc Read-Only Memory, een
   massa-opslagmedium waarbij een optische laser wordt aangewend om
   microscopische putjes op de aluminium laag van een polycrabonaat disc
   te lezen. Hetzelfde formaat wordt gebruikt voor audio Compact Discs.
   Vanwege zijn hoge opslagcapaciteit, betrouwbaarheid, en lage kosten,
   is de CD-ROM een steeds populairder opslagmedium geworden.

   De opslagcapaciteit van een CD-ROM disc benadert de 650 megabytes,
   equivalent aan meer dan 500 high density 3.5" diskettes of grofweg
   250,000 getypte pagina's.

   De eerste generatie stations (bekend als single speed), voorzag in een
   transportsnelheid van bij benadering 150 kilobytes per seconde.
   Hardwarefabrikanten introduceerden vervolgens double speed (300
   kB/sec), quad speed (600 kB/sec) en meer. Huidige stations werken op
   tot 40 maal die snelheid, alhoewel de maximumsnelheid slechts te
   bereiken is over bepaalde delen van het discoppervlak.

   De meeste CD-ROM stations gebruiken of de Small Computer Systems
   Interface (SCSI), ATAPI enhanced IDE interface, of een
   leveranciers-eigen interface. Ze ondersteunen ook het afspelen van
   audio-CD's via een externe hoofdtelefoonplug of line level output. De
   meeste drives kunnen ook de frames met data van audio-CD's in digitale
   vorm inlezen.

   CD-ROM's worden gewoonlijk geformatteerd met een ISO-9660 (voorheen
   genaamd High Sierra) bestandssysteem. Dit formaat beperkt
   bestandsnamen tot de MS-DOS stijl (8+3 tekens). De Rock Ridge
   Extensies gebruiken ongedefinieerde velden in de ISO-9660 standaard om
   langere bestandsnamen en extra informatie in de stijl van Unix (b.v.
   eigenaar van het bestand, symbolische links, enz.) te ondersteunen.
   Microsoft heeft een eigen uitbreiding op het ISO bestandssysteem
   gedefinieerd met de naam Joliet. Joliet ondersteunt lange
   bestandsnamen waarbij het gebruik maakt van de 16-bit UNICODE
   tekencodering.

   PhotoCD is een standaard ontwikkeld door Kodak voor het opslaan van
   fotografische afbeeldingen zoals digitale gegevens op een CD-ROM. Met
   de juiste software kun je de afbeeldingen op een computer bekijken, ze
   manipuleren, of naar een printer sturen. Informatie kan op een later
   tijdstip aan een PhotoCD worden toegevoegd; dit staat bekend als
   multi-sessie.

   CD recordable (CD-R) stations maken het je mogelijk een speciale
   "gold" CD te beschrijven. De CD kan dan door elke CD-ROM worden
   gelezen. Gegevens kunnen slechts eenmaal worden geschreven, alhoewel
   met het gebruik van multi-sessie nieuwe data aan de disc kan worden
   toegevoegd.

   CD-RW (rewritable) discs kunnen worden opgeschoond en weer worden
   herschreven met nieuwe data. Ze maken gebruik van speciale discs die
   door de meeste recente CD-ROM stations kunnen worden gelezen (maar
   niet met de oudere stations of meeste audio CD-spelers).

   DVD-ROM breidt de opslag van een CD uit tot wel 17 gigabytes. Ze
   worden gewoonlijk gebruikt als medium voor het distribueren van
   bewegende beelden gecodeerd in het MPEG-2 formaat. De MPEG
   videocodering wordt uitgevoerd door gebruik te maken van
   gespecialiseerde coderingssoftware en/of hardware. DVD-RAM is een
   beschrijfbare versie van DVD.
     _________________________________________________________________

Ondersteunde Hardware

   In deze sectie worden de CD-ROM drivers en interfaces opgesomd die
   thans onder Linux worden ondersteund. De informatie hier is gebaseerd
   op de laatste stabiele Linux kernel, wat tijdens dit schrijven versie
   2.4.4. was.

   Deze informatie is van toepassing op Linux op het Intel x86 platform.
   Veel ervan is tevens toepasbaar voor Linux onder andere
   processorarchitecturen.
     _________________________________________________________________

ATAPI CD-ROM stations

   ATAPI (ATA Packet Interface) is een protocol voor het besturen van
   massa-opslagdevices. Het bouwt voort op de ATA (AT Attachment)
   interface, de officiële ANSI standaardnaam voor de IDE-interface
   ontwikkeld voor harddisk drives. ATAPI wordt gewoonlijk gebruikt voor
   harddisks, CD-ROM stations, tape-drives en andere apparaten. Thans het
   populairste type interface biedt het de meeste functionaliteit van
   SCSI, zonder de noodzaak van een dure controller of kabels.

   De Linux kernel heeft een device driver die met elk ATAPI compliant
   CD-ROM station zou moeten werken. Leveranciers die compatibele drives
   leveren zijn o.a. Aztech, Mitsumi, NEC, Sony, Creative Labs, en
   Vertos. Als je recentelijk een CD-ROM station hebt gekocht, en vooral
   als het een quad speed of sneller is, dan is het bijna zeker dat het
   een IDE/ATAPI is.

   Linux heeft ook een IDE SCSI emulatie kerneldriver die ervoor zorgt
   dat een IDE/ATAPI device in software verschijnt als een SCSI-device,
   wat het mogelijk maakt een SCSI devicedriver te gebruiken in plaats
   van de native ATAPI-driver. Dit is handig als je een ATAPI device
   hebt, waarvoor geen native driver is geschreven (bijvoorbeeld voor een
   ATAPI PD-CD of CDR-drive); je kunt deze emulatie dan samen met een
   passende SCSI device-driver gebruiken.
     _________________________________________________________________

SCSI CD-ROM stations

   SCSI (Small Computer Systems Interface) is een populair formaat voor
   CD-ROM stations. Het voornaamste voordeel is de redelijk snelle
   transportsnelheid, de multi-device mogelijkheid, en ondersteuning voor
   een diversiteit aan computerplatforms. Een nadeel van SCSI is de
   noodzaak tot een relatief dure controllerkaart met kabels.

   Elk SCSI CD-ROM station met een blokomvang van 512 of 2048 bytes zou
   onder Linux moeten werken; hieronder valt de meerderheid aan CD-ROM
   stations op de markt.

   Je zult ook een ondersteunde SCSI controllerkaart nodig hebben; zie de
   [26]Linux SCSI HOWTO voor meer informatie over interface hardware.

   Een aantal oudere CD-ROM stations maakt gebruik van een eigen
   controller met een aangepaste interface die niet volledig compatibel
   is met SCSI (b.v. het ondersteunt wellicht geen toevoeging van andere
   SCSI-devices op de bus). Deze zullen naar alle waarschijnlijkheid niet
   onder Linux werken.
     _________________________________________________________________

Gepatenteerde CD-ROM stations

   Er zijn verscheidene CD-ROM stations beschikbaar die gebruik maken van
   gepatenteerde interfaces; in de interface wordt vaak voorzien op een
   geluidskaart. Tevens zijn simpele interfacekaarten beschikbaar
   equivalent aan die waarin is voorzien op de geluidskaart. Deze drives
   neigen gewoonlijk goedkoper en kleiner te zijn dan SCSI-drives. Het
   nadeel hiervan is het gebrek aan standaardisatie en uitbreidbaarheid.

   Naar gepatenteerde interfaces wordt soms onjuist gerefereerd als
   IDE-interfaces, omdat ze in tegenstelling tot IDE-harddisks een
   simpele interface gebruiken die is gebaseerd op de PC/AT bus. Om de
   verwarring nog wat groter te maken, heeft een aantal leveranciers
   verschillende typen CD-ROM stations geleverd en gepatenteerde SCSI- en
   ATAPI-interfaces op hun geluidskaarten geboden, waaronder opvallend
   die van Creative Labs.

   In de tabel worden de gepatenteerde CD-ROM's getoond waarvan bekend is
   dat ze onder Linux worden ondersteund. Drivers voor extra devices
   kunnen in de laatste ontwikkelaars kernels of als kernelpatches
   beschikbaar zijn. Die laatsten zijn vaak te vinden op
   [27]ftp://www.ibiblio.org/pub/Linux/kernel/patches/cdrom/. Kijk voor
   de laatste informatie ook in de documentatiebestanden die met de
   kerneldistributie worden meegeleverd, gewoonlijk worden deze
   geïnstalleerd in /usr/src/linux/Documentation/cdrom.

   Leverancier    Model          Kernel Driver Opmerkingen
   Panasonic      CR-521         sbpcd         Opmerking 1
   Panasonic      CR-522         sbpcd         Opmerking 1
   Panasonic      CR-523         sbpcd         Opmerking 1
   Panasonic      CR-562         sbpcd         Opmerking 1
   Panasonic      CR-563         sbpcd         Opmerking 1
   Creative Labs  CD-200         sbpcd        
   IBM            External ISA   sbpcd         Opmerking 2
   Longshine      LCS-7260       sbpcd        
   Teac           CD-55A         sbpcd        
   Sony           CDU-31A        cdu31a       
   Sony           CDU-33A        cdu31a       
   Sony           CDU-535        sonycd535     Opmerking 3
   Sony           CDU-531        sonycd535    
   Aztech         CDA268-01A     aztcd         Opmerking 4
   Orchid         CDS-3110       aztcd        
   Okano/Wearnes  CDD110         aztcd        
   Conrad         TXC            aztcd        
   CyCDROM        CR520ie        aztcd        
   CyCDROM        CR940ie        aztcd        
   GoldStar       R420           gscd          Opmerking 5
   Philips/LMS    CM206          cm206         Opmerking 6
   Mitsumi        CRMC LU005S    mcd/mcdx      Opmerking 7, 8
   Mitsumi        FX001          mcd/mcdx      Opmerking 7, 8
   Optics Storage Dolphin 8000AT optcd        
   Lasermate      CR328A         optcd        
   Sanyo          H94A           sjcd         
   various        various        isp16         Opmerking 9

   Opmerkingen:

    1. Deze stations kunnen zijn verkocht onder de naam Creative Labs,
       Panasonic, Matsushita, of Kotobuki.
    2. Dit station is hetzelfde als een Panasonic CR-562.
    3. Kan ook zijn verkocht onder de naam Procomm.
    4. Deze driver is er alleen voor de CDA268-01A. Andere modellen
       waaronder de CDA268-03I en CDA269-031SE zijn niet gepatenteerd en
       hiervoor zou de IDECD (ATAPI) kerneldriver moeten worden gebruikt.
    5. Kan ook zijn verkocht als onderdeel van een Reveal Multimedia Kit.
    6. De Philips CM205 wordt niet door deze driver ondersteund, maar er
       is een aparte alpha release driver beschikbaar vanaf
       ftp://www.ibiblio.org in
       /pub/Linux/kernel/patches/cdrom/lmscd0.4.tar.gz
    7. Kan ook zijn verkocht onder de naam Radio Shack.
    8. Er zijn twee drivers beschikbaar. "mcd" is de oorspronkelijke
       driver en "mcdx" is een nieuwere driver met meer features (XA en
       multi-sessie ondersteuning).
    9. Deze driver werkt met CD-ROM stations die zijn aangesloten op de
       interface op een ISP16, MAD16 of Mozart geluidskaart.

   Als een hier weergegeven station niet door je kernel wordt
   ondersteund, dan moet je waarschijnlijk naar een nieuwere versie
   upgraden.

   Als je drive niet tot één van de hier weergegeven modellen behoort,
   vooral als je het recent hebt gekocht en het een quad speed drive of
   snellere drive is, dan maakt het waarschijnlijk gebruik van de
   IDE/ATAPI interfaces zoals in de vorige sectie weergegeven. De enige
   meest voorkomende fout onder Linux CD-ROM gebruikers is te
   veronderstellen dat elke drive aangesloten op een SoundBlaster kaart
   gebruik maakt van de SBPCD driver. Creative Labs en de meeste andere
   leveranciers verkopen niet langer gepatenteerde interface drives, ze
   volgen de ATAPI/IDE interface standaard.
     _________________________________________________________________

parallelle Poort Drives

   Er bestaan externe opslagdevices, waaronder CD-ROM stations, die
   worden aangesloten op de parallelle poort van personal computers. In
   veel gevallen gebruiken de devices intern een IDE interface in
   combinatie met een adaptor welke de interne IDE bus met de PC
   parallelle poort koppelt.

   Linux heeft een parallelle poort IDE driver die de meeste parallelle
   poort devices ondersteunt. Tijdens het schrijven van dit document
   ondersteunde het devices van de volgende leveranciers (als ook van de
   meeste no-name en kloondrives die hiermee compatibel zijn): ATEN,
   Avatar, DataStor, Fidelity International Technology, Freecom,
   Hewlett-Packard, Imation, KT Technology, KingByte Information Corp.,
   Maxell, MicroSolutions, OnSpec, Shuttle Technology, SyQuest, en
   ValuStore.

   Aanvullende informatie is te vinden op
   [28]http://www.torque.net/parport/.
     _________________________________________________________________

PCMCIA Drives

   Met het gebruik van een PCMCIA SCSI of IDE adaptor kun je externe
   CD-ROM stations met een laptop verbinden. Zodra de passende PCMCIA
   kerneldriver is geïnstalleerd, zal de drive als enig andere IDE of
   SCSI-drive verschijnen.

   Zie de [29]Linux PCMCIA HOWTO voor meer informatie.
     _________________________________________________________________

USB CD-ROM stations

   De Universal Serial Bus heeft ondersteuning voor massa opslagdevices.
   USB CD-R en CD-RW drives zijn populair omdat ze snel en makkelijk
   tussen systemen kunnen worden verplaatst.

   Je moet de kernel voor "USB Mass Storage support" configureren. Dit
   maakt dat USB opslagdevices verschijnen als SCSI, alhoewel ze geen
   gebruik maken van dezelfde apparaatbestanden. Zie de [30]Linux USB
   HOWTO voor meer details.
     _________________________________________________________________

Installatie

   De installatie van een CD-ROM station onder Linux bestaat uit de
   volgende stappen:

    1. Het installeren van de hardware.
    2. Het configureren en samenstellen van de Linux kernel.
    3. Het aanmaken van de apparaatbestanden en het instellen van de boot
       time parameters.
    4. Het booten van de Linux kernel.
    5. Het mounten van de media.

   In de volgende secties zullen deze stappen elk in meer detail worden
   beschreven.
     _________________________________________________________________

Installeren van de hardware

   Volg de instructies van de fabrikant op voor het installeren van de
   hardware of laat de verkoper de installatie uitvoeren. De details
   variëren afhankelijk van of je een interne of externe drive hebt en
   van het type interface dat wordt gebruikt. Er zijn geen speciale
   installatiebenodigdheden voor Linux. Wellicht dat voor een juiste
   werking de jumpers op de drive en/of interfacekaart moeten worden
   ingesteld; bij een aantal kerneldrivers worden documentatiebestanden
   geleverd waarin deze informatie is opgenomen.

   Zoals wordt uitgelegd in het bestand ide-cd, moeten ATAPI CD-ROM'S
   worden gejumperd als "single" of "master", en niet als "slave" wanneer
   een enkele IDE-device is gekoppeld aan de interface (alhoewel deze
   beperking niet langer wordt afgedwongen door recente kernels).
     _________________________________________________________________

Configureren en samenstellen van de kernel

   Wanneer je in beginsel Linux vanaf CD-ROM installeert, dan zul je naar
   alle waarschijnlijkheid gebruik maken van een boot- en/of rootdisk
   waarin als onderdeel van een Linux distributie wordt voorzien. Zo
   mogelijk moet je een bootdisk kiezen met een kerneldriver voor je type
   CD-ROM station. Als je geen bootdisk kunt vinden met de benodigde
   CD-ROM driver, dan heb je verscheidene opties:

    1. Boot direct vanaf CD-ROM (als dit door je computer en Linux CD
       wordt ondersteund)
    2. Installeer via een netwerk
    3. Boot DOS, en installeer de Linux bestanden naar je harddisk
    4. Boot DOS, en maak een set diskettes aan om Linux te installeren
    5. Ga op zoek naar iemand die een bootdisk met de benodigde CD-ROM
       driver voor je kan samenstellen.

   De [31]Linux Installation HOWTO geeft meer informatie over het
   installeren van Linux. Als je Linux op CD-ROM hebt aangeschaft, dan
   zullen er naar alle waarschijnlijkheid ook installatie-instructies
   zijn meegeleverd (dat kleine boekje in de doos, en/of bestanden op de
   CD).

   Zodra Linux de eerste maal is geïnstalleerd, zullen de meeste
   gebruikers gewoonlijk om één van de volgende redenen een eigen kernel
   willen installeren:

     * om een CD-ROM station of andere hardware te ondersteunen
     * om te upgraden naar een nieuwere kernelrelease
     * om geheugenbronnen vrij te maken door het minimaliseren van de
       kernelomvang.

   De [32]Linux Kernel HOWTO zou moeten worden geraadpleegd voor de
   details over het bouwen van een kernel. Ik zal hier slechts een aantal
   zaken benoemen die specifiek zijn voor CD-ROM stations.

   Uiteraard moet je ondersteuning voor het CD-ROM station opnemen
   wanneer je de kernel configureert.

   Wanneer je een ATAPI CD-ROM station hebt, dan moet je de Enhanced
   IDE/MFM/RLL disk/cdrom/tape support en Include IDE/ATAPI CDROM support
   activeren.

   Voor SCSI CD-ROM stations, activeer je de opties SCSI support en SCSI
   CDROM support. Activeer ook ondersteuning voor je SCSI hostadapter
   wanneer hierom wordt gevraagd, b.v. Adaptec AHA152X/2825 support.

   Voor CD-ROM stations met een gepatenteerde interface, activeer je de
   juiste driver. Je kunt de eerder weergegeven tabel gebruiken om vast
   te stellen welke driver je voor het model moet gebruiken.

   Op praktisch alle CD-ROM's wordt gebruik gemaakt van het ISO-9660
   bestandssysteem, dus je moet ook ISO 9660 CDROM filesystem support
   activeren.

   Alhoewel niet nodig voor de goede werking van CD-ROM's, wil je
   wellicht op dit moment ook de kernel sounddriver activeren en
   configureren als je een geluidskaart hebt die onder Linux wordt
   ondersteund. De [33]Sound HOWTO kan hierbij een nuttige referentie
   zijn.

   Vervolgens zou je de gebruikelijk procedure moeten volgen voor het
   bouwen en installeren van de kernel. Boot niet met de nieuwe kernel
   voordat je de apparaatbestanden hebt aangemaakt en je eventuele
   boottime parameters hebt ingesteld zoals in de volgende sectie is
   beschreven.

   Het ISO-9660 bestandssysteem en bijna alle CD-ROM drivers kunnen als
   laadbare kernelmodules worden gebouwd. Dit biedt je de mogelijkheid de
   kerneldrivers te laden en uit het geheugen te verwijderen zonder dat
   je de kernel moet rebooten, waardoor je geheugen vrijhoudt. Ik raad je
   aan je CD-ROM installatie eerst draaiend te krijgen door gebruik te
   maken van meegecompileerde drivers. Hoe je modules kunt gebruiken,
   staat beschreven in de modules documentatie en de [34]Kernel HOWTO.

   Als een hier weergegeven type station niet door je kernel wordt
   ondersteund, dan heb je naar alle waarschijnlijkheid een upgrade nodig
   naar een nieuwere versie.

   Het is mogelijk dat je een driver moet gebruiken die apart van de
   kernelsource wordt gedistribueerd. Gewoonlijk moet je dan de kernel
   patchen. Nogmaals, in de [35]Kernel HOWTO staat uitgelegd hoe je dit
   doet.

   Je kunt de kernel configureren met behulp van een tekstgeöriënteerd
   programma door gebruik te maken van "make config", een
   menugeöriënteerd kernelconfiguratieprogramma aangeroepen door "make
   menuconfig" en een op X11 gebaseerde grafische configuratie
   aangeroepen als "make xconfig". Deze configuratiemethoden bieden allen
   online hulp.
     _________________________________________________________________

Devicebestanden aanmaken en het instellen van Boot Time parameters

   De kernel gebruikt ter identificatie van de te gebruiken device driver
   apparaatbestanden. Als je een standaard Linux distributie draait, dan
   zijn de noodzakelijke apparaatbestanden wellicht al aangemaakt tijdens
   de installatie. Onder Slackware Linux bijvoorbeeld, bestaat een
   menugeöriënteerde setuptool waarin de setup van de CD-ROM is opgenomen
   en de meeste systemen hebben een /dev/MAKEDEV script. Als je geen
   gebruikt maakt van deze methoden dan kun je de meer handmatige
   procedure gebruiken die in deze sectie wordt weergegeven. Zelfs als je
   een van deze methoden gebruikt, dan is het aan te bevelen dat je op
   z'n minst de apparaatbestanden verifieert aan de hand van de
   informatie in deze sectie.

   Maak je gebruik van het nieuwe devfs bestandssysteem in de nieuwere
   2.4 kernels, dan worden de apparaatbestanden dynamisch door de kernel
   aangemaakt in plaats van dat ze op disk voorkomen, en volgen ze een
   andere naamconventie. Bij de voorbeelden in dit document wordt ervan
   uitgegaan dat geen gebruik wordt gemaakt van devfs, en ze moeten
   wellicht dienovereenkomstig worden aangepast als je er wel gebruik van
   maakt.

   Je maakt het apparaatbestand aan door de shellopdrachten uit te voeren
   die je type drive aangeven. Dit moet worden uitgevoerd als root
   gebruiker. Een aantal Linux distributies gebruikt wellicht iets andere
   CD-ROM devicenamen dan die hier is weergegeven.

   Ik raad je ook aan een symbolische link aan te maken naar het CD-ROM
   device om het eenvoudiger te kunnen onthouden. Voor een IDE CD-ROM
   station bijvoorbeeld dat is aangesloten als het tweede apparaat op de
   secondaire interface, zou de link worden aangemaakt met:

   # ln -s /dev/hdd /dev/cdrom

   Als je audio-CD's af wilt kunnen spelen, dan moet je de protectie op
   het apparaatbestand instellen (het echte bestand, niet de symbolisch
   link ernaar) om alle gebruikers ervan te kunnen laten lezen, b.v.

# chmod 664 /dev/hdd
# ls -l /dev/hdd
brw-rw-r--   1 root     disk      22,  64 Feb  4  1995 /dev/hdd

   Een aantal Linux distributies maakt gebruik van groeppermissies om de
   toegang tot devices zoals CD-ROM's te besturen. Een algemene conventie
   is om alleen leden van een groep genaamd cdrom toegang te verschaffen.
   In dit geval moet je de juiste gebruikers aan de groep toevoegen in
   plaats van de bestandspermissies van het apparaatbestand wijzigen.

   Bij het booten van Linux proberen de devicedrivers vast te stellen of
   de geschikte devices aanwezig zijn, kenmerkend door specifieke
   adressen uit te proberen. Veel van de drivers proberen automatisch
   verscheidene adressen uit, maar vanwege de verschillen in de
   configuratie, mogelijke deviceconflicten en hardwarebeperkingen hebben
   de drivers soms hulp nodig bij het identificeren van de adressen en
   andere parameters. De meeste drivers ondersteunen een optie om op de
   opdrachtregel van de kernel deze informatie aan de devicedriver door
   te geven. Dit kan interactief worden geregeld, of wat gebruikelijker,
   via een configuratie in de bootloader. Met LILO bijvoorbeeld zou je
   een append opdracht zoals de volgende aan het bestand /etc/lilo.conf
   toevoegen:

   append = "sbpcd=0x230,SoundBlaster"

   Zie de documentatie behorend bij LILO voor meer informatie.

   In de volgende sectie bespreek ik onderwerpen specifiek voor
   individuele devicedrivers, waaronder apparaatbestanden, bootparameters
   en de mogelijkheden van de verschillende drivers. Je hoeft
   waarschijnlijk alleen dat deel te lezen dat van toepassing is op je
   type drive. De documentatiebestanden zijn gewoonlijk te vinden in de
   directory /usr/src/linux/Documentation/cdrom.
     _________________________________________________________________

Sbpcd Driver

   Voornaamste auteur:      Eberhard Moenkeberg (emoenke@gwdg.de)
   Multisessie support:     ja (maar niet alle drives)
   Multiple drive support:  ja
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  ja (CR-562, CR-563, CD-200 only)
   Auto-probing:            ja
   Devicebestand:           /dev/sbpcd, major 25
   Configuratiebestand:     sbpcd.h
   Kernel config optie:     Matsushita/Panasonic CDROM support
   Documentatiebestand:     sbpcd

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   sbpcd=<io-address>,<interface-type>

   waar de eerste parameter het basisadres van het device is (b.v.
   0x230), en <interface-type> één van "SoundBlaster", "LaserMate", of
   "SPEA". Zie het bestand sbpcd.h voor aanwijzigingen welk type
   interface te gebruiken. Het gebruik van sbpcd=0 deactiveert
   auto-probing, de driver deactiverend.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/sbpcd b 25 0

   Er worden vier drives per controller ondersteund. De volgende drie
   drives op de eerste controller moeten de devicenummers 1 tot en met 3
   gebruiken. Maak devices met majornummers 26, 27, en 28 aan tot aan een
   maximum van 4 controllers, als je meer dan één controller hebt. (dit
   zijn 16 CD-ROM stations in totaal; hopelijk voor de meeste gebruikers
   genoeg :-).

   Zie het bestand sbpcd voor meer informatie over deze driver.

   Als je onlangs een CD-ROM station kocht, veronderstel dan niet dat het
   deze kerneldriver gebruikt als het verbonden is met een SoundBlaster
   kaart. De meeste CD-ROM stations die door Creative Labs worden
   verkocht, zijn nu EIDE/ATAPI drives.
     _________________________________________________________________

Sonycdu535 Driver

   Voornaamste auteur:      Ken Pizzini (ken@halcyon.com)
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/sonycd535, major 24
   Configuratiebestand:     sonycd535.h
   Kernel config optie:     Sony CDU535 CDROM support
   Documentatiebestand:     sonycd535

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   sonycd535=<io-address>

   waar <io-address> het basisadres is van de controller (b.v. 0x320).
   Als alternatief kun je het adres in het bestand sonycd535.h instellen
   en het compileren.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/sonycd535 b 24 0

   Een aantal Linux distributies gebruikt /dev/sonycd voor dit device.
   Oudere versies van de driver gebruikten major devicenummer 21; zorg
   dat je apparaatbestand juist is.

   Deze driver werd voorheen als een patch gedistribueerd, maar maakt nu
   onderdeel uit van de standaardkernel. Zie het bestand sonycd535 voor
   meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Cdu31a Driver

   Voornaamste auteur:      Corey Minyard (minyard@-rch.cirr.com)
   Multisessie support:     ja
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  ja
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/cdu31a, major 15
   Configuratiebestand:     cdu31a.h
   Kernel config optie:     Sony CDU31A/CDU33A CDROM support
   Documentatiebestand:     cdu31a

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   cdu31a=<io-address>,<interrupt>,PAS

   Het eerste nummer is het I/O basisadres van de kaart (b.v. 0x340). De
   tweede is het te gebruiken interruptnummer (0 betekent het gebruik van
   polled i/o). De optionele derde parameter zou "PAS" moeten zijn als de
   drive is aangesloten op een Pro-Audio Spectrum 16 geluidskaart en moet
   anders leeg worden gelaten.

   Als de driver als een module is geladen, dan gebruikt het een iets
   ander formaat. Wanneer de driver met behulp van de opdracht modprobe
   of insmod wordt geladen, dan worden de parameters opgegeven in de
   vorm:

   cdu31a_port=<io-address> cdu31a_irq=<interrupt>

   Het basis io-adres is vereist terwijl het interruptnummer optioneel
   is.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/cdu31a b 15 0

   Zie het bestand cdu31a voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Aztcd Driver

   Voornaamste auteur: Werner Zimmermann (zimmerma@rz.fht-esslingen.de)
   Multisessie support: ja
   Multiple drive support: nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames: nee
   Auto-probing: nee
   Devicebestand: /dev/aztcd0, major 29
   Configuratiebestand: aztcd.h
   Kernel config optie: Aztech/Orchid/Okano/Wearnes (non IDE) CDROM
   support
   Documentatiebestand: aztcd

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   aztcd=<io-address>

   waar de parameter het I/O basisadres is van de kaart (b.v. 0x340).

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/aztcd0 b 29 0

   Deze driver is alleen bestemd voor de CDA268-01A. Andere modellen
   waaronder de CDA268-03I en CDA269-031SE zijn niet gepatenteerd en
   zouden gebruik moeten maken van de IDECD (ATAPI) kerneldriver.

   Zie het bestand aztcd voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Gscd Driver

   Voornaamste auteur:      Oliver Raupach (raupach@nwfs1.rz.fh-hannover.de)
   Multisessie support:     nee
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/gscd0, major 16
   Configuratiebestand:     gscd.h
   Kernel config optie:     Goldstar R420 CDROM support
   Documentatiebestand:     gscd

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   gscd=<io-address>

   het I/O basisadres van de kaart aangevend (b.v. 0x340).

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/gscd0 b 16 0

   Zie het bestand gscd voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Mcd Driver

   Voornaamste auteur:      Martin (martin@bdsi.com)
   Multisessie support:     nee
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module-support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/mcd, major 23
   Configuratiebestand:     mcd.h
   Kernel config optie:     Standaard Mitsumi CDROM support
   Documentatiebestand:     mcd

   Dit is de oudere driver voor Mitsumi drivers welke een tijdje
   beschikbaar was. Wellicht dat je de nieuwere mcdx driver wilt
   proberen, die een aantal nieuwe features bevat, maar mogelijk minder
   stabiel is.

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   mcd=<io-address>,<irq>

   het I/O basisadres van de kaart aangevend (b.v. 0x340) en het
   gebruikte IRQ nummer.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/mcd b 23 0

   Zie het bestand mcd voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Mcdx Driver

   Voornaamste auteur:      Heiko Schlittermann
   Multisessie support:     ja
   Multiple drive support:  ja
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee (niet ondersteund door hardware)
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/mcdx0, major 20
   Configuratiebestand:     mcdx.h
   Kernel config optie:     Experimentele Mitsumi support
   Documentatiebestand:     mcdx

   Dit is een nieuwere driver voor Mitsumi drivers. De oudere en mogelijk
   stabielere mcd driver is nog steeds beschikbaar.

   Deze driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   mcdx=<io-address>,<irq>

   het I/O basisadres van de kaart aangevend (b.v. 0x340) en het
   gebruikte IRQ nummer.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/mcdx0 b 20 0

   Als je pas geleden een Mitsumi CD-ROM station kocht, veronderstel dan
   niet dat het deze kerneldriver zou moeten gebruiken. Nieuwe Mitsumi
   drives zijn nu EIDE/ATAPI compatibel en zouden in plaats daarvan de
   idecd kerneldriver moeten gebruiken.

   Zie het bestand mcdx voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Cm206 Driver

   Voornaamste auteur:      David A. van Leeuwen (david@tm.tmo.nl)
   Multisessie support:     ja
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            ja
   Devicebestand:           /dev/cm206cd, major 32
   Configuratiebestand:     cm206.h
   Kernel config optie:     Philips/LMS CM206 CDROM support
   Documentatiebestand:     cm206

   De driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   cm206=<io-address>,<interrupt>

   waar het eerste nummer het I/O basisadres is van de kaart (b.v.
   0x340). De tweede is het interruptkanaal.

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/cm206cd b 32 0

   Zie het bestand cm206 voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Optcd Driver

   Voornaamste auteur:      Leo Spiekman (spiekman@dutette.et.tudelft.nl)
   Multisessie support:     ja
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/optcd0, major 17
   Configuratiebestand:     optcd.h
   Kernel config optie:     Experimentele Optics Storage ... CDROM support
   Documentatiebestand:     optcd

   De driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm

   optcd=<io-address>

   om het I/O basisadres op te geven van de kaart (b.v. 0x340).

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/optcd0 b 17 0

   Zie het bestand optcd voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Sjcd Driver

   Voornaamste auteur:      Vadim V. Model (vadim@rbrf.msk.su)
   Multisessie support:     nee
   Multiple drive support:  nee
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            nee
   Devicebestand:           /dev/sjcd, major 18
   Configuratiebestand:     sjcd.h
   Kernel config optie:     Experimentele Sanyo H94A CDROM support
   Documentatiebestand:     sjcd

   De driver accepteert een kernelopdrachtregel in de vorm:

   sjcd=<io-address>,<interrupt>,<dma>

   het te gebruiken basisadres, het interrupt en DMA kanaal aangevend
   (b.v. sjcd=0x340,10,5).

   Het apparaatbestand kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/sjcd b 18 0

   Zie het bestand sjcd voor meer informatie over deze driver.
     _________________________________________________________________

Paride Driver

   Voornaamste auteur:      Grant R. Guenther (grant@torque.net)
   Multisessie support:     nee
   Multiple drive support:  ja
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            ja
   Devicebestand:           /dev/pcd0, major 46
   Configuratiebestand:     bpcd.h
   Kernel config optie:     parallelle poort IDE device support
   Documentatiebestand:     paride.txt

   Dit is de driver voor diverse typen opslagdevices die zijn aangesloten
   op een parallelle poort. Normaal gesproken zal de driver het
   parallelle poort device automatisch detecteren. De documentatie
   beschrijft de parameters die kunnen worden gebruikt om de device
   parameters te specificeren als de auto-detectie niet werkt.

   Het apparaatbestand voor de eerste drive kan worden aangemaakt met:

   # mknod /dev/pcd0 b 46 0

   Zie het bestand /usr/src/linux/Documentation/paride.xt voor meer
   informatie over deze driver. Deze driver vervangt de bpcd driver die
   in oudere kernels aanwezig was.
     _________________________________________________________________

SCSI Driver

   Voornaamste auteur:      David Giller
   Multisessie support:     ja (afhankelijk van de drive)
   Multiple drive support:  ja
   Laadbare module support: ja
   Lezen van audio frames:  nee
   Auto-probing:            ja
   Devicebestand:           /dev/scd0, major 11
   Configuratiebestand:     cdrom.h
   Kernel config optie:     SCSI CDROM support
   Documentatiebestand:     scsi.txt

   Er zijn kernelopdrachtregelopties specifiek voor elk type SCSI
   controller. Zie de [36]SCSI HOWTO voor meer informatie.

   Er worden meerdere drives ondersteund (tot aan het limiet van het
   maximum aantal devices op de SCSI-bus). Maak apparaatbestanden aan met
   majornummer 11 en minornummers beginnend bij nul:

# mknod /dev/scd0 b 11 0
# mknod /dev/scd1 b 11 1

   Ondanks dat de kerneldriver zelf het lezen van digitale audio frames
   niet ondersteunt, heeft een aantal SCSI-drives die mogelijkheid wel en
   werken die onder het programma cdda2wav (welke gebruik maakt van een
   generic SCSI-kernelinterface).

   Zie ook de bespreking van de IDE SCSI emulatie driver eerder in dit
   document.
     _________________________________________________________________

IDECD Driver

   Voornaamste auteur:      Scott Snyder (snyder@fnald0.fnal.gov)
   Multisessie support:     ja
   Multiple drive support:  ja
   Laadbare module support: nee
   Lezen van audio frames:  ja (op ondersteunde drives)
   Auto-probing:            yes
   Devicebestand:           /dev/hd{a,b,c,d}, major 22
   Configuratiebestand:     cdrom.h
   Kernel config optie:     Bevat ondersteuning voor IDE/ATAPI CDROM's
   Documentatiebestand:     ide-cd

   Dit is de driver voor ATAPI CD-ROM's. De driver accepteert een
   kernelopdrachtregel in de vorm

hdx=cyls,heads,sects,wpcom,irq
  of
hdx=cdrom

   waar hdx één van [hda,hdb,hdc,hdd] kan zijn, of simpelweg hd, voor de
   "volgende" drive in de reeks. Alleen de eerste drie parameters zijn
   vereist (cyls,heads,sects). Bijvoorbeeld hdc=1050,32,64 hdd=cdrom.

   Het kan lastig zijn de IDE-driver je CD-ROM te laten herkennen, vooral
   als je meer dan 2 of meer devices of meer dan één IDE controller hebt.
   Gewoonlijk hoef je alleen de juiste opdrachtregelopties aan LILO door
   te geven. In het bestand /usr/src/linux/Documentation/cdrom/ide-cd
   wordt dit uitgelegd. Lees dit zorgvuldig door.

   Recente Linux kernels bieden betere ondersteuning voor meerdere
   IDE-devices. Als je problemen ondervindt bij een oudere kernel, kan
   een upgrade helpen.

   Bij een aantal IDE controllers doen zich problemen voor welke de
   kerneldriver kan omzeilen. Wellicht dat je extra parameters moet
   doorgeven aan de driver om dit te activeren. Zie de documentatie voor
   details.
     _________________________________________________________________

De Linux kernel booten

   Je kunt nu het systeem opnieuw opstarten met de nieuwe kernel. Kijk
   uit naar een melding zoals het volgende, welke aangeeft dat de CD-ROM
   werd aangetroffen door de device driver (de melding zal variëren
   afhankelijk van het type drive):

   hdd: TOSHIBA CD-ROM XM-7002B, ATAPI CD/DVD-ROM drive

   Als de opstartmeldingen te snel voorbij scrollen waardoor je ze niet
   kunt lezen, dan moet het mogelijk zijn ze op te halen met behulp van
   dmesg of tail /var/log/messages.

   Als de drive niet werd aangetroffen, dan heeft een probleem
   plaatsgevonden. Zie de sectie over probleemoplossing.
     _________________________________________________________________

Mounten, unmounten en uitwerpen van devices

   Doe een dics in de drive en geef de opdracht mount als root om een
   CD-ROM te mounten (hierbij wordt verondersteld dat je een symbolische
   link naar je apparaatbestand hebt aangemaakt zoals eerder aanbevolen
   en dat een lege directory met de naam /mnt/cdrom voorkomt):

   # mount -t iso9660 -r /dev/cdrom /mnt/cdrom

   De CD kan nu worden benaderd onder de directory /mnt/cdrom.

   Er zijn andere opties voor de mount opdracht die je wellicht wenst te
   gebruiken; zie de mount(8) man page voor details.

   Je kunt een regel toevoegen aan /etc/fstab om automatisch een CD-ROM
   te mounten wanneer Linux opstart of om parameters op te geven die
   moeten worden gebruikt wanneer het wordt gemount; zie de fstab(5) man
   page.

   Probeer audio-CD's niet te mounten als je ze af wilt spelen.

   Gebruik de opdracht umount als root om een CD-ROM te unmounten:

   # umount /mnt/cdrom

   De disc kan alleen worden losgekoppeld van het bestandssysteem als er
   geen processen zijn die thans de drive benaderen (waaronder de
   standaarddirectory ingesteld op de gemounte drive). Je kunt de disc
   dan uitwerpen. De meeste discs zijn voorzien van een uitwerpknop; er
   bestaat ook nog een standalone [37]eject programma waarmee onder de
   besturing van software CD-ROM's kunnen worden uitgeworpen.

   Werp een disc niet uit als het is gemount (dit kan afhankelijk van het
   type drive wel of niet mogelijk zijn). Een aantal CD-ROM drivers kan
   een CD-ROM automatisch uitwerpen als het wordt losgekoppeld van het
   bestandssysteem en de CD-lade dichtdoen wanneer een disc wordt gemount
   (je kunt deze feature uitzetten bij het compileren van de kernel of
   met behulp van een softwarematige opdracht).

   Het is mogelijk dat na het afspelen van een audio-CD je geen CD-ROM
   kunt mounten. Je moet een CD-audio "stop" opdracht versturen (met een
   CD-speler programma) voor je probeert te mounten. Dit probleem doet
   zich alleen voor bij de SBPCD-driver.

   Recente kernels ondersteunen een op de kernel gebaseerde automounter
   die voorziet in het transparant mounten van verwijderbare media
   waaronder CD-ROM's. Je kunt de benodigde tools vinden op
   [38]ftp://ftp.kernel.org/pub/linux/daemons/autofs/.
     _________________________________________________________________

Probleemoplossing

   Als je nog steeds problemen ondervindt na het opvolgen van de
   instructies in deze HOWTO, dan zijn hier nog een aantal controles die
   je uit kunt voeren. De controles staan in oplopende volgorde van
   complexiteit. Als een controle mislukt, dan moet je het probleem eerst
   oplossen voordat je verdergaat naar de volgende fase.
     _________________________________________________________________

Stap 1: Zorg dat je werkeljk de door jou gecompileerde kernel draait

   Je kunt de datumstempel van de kernel controleren om te bezien of je
   die kernel draait die je compileerde met ondersteuning voor je CD-ROM.
   Je kunt dit doen met de opdracht uname:

% uname -a
Linux moe 2.4.4 #1 Sat Apr 28 10:30:45 EDT 2001 i686 unknown

   of door het weergeven van het bestand /proc/version:

% cat /proc/version
Linux version 2.4.4 (root@moe) (gcc version 2.95.2 20000220 (Debian GNU/Linux))
 #1 Sat Apr 28 10:30:45 EDT 2001

   Als de datumstempel niet overeenkomt met de datum dat je de kernel
   compileerde, dan is een oude kernel actief. Dacht je eraan om je
   systeem te herstarten? Als je gebruik maakt van LILO, installeerde je
   het dan opnieuw (typisch door de uitvoering van /sbin/lilo)? Als je
   van diskette boot, heb je dan een nieuwe opstartdiskette aangemaakt en
   deze gebruikt om te booten?
     _________________________________________________________________

Stap 2: Zorg dat de juiste kerneldrivers zijn meegecompileerd

   Je kunt zien welke drivers zijn meegecompileerd door /proc/devices te
   bekijken:

% cat /proc/devices
Character devices:
 1 mem
 2 pty
 3 ttyp
 4 ttyS
 5 cua
 7 vcs

Block devices:
 3 ide0
22 ide1

   Zoek als eerste naar de devicedriver van je CD-ROM. Dit zijn allen
   block devices. In dit geval zien we dat de idecd driver met
   majornummer 22 aanwezig is.

   Zorg ook dat de ondersteuning voor het ISO-9660 bestandssysteem werd
   meegecompileerd. Controleer dit door /proc/filesystems te bekijken:

% cat /proc/filesystems
        ext2
nodev   proc
nodev   devpts
        vfat
        iso9660

   Je kunt ook zien welke i/o poortadressen door een driver worden
   gebruikt. Deze informatie is te vinden in het bestand /proc/ioports:

howto % cat /proc/ioports
 ...
0230-0233 : sbpcd
 ...

   Als een van de drivers waarvan je dacht dat deze zou worden
   meegecompileerd, niet wordt weergegeven, dan is er iets verkeerd
   gegaan bij de kernelconfiguratie of het compileren van de kernel.
   Start het installatieproces opnieuw, beginnend met de configuratie en
   het compileren van de kernel.
     _________________________________________________________________

Stap 3: Detecteerde de kernel het station tijdens het booten?

   Kijk na of het CD-ROM station werd gedetecteerd toen de kernel werd
   geboot. Je zou hiervan een melding moeten hebben gezien tijdens het
   booten. Als de meldingen van het scherm scrollde, dan kun je ze
   gewoonlijk herroepen met de opdracht dmesg:

   % dmesg

   of

   % tail /var/log/messages

   Als je drive niet werd aangetroffen dan is er iets mis. Zorg dat deze
   aan staat (en stroom krijgt) en alle kabels verbonden zijn. Controleer
   op de juiste instelling van de hardwarejumpers als deze zich op de
   drive bevinden (b.v. drive 0 als je slechts één drive heb). ATAPI
   CD-ROM stations moeten worden gejumperd als "single" of "master", en
   niet als "slave" wanneer slechts één IDE device is aangesloten op een
   interface. Als de drive onder DOS werkt dan kun je er redelijk zeker
   van zijn dat de hardware functioneert.

   Veel kerneldrivers maken gebruik van auto-probing, maar een aantal
   doet dit ook niet, en in ieder geval is de probing niet altijd
   betrouwbaar. Gebruik de kernelopdrachtregeloptie weergegeven voor je
   type kerneldriver. Wellicht dat je verschillende waarden kunt proberen
   als je niet zeker bent van het i/o adres of één van de andere
   parameters. LILO kan zo worden geconfigureerd (en gewoonlijk is dit
   ook zo) dat je de parameters tijdens het booten met de hand kunt
   opgeven.

   Een andere mogelijkheid is dat je de verkeerde kerneldriver voor je
   CD-ROM driver gebruikt. In sommige documentatie wordt naar
   gepatenteerde interfaces gerefereerd als IDE, wat een aantal onjuist
   kan doen geloven dat het ATAPI drives zijn.

   Een andere mogelijkheid is dat je drive (of interfacekaart) één van de
   "compatibele" types is waarvoor initialisatie door de DOS-driver
   noodzakelijk is. Probeer in DOS te booten en laadt de door de
   leverancier geleverde DOS devicedriver. Vervolgens moet je middels een
   Control-Alt-Delete Linux booten.

   Wanneer je drive niet in dit document is weergegeven, dan is het
   mogelijk dat er geen drivers voor onder Linux beschikbaar zijn. Je
   kunt dit controleren met een aantal referenties die aan het einde van
   dit document zijn weergegeven.
     _________________________________________________________________

Stap 4: Kun je gegevens van de drive lezen?

   Probeer te lezen van het CD-ROM station. Het typen van de volgende
   opdracht zou ervoor moeten zorgen dat de led (als deze aanwezig is) op
   de drive oplicht en er geen fouten worden gemeld. Gebruik het
   apparaatbestand dat van toepassing is op je drive en zorg dat er zich
   een CD-ROM in de drive bevindt; gebruik Control-C om te stoppen.

# dd if=/dev/cdrom of=/dev/null bs=2048
^C
124+0 records in
124+0 records out

   Als dit werkt dan communiceert de kernel met de drive en kun je
   verdergaan met stap 5.

   Zo niet, dan is een mogelijke oorzaak het apparaatbestand. Zorg dat
   het apparaatbestand in de directory /dev het correcte major- en
   minornummer heeft zoals eerder aangegeven voor je type drive. Ga na of
   de permissies op het apparaatbestand lezen en schrijven toestaat.

   Een mogelijkheid is een hardware probleem. Probeer zo mogelijk de
   drive te testen onder een ander besturingssysteem om vast te stellen
   of dit het geval zou kunnen zijn.
     _________________________________________________________________

Stap 5: Kun je de drive mounten?

   Wanneer je wel van de drive kunt lezen maar het niet kunt mounten,
   moet je eerst verifiëren dat je de ondersteuning voor het ISO-9660
   bestandssysteem hebt gecompileerd door het inlezen van
   /proc/filesystems, zoals eerder werd beschreven.

   Zorg dat je het station mount met de opties "-t iso9660" en "-r" en
   met een ISO-9660 CD-ROM in het station waarvan bekend is dat deze goed
   is (geen Audio CD). Je moet drives normaal gesproken als root mounten.

   Zorg dat het mountpoint bestaat en dat het een lege directory is.

   Zorg dat je de juiste regels in het bestand /etc/fstab hebt staan als
   je de CD-ROM tijdens de systeemstart automatisch mount.

   Als je de syslog daemon draait, dan kan het zijn dat er foutmeldingen
   van de kernel aan het oog worden onttrokken. Probeer de opdracht
   "dmesg":

% dmesg
SBPCD: sbpcd_open: no disk in drive

   Afhankelijk van hoe je systeem is geconfigureerd, kunnen er
   foutmeldingen zijn gelogd naar bestanden in /var/log,
     _________________________________________________________________

Fouten opsporen bij audio-problemen

   Als het station wel goed werkt met CD-ROM's, maar niet voor het
   afspelen van audio-CD's, dan zijn hier een aantal mogeljke
   oplossingen.

   Je hebt een toepassingsprogramma nodig om audio-CD's af te spelen. Een
   aantal toepassingen kan gebrekkig zijn of niet compatibel met je
   drive. Probeer een andere toepassing en/of probeer ze zelf te
   compileren. Een prima plek om naar software te zoeken is
   [39]ftp://www.ibiblio.org/pub/Linux/apps/sound/cdrom/.

   Een paar van de CD-ROM stations ondersteunt het afspelen van
   audio-CD's niet. Kijk in het documentatiebestand of de broncode of dit
   het geval is.

   Ga na of de audio kan worden afgespeeld via de hoofdtelefooningang. Zo
   ja, dan heeft het probleem naar alle waarschijnlijkheid te maken met
   je geluidskaart. Gebruik een mixerprogramma om het invoerdevice en het
   volumeniveau in te stellen. Zorg dat je een audio-kabel hebt
   geïnstalleerd die is verbonden van het CD-ROM station naar de
   geluidskaart. Zorg dat de kerneldriver voor de geluidskaart is
   geïnstalleerd en werkt (zie de [40]Sound HOWTO).
     _________________________________________________________________

Wanneer al het andere niet lukt

   Hier zijn nog een aantal laatste uit te proberen suggesties als er
   zich nog steeds problemen voordoen:

     * lees nogmaals zorgvuldig deze HOWTO door
     * lees de referenties opgesomd aan het einde van dit document,
       vooral de relevante kernel bronbestanden
     * post een vraag naar één van de comp.os.linux of andere Usenet
       nieuwsgroepen
     * stuur een vraag naar de Linux mailing list
     * probeer de laatste Linux kernel
     * neem contact op met de leverancier van je computer
     * neem contact op met de fabrikant van de CD-ROM
     * stuur een mail naar de beheerder van de relevante kerneldriver
       (kijk in het bestand /usr/src/linux/MAINTAINERS)
     * stuur mij een mail
     * start emacs op en typ Esc-x doctor :-)
     _________________________________________________________________

Applicaties

   In deze sectie wordt een beknopte opsomming gegeven van de vele
   applicaties gerelateerd aan CD-ROM's die beschikbaar zijn onder Linux.
   Kijk in de Linux Software Map voor de laatste versies en archiefsites.
     _________________________________________________________________

Audio CD-spelers

   Er zijn verscheidene programma's beschikbaar voor het afspelen van
   audio-CD's, of via een hoofdtelefooningang of een aangesloten
   geluidskaart.

   kscd
          Een grafische CD-speler opgenomen als onderdeel van de KDE
          desktop environment.

   gtcd
          Een grafische CD-speler opgenomen als onderdeel van de GNOME
          desktop environment.

   Workman
          een grafische speler draaiend onder X11 en CD-database
          ondersteunend en nog vele andere features

   WorkBone
          een interactieve tekstmodus speler

   xcdplayer
          een simpele op X11 gebaseerde speler

   cdplayer
          een zeer simpele opdrachtregelgeöriënteerde speler

   Xmcd
          een op X11/Motif gebaseerde speler

   xmitsumi
          een andere op X11 gebaseerde speler voor Mitsumi drives

   xplaycd
          een andere op X11 gebaseerde speler, gebundeld met sound mixer
          en VU meter programma's

   cdtool
          opdrachtregeltools voor het afspelen van audio-CD's

   Een aantal van deze programma's is zodanig gecodeerd dat gebruik wordt
   gemaakt van een specifiek apparaatbestand voor de CD-ROM (b.v.
   /dev/cdrom). Je kunt wellicht de correcte devicenaam als een parameter
   doorgeven, of je kunt een symbolische link in de directory /dev
   aanmaken. Wanneer de CD-uitvoer naar een geluidskaart wordt gezonden,
   dan wil je wellicht een mixerprogramma gebruiken om de
   volume-instellingen in te stellen of de CD-ROM invoer voor opname
   selecteren.
     _________________________________________________________________

PhotoCD

   PhotoCD's gebruiken een ISO-9660 bestandssysteem met image bestanden
   in een eigen formaat. Het inlezen van PhotoCD's wordt niet door alle
   CD-ROM stations ondersteund.

   Het programma hpcdtoppm geschreven door Hadmut Danisch converteert
   PhotoCD bestanden naar het portable pixmap formaat. Het kan worden
   verkregen vanaf [41]ftp://ftp.gwdg.de/pub/linux/hpcdtoppm of als
   onderdeel van de PBM (portable bit map) utility's, beschikbaar op veel
   archiefsites (zoek naar "pbm" of "netpbm").

   Het programma photocd door Gerd Knorr ([42]kraxel@cs.tu-berlin.de) kan
   PhotoCD images converteren naar Targa of Windows en OS/2 bitmap
   bestanden.

   Dezelfde auteur heeft het programma xpcd geschreven, een op X11
   gebaseerd programma voor het omgaan met PhotoCD images. Je kunt de
   images met een muis selecteren, de image in een klein venster
   bekijken, en het image in één van de vijf mogelijke resoluties laden.
   Je kunt ook een deel van het image markeren en alleen het
   geselecteerde deel laden. Zoek naar dit package op
   [43]ftp://ftp.cs.tu-berlin.de/pub/linux/Local/misc/.

   Het ImageMagick image bestandsmanipulatieprogramma ondersteunt ook
   PhotoCD bestanden. Het is beschikbaar vanaf
   [44]ftp://ftp.x.org/contrib/applications/ImageMagick/.
     _________________________________________________________________

Mkisofs

   Eric Youngdale's mkisofs package staat het aanmaken van een ISO-9660
   bestandssysteem toe op een harddiskpartitie. Dit kan dan worden
   gebruikt om te assisteren in het aanmaken en testen van CD-ROM
   bestandssystemen voordat het op discs wordt opgeslagen.
     _________________________________________________________________

ISO-9660 utility's

   Dit zijn een aantal utility's voor het verifiëren van het formaat van
   ISO-9660 geformatteerde discs; wellicht dat je ze handig vindt voor
   het testen van verdachte CD's. Het package is te vinden op
   [45]ftp://ftp.cdrom.com/pub/unixfreeware/archive/. Het werd geschreven
   door Bill Siegmund en Rich Morin.
     _________________________________________________________________

Antwoorden op veelgestelde vragen

Hoe kan een niet-root gebruiker discs mounten en unmounten?

   De meeste mount opdrachten ondersteunen de user optie. Als je een
   regel maakt zoals het volgende voor in het bestand /etc/fstab:

   /dev/sbpcd  /mnt/cdrom   iso9660     user,noauto,ro

   dan zal een gewone gebruiker het station met deze opdrachten kunnen
   mounten en unmounten:

% mount /mnt/cdrom
% umount /mnt/cdrom

   Standaard zal de disc worden gemount met een aantal opties die helpen
   bij het afdwingen van een zekere mate van beveiliging (b.v.
   programma's die niet kunnen worden uitgevoerd, apparaatbestanden
   worden genegeerd). Als je dit te beperkend vindt, dan kun je extra
   opties gebruiken (b.v. de optie "exec" zal de uitvoering van
   programma's activeren). Ze de mount(8) man page voor details.

   Een andere methode is het ophalen van het package usermount waarmee
   niet-root gebruikers verwijderbare devices zoals diskettes en CD-ROM's
   kunnen mounten en unmounten, maar de toegang tot andere devices (zoals
   harddiskpartities) beperkt. Het is beschikbaar op de grotere
   archiefsites.

   Nog een andere optie is het gebruik van het programma sudo, waarmee
   gebruikers selectieve programma's met root-privileges kunen uitvoeren.
     _________________________________________________________________

Waarom krijg ik een 'device is busy' wanneer ik een CD-ROM unmount?

   De disc kan niet van het bestandssysteem worden losgekoppeld als er
   nog een proces is dat het station benadert. Dit geldt ook voor de
   standaarddirectory dat is ingesteld op het gemounte bestandssysteem.
   Als je het proces dat de disc gebruikt niet kan identificeren, dan kun
   je de opdracht fuser toepassen, zoals in de volgende opdracht wordt
   getoond:

% umount /cdrom
umount: /dev/hdd: device is busy
% fuser -v /cdrom
                     USER       PID ACCESS COMMAND
/mnt/cdrom           tranter    133 ..c..  bash

   Op een aantal systemen moet je root zijn wanneer je de opdracht fuser
   draait om processen van andere gebruikers te kunnen zien.
     _________________________________________________________________

Hoe exporteer ik een CD-ROM naar andere hosts over NFS?

   Je moet hiervoor een regel toevoegen aan het bestand /etc/exports.
   Gebruikers op andere machines kunnen dan het device mounten. Zie de
   exports(5) man page voor details.
     _________________________________________________________________

Kan ik Linux booten vanaf een CD-ROM?

   De meeste Linux distributies ondersteunt het direct booten van een
   Linux kernel van CD als alternatief voor het booten van een diskette.
   Hiervoor is een opstartbare CD en ROM BIOS en een CD-ROM nodig welke
   het booten van een CD ondersteunt.

   De laatste versie van mkisofs ondersteunt het aanmaken van dergelijke
   disks met de El Torito standaard voor opstartbare CD's.
     _________________________________________________________________

Hoe kan ik digitale data lezen van audio-CD's

   Heiko Eissfeldt ([46]heiko@colossus.escape.de) en Olaf Kindel hebben
   een utility geschreven dat audio data inleest en het als een
   geluidsbestand in het .wav formaat opslaat. Het package wordt
   cdda2wav.tar.gz genoemd en het is te vinden op www.ibiblio.org.

   Een ander utility om digitale audio te extraheren is cdparanoia
   beschikbaar vanaf [47]http://www.xiph.org/paranoia.

   Omdat CD-ROM stations zeer snel aan verandering onderhevig zijn, is
   het moeilijk een opsomming te geven van de modellen die het inlezen
   van digitale data ondersteunen. Het beste kun je het laatste cdda2wav
   of cdparanoia package ophalen en de documentatie lezen.

   Zie de website [48]http://www.tardis.ed.ac.uk/~psyche/cdda/ en de
   alt.cd-rom FAQ weergegeven in de sectie referenties voor meer
   informatie over dit onderwerp.
     _________________________________________________________________

Waarom werkt de find opdracht niet correct?

   Op ISO-9660 geformatteerde discs zonder de Rock Ridge Extensies moet
   je de optie -noleaf aan de opdracht find meegeven. Zie de find(1)
   manpage voor details.

   (In mijn ervaring gebruiken praktisch alle recente Linux CD's de Rock
   Ridge extensies, dus dit probleem zou zeer zeldzaam plaats moeten
   vinden).
     _________________________________________________________________

Ondersteunt Linux opneembare CD-ROM stations?

   Linux ondersteunt de meeste CD-R en CD-RW stations. De cdrecord en
   mkisofs tools kunnen worden gebruikt om CD's te branden. Er zijn
   bovendien vele grafische front-ends voor deze tools. Zie voor meer
   informatie de [49]Linux CD-Writing HOWTO.
     _________________________________________________________________

Waarom krijg ik mount: Read-only file system bij het mounten van een CD-ROM?

   Een CD-ROM is een read-only media. Bij een aantal eerdere kernels kon
   je een CD-ROM read/write mounten; pogingen om gegevens naar de CD te
   schrijven werden eenvoudigweg genegeerd. Vanaf kernelversie 1.1.33
   werd dit gecorrigeerd zodat CD-ROM's read-only moeten worden gemount
   (b.v. met de optie -r aan mount).
     _________________________________________________________________

Waarom opent de disc-lade als ik het systeem afsluit?

   De sbpcd driver ondersteunt het automatisch uitwerpen van de CD
   wanneer het wordt losgekoppeld van het bestandssysteem. In een aantal
   oudere kernelversies was dit het standaardgedrag. Als je het systeem
   afsluit, dan zal een gemounte CD worden losgekoppeld van het systeem
   wat het uitwerpen veroorzaakt.

   Deze feature is er voor het gemak wanneer discs worden gewisseld. Als
   de lade open is wanneer je een CD mount of inleest, dan zal het ook
   automatisch worden gesloten.

   Ik bemerkte dat dit met een paar programma's problemen gaf (b.v.
   cdplay en workbone). Sinds kernelverise 1.1.60 kun je deze feature
   softwarematig besturen. Een voorbeeldprogramma is opgenomen in het
   sbpcd documentatiebestand (of gebruik het programma [50]eject). Je
   kunt ook het standaardfunctioneren besturen door het wijzigen van het
   kernelbronbestand sbpcd.h.
     _________________________________________________________________

Ik heb een "speciale" CD die niet kan worden gemount

   Als je een bepaalde disc hebt, die niet kan worden gemount, dan zijn
   hier wat mogelijke redenen:

    1. Het is een XA, CD-R of CD-RW disc en je drive of de Linux driver
       ondersteunt het inlezen van deze discs niet (dit is alleen
       waarschijnlijk voor zeer oude drives).
    2. Het is een DVD disc, welke alleen leesbaar is door een DVD-ROM
       drive.
    3. De disc maakt geen gebruik van het ISO-9660 bestandssysteem (b.v.
       een aantal gebruiken SunOS of HFS).
    4. Het is een audio-CD.
    5. De CD is beschadigd of defect.
    6. Je plaatste het ondersteboven in de drive :-)
     _________________________________________________________________

Werken multi-platter CD-ROM stations onder Linux?

   Verscheidene gebruikers hebben succes gemeld met SCSI multi-disc
   CD-ROM wisselaars. Je moet waarschijnlijk de kernelconfiguratieoptie
   "Probe all LUNs on each SCSI device" wijzigen (dit is niet nodig als
   je CD-wisselaar reeds bekend is bij de SCSI-driver. Kijk eens in
   /usr/src/linux/drivers/scsi.c).

   Tenminste één gebruiker moest ook een SCSI timeout waarde in de
   kerneldriver ophogen. Een symptoom hiervan is een foutmelding die iets
   luidt als: "wrong fs type, bad option, bad superblock on /dev/sr5, or
   too many mounted file systems" wanneer je voor de eerste keer een CD
   probeert te mounten, maar een tweede mount onmiddellijk daarna wel
   succesvol gaat. Voor het verhogen van de timeout waarde, verhoog je de
   waarde van IOCTL_TIMEOUT aan het begin van
   /usr/src/linux/drivers/scsi/sr_ioctl.c en compileer je de kernel
   opnieuw. Een waarde van 10000 in plaats van de standaard 3000 schijnt
   te werken met een NEC Multispin 4Xc.

   Het kan nodig zijn om extra block special files aan te maken, zodat
   alle LUN's kunnen worden benaderd. Voor elke LUN is een
   apparaatbestand nodig. Dus voor een 7 disc wisselaar zijn /dev/sr0 tot
   /dev/sr6 nodig (meer als je extra SCSI CD-ROM stations hebt). Om het
   block special file aan te maken geef je als root de opdracht mknod
   /dev/sr? b 11 ? met ? als het benodigde aantal.

   De Nakamichi MBR-7 7 disc wisselaar, NEC Multispin 4Xc en Pioneer 12
   disc wisselaar schijnen te werken.

   Ook zijn EIDE/ATAPI multi-disc wisselaars beschikbaar. De kernel heeft
   voor een aantal drives ondersteuning met de functie CDROM_SELECT_DISC
   ioctl. In het documentatiebestand van de IDE-CD kerneldriver is
   broncode opgenomen voor een programma om wisselslots te selecteren. Je
   kunt ook gebruik maken van diverse utility's zoals het eerder
   beschreven eject programma.
     _________________________________________________________________

Ik krijg "/cdrom: Permission denied" foutmeldingen

   Op een aantal CD's zijn de bestandspermissies van de rootdirectory zo
   ingesteld dat alleen de root gebruiker ze kan lezen. Dit is een fout
   aan de kant van de CD-ROM leverancier en echt onhandig. Een wat
   gebruikelijker situatie is dat bepaalde bestanden of directory's niet
   voor iedereen leesbaar zijn. Een aantal mensen hebben hun kernel
   gepatcht om dit probleem te omzeilen.

   Zie ook de hieraan gerelateerde vraag over verborgen bestanden later
   in dit document.
     _________________________________________________________________

Hoe interpreteer ik IDE CD kernelfoutmeldingen?

   Wat betekent een kernelfoutmelding van de IDE CD-ROM drivers als
   "hdxx: code: xx key: x asc: xx ascq: x"?

   Dit is een status-/foutmelding van het IDE CD-ROM station. Standaard
   drukt de IDECD driver de ruwe informatie af in plaats van kernelruimte
   te verspillen met foutmeldingen. Je kunt de standaard wijzigen dat het
   de actuele foutmeldingen toont door in het bestand
   /usr/src/linux/drivers/block/ide-cd.c, de waarde van
   VERBOSE_IDE_CD_ERRORS in te stellen op 1, om vervolgens de kernel
   opnieuw te compileren.
     _________________________________________________________________

Hoe weet ik welke snelheid mijn CD-ROM heeft?

   Hier is een manier. Deze opdracht meet hoelang het duurt om 1500K data
   van CD te lezen:

% time -p dd if=/dev/cdrom of=/dev/null bs=1k count=1500
1500+0 records in
1500+0 records out
real 5.24
user 0.03
sys 5.07

   De transportsnelheid van single speed drives is 150 kilobytes per
   seconde, wat ongeveer 10 seconden zou moeten duren. Op double speed
   zou het ongeveer vijf seconden in beslag moeten nemen en op quad speed
   2.5, enz.

   De "echte" tijd hierboven is waarschijnlijk de beste te bekijken tijd,
   in dit geval geeft het een double speed drive aan. Je kunt de
   hoeveelheid te transporteren data verhogen om een wat accuratere
   waarde te krijgen (de data wordt niet in een cache geplaatst). Je zou
   de opdracht wellicht een aantal keren uit moeten voeren en dan het
   gemiddelde moeten nemen.

   Ik heb ook een klein programma in C geschreven dat de CD-ROM data
   transportsnelheid meet en rapporteert; ik kan het je op verzoek
   toesturen.
     _________________________________________________________________

Mijn CD-ROM functioneerde niet meer nadat Linux was geïnstalleerd

   Het gebruikelijke symptoom is dat de gebruikte bootdisk om Linux voor
   de eerste keer te installeren je CD-ROM station herkende, maar nadat
   Linux werd geïnstalleerd op de harddisk of diskette en het systeem
   opnieuw werd opgestart, herkent het de CD-ROM niet meer.

   De reden van dit probleem is gewoonlijk dat met een aantal Linux
   distributies de kernel die wordt gebruikt om Linux op je harddisk (of
   diskette) te installeren niet noodzakelijkerwijs dezelfde is als die
   op je bootdisk. Je selecteerde een bootdisk die overeenkwam met je
   CD-ROM hardware, terwijl de kernel die je installeerde een "generic"
   kernel is waarin ondersteuning voor de CD-ROM ontbreekt. Je kunt dit
   verifiëren door de richtlijnen in probleemoplossing op te volgen die
   eerder in dit document werden besproken (begin bijvoorbeeld met het
   controleren van /proc/devices).

   De oplossing hiervoor is het opnieuw compileren van de kernel, ter
   verzekering dat de drivers voor je CD-ROM station en vele anderen die
   nodig zijn (b.v. SCSI controller, ISO-9660 bestandssysteem) zijn
   opgenomen. Zie de [51]Kernel HOWTO als je niet weet hoe je dit moet
   doen.

   Als je opdrachtregels aan de bootdisk meegaf (b.v. "hdf=cdrom") dan
   moet je deze aan het configuratiebestand van het bootprogramma opgeven
   (typisch /etc/lilo.conf).
     _________________________________________________________________

Op de CD bevinden zich "hidden" bestanden die ik niet kan lezen

   Op een aantal CD's staan bestanden met het "hidden" bit ingesteld.
   Normaal gesproken zijn deze bestanden niet zichtbaar. Als je de CD met
   de optie "unhide" mount, dan zouden de bestanden toegankelijk moeten
   zijn (dit schijnt nergens te zijn gedocumenteerd).
     _________________________________________________________________

Waar is de CD-ROM API gedocumenteerd?

   Wanneer je je eigen applicatie wilt schrijven, zoals een audio
   CD-speler programma, zul je de application programming interface (API)
   moeten begrijpen waarin door Linux wordt voorzien.

   Oorspronkelijk gebruikte de CD-ROM kerneldrivers eigen ioctl()
   functies om features te ondersteunen die specifiek zijn voor elke
   drive. Header files zoals /usr/include/linux/sbpcd.h beschrijven deze.
   Omdat veel drivers werden gebaseerd op andere drivers, hebben de
   interfaces terwijl ze niet identiek zijn, veel gemeen.

   Recenter ontstond een initiatief onder leiding van David van Leeuwen
   ([52]david@tm.tno.nl) om de API voor CD-ROM stations te
   standaardiseren, waarbij algemene code op één plaats wordt bijgehouden
   ter verzekering dat alle drivers hetzelfde gedrag vertonen. Dit is
   gedocumenteerd in het bestand
   /usr/src/linux/Documentation/cdrom/cdrom-standard.tex. Verscheidene
   kerneldrivers ondersteunen dit. Sinds kernel 2.0 passen alle CD-ROM
   drivers zich aan aan deze API.

   Mijn boek, de Linux Multimedia Guide, gaat in detail in op hoe je
   CD-ROM stations programmeert, vooral voor audio-functies. Zie het
   einde van de sectie Referenties.
     _________________________________________________________________

Waarom zie ik geen lange bestandsnamen op deze Windows CD-ROM?

   Als je een CD-ROM hebt met lange bestandsnamen onder Windows, maar
   niet onder Linux, dan kan het zijn geformatteerd met Microsoft's eigen
   Joliet bestandssysteem. Zie de volgende vraag voor een oplossing.
     _________________________________________________________________

Wordt Microsoft's Joliet bestandssysteem ondersteund?

   Microsoft heeft een uitbreiding op het ISO CD-ROM formaat gemaakt, met
   de naam Joliet. Hiermee kunnen lange bestandsnamen worden gecodeerd in
   het 16-bit UNICODE formaat.

   Te beginnen met versie 2.0.34 biedt de kernel ondersteuning voor de
   Microsoft Joliet bestandssysteem extensies. Je moet de ondersteuning
   hiervoor activeren in de kernel.

   Als je bestandsnamen correct op het scherm weer wilt geven met native
   taaltekens van Joliet CD-ROM's, dan moet je ondersteuning in de kernel
   activeren voor de juiste NLS ISO8859 tekensets.
     _________________________________________________________________

Ondersteunt Linux "enhanced" CD's?

   Een aantal audio CD's is "enhanced" met extra data. Kenmerkend zul je
   bemerken dat deze CD's de gebruikelijke audio CD-tracks hebben als ook
   een data track welke kan worden gemount als een ISO-9660
   bestandssysteem.

   Op een "enhanced" CD die ik bestudeerde bevonden zich Microsoft en
   Apple Macintosh applicaties (die ik niet direct onder Linux uitvoer
   uiteraard, alhoewel ik deels succes had met het draaien van de Windows
   applicatie onder de WINE Windows emulator). Er stonden een aantal GIF
   images op die ik kon bekijken met een standaardviewer zoals xv en nog
   een aantal animaties in in Apple QuickTime formaat die konden worden
   bekeken met het programma xanim. Het was een multi-sessie disk die een
   aantal zeer oude CD-ROM stations niet kan lezen. Op de disc bevond
   zich een readme.txt bestand met een Enhanced CD FAQ.
     _________________________________________________________________

Ondersteunt Linux DVD-ROM?

   SCSI en ATAPI compliant DVD-ROM drives zouden onder Linux moeten
   werken voor het inlezen van discs geformatteerd met een ISO-9660
   bestandssysteem. Met andere woorden: ze zullen werken als een
   (mogelijk groot) CD-ROM station.

   Veel DVD-ROM discs gebruiken het UDF bestandssysteem. Recente kernels
   hebben ondersteuning voor het UDF bestandssysteem.

   Er zijn een aantal Linux MPEG-2 DVD spelers beschikbaar. Zie de
   [53]DVD Playing HOWTO voor meer informatie.
     _________________________________________________________________

Ondersteunt Linux CD-RW?

   SCSI en ATAPI compliant CD-RW drives werken onder Linux voor discs
   geformatteerd met een ISO-9660 of UDF bestandssysteem. Hieronder valt
   tevens de mogelijkheid om naar de disc te schrijven. Utility's zoals
   cdrecord kunnen worden gebruikt om de inhoud van een disc te
   verwijderen.
     _________________________________________________________________

Hoe mount ik een multi-sessie disc?

   Je mount een multi-sessie disc net als iedere andere CD-ROM. Het
   normale functioneren voor multi-sessie ondersteuning is dat de laatste
   sessie zal worden gezien wanneer je de disc mount. Meerdere partities
   zul je niet zien. Er zijn drie redenen te noemen waarom dit wellicht
   niet werkt:

    1. Je CD-ROM station ondersteunt het lezen van multi-sessie CD's niet
       (het is waarschijnlijk nogal oud als dit het geval is).
    2. De Linux kerneldriver voor je type CD-ROM ondersteunt geen
       multi-sessie (voornamelijk de wat oude gepatenteerde,
       niet-IDE/ATAPI en niet-SCSI drives vallen in deze categorie).
    3. Als je een CD mount met een ander bestandssysteem dan ISO-9660,
       dan kan het zijn dat multi-sessie niet wordt ondersteund.
     _________________________________________________________________

Hoe lees ik een CD volumelabel in?

   Er is een klein utility genaamd volname opgenomen met recente versies
   van het programma eject. Als alternatief kun je deze shellopdracht
   uitvoeren:

   dd if=/dev/cdrom bs=1 skip=32808 count=32

   in de veronderstelling dat /dev/cdrom het apparaatbestand is voor je
   device.
     _________________________________________________________________

Mijn IDE CD-R of CD-RW station werkt niet onder Linux

   Je moet de IDE-SCSI emulatiedriver gebruiken voor CD-R's en CD-RW 's.
   Zie de [54]Linux CD-Writing HOWTO voor meer informatie.
     _________________________________________________________________

Wordt de voeg hier je merk/model in IDE CD-ROM station ondersteund?

   Ja, natuurlijk is het ondersteund. Linux ondersteunt de IDE interface
   die wordt gebruikt door alle moderne IDE CD-ROM stations. Dit is zo
   sinds kernelversie 1.1.85.
     _________________________________________________________________

Ik schijn mijn driver niet te kunnen vinden voor mijn IDE-drive in de
kernelsource?

   In tegenstelling tot de oudere gepatenteerde drives, bestaat er voor
   elk model ATAPI/IDE CD-ROM station geen specifieke driver. Alle drives
   die voldoen aan de standaard zouden met de ATAPI CD-ROM driver moeten
   werken die is opgenomen in de standaard Linux-kernel.
     _________________________________________________________________

Ik ondervind problemen met mijn CD-ROM onder RedHat 7.1

   Het kan zijn dat je ooit in een situatie belandt waarbij de hardware
   geen DMA (Direct Memory Access) ondersteunt. RedHat levert een zeer
   goed fijnafgestemde versie van de Linux kernel welke DMA op
   geselecteerde IDE controller chipsets activeert. Informatie over dit
   onderwerp is te vinden op [55]http://www.exocore.com/linux/rhl71dma/
     _________________________________________________________________

Referenties

   Ik heb reeds de documentatiebestanden genoemd, kenmerkend
   geïnstalleerd in /usr/src/linux/Documentation/cdrom. Deze kunnen een
   goudmijn met nuttige informatie bevatten.

   De volgende Usenet FAQ's worden periodiek gepost naar [56]news.answers
   en gearchiveerd op Internet FTP sites zoals [57]ftp://rtfm.mit.edu/.

     * alt.cd-rom FAQ
     * comp.periphs.scsi FAQ
     * Enhanced IDE/Fast-ATA/ATA-2 FAQ

   Er zijn nog verscheidene andere Linux HOWTO's met nuttige informatie
   relevant aan CD-ROM's:

     * [58]Linux SCSI HOWTO
     * [59]Hardware Compatibility HOWTO
     * [60]Sound HOWTO
     * [61]Kernel HOWTO
     * [62]Distribution HOWTO
     * [63]CD Writing HOWTO

   Op z'n minst een dozijn bedrijven verkoopt Linux distributies op
   CD-ROM; de meeste daarvan zijn weergegeven in de Distribution HOWTO.

   De volgende Usenet nieuwsgroepen gaan over onderwerpen gerelateerd aan
   CD-ROM's.

     * [64]comp.publish.cdrom.hardware
     * [65]comp.publish.cdrom.multimedia
     * [66]comp.publish.cdrom.software
     * [67]comp.sys.ibm.pc.hardware.cd-rom
     * [68]alt.cd-rom
     * [69]alt.cd-rom.reviews

   De comp.os.linux nieuwsgroepen zijn ook een prima bron met specifieke
   informatie over Linux.

   Een FAQ document over IDE en ATA devices is te vinden op
   [70]ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers/pc-hardware-faq/enhance
   d-IDE/ en op [71]http://www.seagate.com/techsuppt/faq/faqlist.html.

   Een website gericht op multimedia is te vinden op
   [72]http://www.scala.com/multimedia/. Creative Labs heeft een website
   op [73]http://www.creaf.com/.

   De Linux Software Map (LSM) is een referentie van onschatbare waarde
   voor het lokaliseren van Linux software. De homepage van de LSM is te
   vinden op [74]http://www.ExecPC.com/lsm/. en er is een online
   doorzoekbare versie op [75]http://www.boutell.com/lsm/.

   Een andere geweldige site voor het opsporen van Linux applicaties is
   [76]http://www.freshmeat.net/.

   De Linux mailinglist heeft een aantal "kanalen" toegewijd aan
   verschillende onderwerpen. Om erachter te komen hoe je mee kunt doen,
   kun je een mailbericht sturen naar [77]majordomo@vger.kernel.org met
   het woord "help" in het berichtenvenster.

   Het Linux Documentatie Project heeft verscheidene boeken over Linux
   geproduceerd, waaronder de Linux Installation and Getting Started.
   Deze zijn vrij verkrijgbaar via anonymous FTP vanaf belangrijke Linux
   archiefsites of te koop in papieren formaat.

   Als laatste nog een schaamteloze opvulling: Als je veel meer wilt
   leren over multimedia onder Linux (vooral over CD-ROM en
   geluidskaarttoepassingen en programmering), bekijk mijn boek de Linux
   Multimedia Guide, ISBN 1-56592-219-0, dan eens welke is gepubliceerd
   door O'Reilly and Associates. Zowel de oorspronkelijke Engelse versie,
   als ook de Franse en Japanse vertaling zijn nu in gedrukte vorm
   verkrijgbaar. Voor details, bel 800-998-9938 in Noord-Amerika of kijk
   op de webpage [78]http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html.

References

   1. mailto:tranter@pobox.com
   2. mailto:bokkie@nl.linux.org
   3. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN35
   4. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN82
   5. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN103
   6. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN295
   7. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN1119
   8. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN1192
   9. file://localhost/tmp/CDROM-HOWTO-NL/CDROM-HOWTO-NL.html#AEN1389
  10. news:alt.cd-rom
  11. http://www.docbook.org/
  12. news:comp.os.linux.answers
  13. http://www.linuxdoc.org/
  14. http://www.linux.org.tw/CLDP/CDROM-HOWTO.html
  15. http://www.freenix.org/unix/linux/HOWTO/
  16. http://www.tu-harburg.de/dlhp/HOWTO/DE-CDROM-HOWTO.html
  17. http://kldp.org/HOWTO/html/CDROM/CDROM-HOWTO.html
  18. http://www.linux.or.jp/JF/JFdocs/CDROM-HOWTO.html
  19. http://www.jtz.org.pl/Html/CDROM-HOWTO.pl.html
  20. ftp://ftp.insflug.org/es
  21. ftp://ftp.hig.se/pub/linux/swe-doc/
  22. http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/translations/
  23. mailto:tranter@pobox.com
  24. mailto:feedback@linuxdoc.org
  25. http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html
  26. http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/unmaintained/SCSI-HOWTO
  27. ftp://www.ibiblio.org/pub/Linux/kernel/patches/cdrom/
  28. http://www.torque.net/parport/
  29. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/PCMCIA-HOWTO.html
  30. http://www.dynamine.net/linux-usb/HOWTO
  31. http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Installation-HOWTO/index.html
  32. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Kernel-HOWTO.html
  33. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Sound-HOWTO.html
  34. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Kernel-HOWTO.html
  35. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Kernel-HOWTO.html
  36. ftp://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/unmaintained/SCSI-HOWTO
  37. http://www.pobox.com/~tranter/eject.html
  38. ftp://ftp.kernel.org/pub/linux/daemons/autofs/
  39. ftp://www.ibiblio.org/pub/Linux/apps/sound/cdrom/
  40. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Sound-HOWTO.html
  41. ftp://ftp.gwdg.de/pub/linux/hpcdtoppm
  42. mailto:kraxel@cs.tu-berlin.de
  43. ftp://ftp.cs.tu-berlin.de/pub/linux/Local/misc/
  44. ftp://ftp.x.org/contrib/applications/ImageMagick/
  45. ftp://ftp.cdrom.com/pub/unixfreeware/archive/
  46. mailto:heiko@colossus.escape.de
  47. http://www.xiph.org/paranoia/
  48. http://www.tardis.ed.ac.uk/~psyche/cdda/
  49. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/CD-Writing-HOWTO.html
  50. http://www.pobox.com/~tranter/eject.html
  51. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Kernel-HOWTO.html
  52. mailto:david@tm.tno.nl
  53. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/DVD-Playing-HOWTO.html
  54. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/CD-Writing-HOWTO.html
  55. http://www.exocore.com/linux/rhl71dma/
  56. news:news.answers
  57. ftp://rtfm.mit.edu/
  58. http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/unmaintained/SCSI-HOWTO
  59. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Hardware-HOWTO.html
  60. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Sound-HOWTO.html
  61. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Kernel-HOWTO.html
  62. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/Distribution-HOWTO.html
  63. http://www.ibiblio.org/LDP/HOWTO/CD-Writing-HOWTO.html
  64. news:comp.publish.cdrom.hardware
  65. news:comp.publish.cdrom.multimedia
  66. news:comp.publish.cdrom.software
  67. news:comp.sys.ibmpc.hardware.cd-rom
  68. news:alt.cd-rom
  69. news:alt.cd-rom.reviews
  70. ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers/pc-hardware-faq/enhanced-IDE/
  71. http://www.seagate.com/techsuppt/faq/faqlist.html
  72. http://www.scala.com/multimedia/
  73. http://www.creaf.com/
  74. http://www.ExecPC.com/lsm/
  75. http://www.boutell.com/lsm/
  76. http://www.freshmeat.net/
  77. mailto:majordomo@vger.kernel.org
  78. http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html