XFree86 Font Deuglification Mini HOWTO
  Doug Holland, meldroc@frii.com <mailto:meldroc@frii.com>,
  Vertaald door: Ellen Bokhorst, bokkie@nl.linux.org
  <mailto:bokkie@nl.linux.org>
  v1.0, 23 november 1999

  Hoe lelijke en onleesbare X Window fonts te corrigeren.
  ______________________________________________________________________

  Inhoudsopgave


  1. Introductie

     1.1 Wijzigingslog

  2. Het XF86Config Bestand

     2.1 Instellen van Het FontPath

  3. X-Server Commandoregel Opties

  4. TrueType Fonts (Één van de paar dingen waar Windows goed voor is)

     4.1 xfstt
        4.1.1 Installatie
        4.1.2 Aanpassen van de standaard-fontgrootte
     4.2 xfs
        4.2.1 Installatie

  5. KDE

     5.1 Toekennen van KDE-fonts & kleuren aan niet-KDE apps

  6. Fonts in specifieke applicaties aanpassen

     6.1 Netscape Navigator/Communicator
     6.2 WordPerfect
     6.3 StarOffice

  7. Credits

  8. Rechtsgeldigheden



  ______________________________________________________________________

  1.  Introductie

  Één van de meest ergerlijke problemen die ik had, had te maken met de
  grove standaardfonts en font-instellingen van X (ik heb het hier
  specifiek over XFree86, andere versies van X zijn mogelijk beter).
  Veel programma's maken gebruik van standaardfonts met vaste breedte
  wanneer een font van variabele breedte beter van toepassing zou zijn.
  Andere programma's maken gebruik van fonts die belachelijk klein en
  onleesbaar zijn. De fonts die met XFree86 worden geleverd zijn amper
  adequaat voor de taak. Het komt met een redelijk aardig courierfont,
  maar de Times en Helvetica fonts zijn gewoon bitmap fonts die als
  pixels worden weergegeven wanneer geschaald. Jasses!

  In deze HOWTO wordt een poging ondernomen te laten zien hoe diverse
  font-instellingen aan te passen, nieuwe fonts te installeren, en
  andere dingen te doen die de weergave en leesbaarheid van fonts op de
  X Window Desktop enorm zullen verbeteren. Dit wordt gedaan door het
  FontPath in het XF86Config bestand aan te passen, door switches aan de
  X-server commandoregel in startx of xdm toe te voegen, door het
  toevoegen van nieuwe fonts, door het installeren van de TrueType
  fontserver xfstt, en door het gebruiken van een mogelijkheid in de K
  Desktop Environment 1.1 waarmee font-instellingen in veel applicaties,
  waaronder niet-KDE apps, automatisch worden aangepast, om die fonts en
  kleuren in te stellen zodat ze met de stijl-instellingen van KDE
  overeenkomen.

  Commentaar, correcties, aanvullingen en kritiek zijn altijd welkom.
  Je kunt me bereiken via meldroc@frii.com <mailto:meldroc@frii.com>.

  1.1.  Wijzigingslog


  ·  0.1:  Feb. 21, 1999: Eerste uitgave.

  ·  0.11: Feb. 27, 1999: Copyright info toegevoegd om mijn hachje te
     beschermen.

  ·  0.12: Jun. 10, 1999: Toegevoegd een dringend verzoek om hulp.

  ·  0.20: Sep. 14, 1999: Toegevoegd sectie over xfs voor Redhatters.
     Veel dank aan Hal Burgiss voor deze bijdrage.

  ·  1.0: Nov. 23, 1999: Document geconverteerd naar SGML, voor
     aanlevering aan het Linux Documentatie Project.  Verwijderd
     dringend verzoek om hulp.

  2.  Het XF86Config Bestand

  De eerste plaats om te kijken wanneer je op zoek bent naar een
  oplossing voor de font-problemen is het XF86Config bestand. (de
  gebruikelijke lokatie is /usr/X11/lib/X11/XF86Config of
  /etc/X11/XF86Config). Mocht je dat nog niet hebben geraden, het
  belangrijkste deel van dit bestand met betrekking tot fonts is het
  FontPath.. Voordat we ons daarmee gaan bezighouden, zou dit een goed
  moment zijn om de andere delen van je X-configuratie er op na te zien.
  Slechte instellingen voor de monitor kunnen zelfs meer hoofdpijn
  veroorzaken dan slechte fonts, dus zorg ervoor dat je refresh rate zo
  hoog is als je monitor aankan (85 Hz is geweldig, 75 Hz is OK, 60 Hz
  is pijnlijk).

  2.1.  Instellen van Het FontPath

  Gebruik je favoriete teksteditor en wijzig XF86Config. Vrijwel aan het
  begin van het bestand, zou je iets moeten zien als:


  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/"



  Het FontPath geeft X aan waar het de fonts kan vinden die het gebruikt
  om tekst op je scherm weer te geven.  De volgorde is belangrijk --
  wanneer een X-applicatie X verzoekt om wat tekst weer te geven, pakt
  de X-server meestal het font dat in gebruik is. Daarna neemt de X-
  server het FontPath door en pakt het 't eerste font dat het tegenkomt
  welke overeenkomt met de criteria van de X-client, en geeft het dan
  weer.

  In het standaard FontPath worden de 75dpi fonts typisch vóór de
  100dpi-fonts geplaatst. Als je een scherm met hoge resolutie hebt,
  betekent dit zeer kleine fonts. De eerste fijnafstemming die je toe
  zal passen is het omwisselen van de 75dpi & 100dpi FontPath regels.


  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/"



  Vervolgens geef je op dat je de voorkeur geeft aan ongeschaalde
  bitmap-fonts.  Als je ooit gebruik maakt van Netscape of enig ander
  programma dat de titels weergeeft met het gebruik van grote fonts, zal
  je bemerken dat die fonts als pixels worden weergegeven. Dit is erg
  lelijk en moet worden gecorrigeerd.  Voeg :unscaled dus toe aan het
  einde van de misc, 100dpi & 75dpi fonts. Je kunt zelfs zowel
  ongeschaalde als geschaalde fonts gebruiken als je dat wilt, plaats de
  ongeschaalde FontPath regels gewoon als eerste om X aan te geven dat
  je de voorkeur geeft aan ongeschaalde fonts als dat mogelijk is.


  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc:unscaled"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi:unscaled"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi:unscaled"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi"
  FontPath        "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi"



  Start X opnieuw op na het maken van deze wijzigingen. Ziet de desktop
  er niet al beter uit?

  3.  X-Server Commandoregel Opties

  Het volgende dat je moet doen is het aanpassen van de commandoregel-
  opties voor de X-server. Met de -dpi switch wordt aangegeven dat de
  schermresolutie in dots per inch is. Aangezien tegenwoordig een
  heleboel systemen gebruik maken van schermen met hoge resulutie,
  bestaat de kans dat ze op 100 dpi zullen werken.

  Als je X vanaf de console commando-prompt start, typ je:


  startx -dpi 100.



  Als je xdm voor grafische logins gebruikt, zal je het bestand
  /usr/X11/lib/X11/xdm/Xservers moeten wijzigen, waarin de commandoregel
  voor de Xserver staat. In die van mij staat de regel:


  :0 local /usr/X11R6/bin/X -dpi 100 -gamma 1.6



  Meer informatie is te vinden in de X en Xserver man pages.




  4.  TrueType Fonts (Één van de paar dingen waar Windows goed voor is)

  Omdat de jongens bij Redmond zich zeer interesseren voor de weergave
  van hun software (in tegenstelling tot de interne werking;) bouwen ze
  ondersteuning voor TrueType fonts in Windows. Windows 95 en bijna
  iedere andere variant van Windows wordt geleverd met Arial, Times New
  Roman, en Courier New, die globaal genomen equivalent zijn aan
  Helvetica, Times en Courier. TrueType fonts zijn schaalbaar, dus zien
  ze er in groot formaat goed uit, en ze worden goed aangeduid, dus zijn
  in klein formaat goed leesbaar. Veel windows-applicaties worden met
  vele TrueType fonts geleverd.  Stop je Windows-CD nog niet in de
  magnetron, je zal er eerst nog de fonts af willen halen.

  4.1.  xfstt

  Helaas wordt XFree86 niet met ingebouwde ondersteuning voor TrueType
  geleverd, dus zal je het zelf toe moeten voegen. De eenvoudigste
  manier om dit te doen is met xfstt, een vrij-verkrijgbare TrueType
  fontserver.

  4.1.1.  Installatie

  xfstt is erg makkelijk te installeren. Als eerste zal je de tarball
  (tararchief) van het web moeten downloaden. De huidige versie is te
  vinden op http://metalab.unc.edu/pub/Linux/X11/fonts/Xfstt-0.9.10.tgz
  <http://metalab.unc.edu/pub/Linux/X11/fonts/Xfstt-0.9.10.tgz>

  Zodra je de tarball hebt, pak je het uit.


  tar -zxvf Xfstt-0.9.10.tgz



  Bouw het dan en installeer het. Lees het INSTALL-bestand voor snelle
  instructies, alhoewel het er geen is waar je je hoofd over hoeft te
  breken.  make; make install is al hetgeen je moet doen. Zodra dat is
  gebeurd, kopieer je de Truetype fonts, die je van diverse bronnen te
  pakken hebt kunnen krijgen, naar /usr/ttfonts, en ben je klaar om van
  start te gaan.  Start xfstt door het intikken van:


  xfstt --sync        # werkt de font-database van xfstt bij
  xfstt &             # draait xfstt in de achtergrond.



  Typ vervolgens


  xset +fp unix/:7100 # stelt X op de hoogte van xfstt.



  of voeg


  FontPath "unix/:7100"



  toe aan je XF86Config om X op de hoogte te stellen van de font-
  service.



  4.1.2.  Aanpassen van de standaard-fontgrootte

  Als je TrueType fonts zeer klein worden weergegeven, helpen de
  volgende commando's.

  Voeg de -dpi switch toe aan de commandoregel van je X-server (zie
  sectie 3 over hoe je dit doet).

  Gebruik de --res switch om xfstt aan te geven dat het de
  standaardresolutie moet verhogen. Gebruik de volgende commandoregel:


  xfstt --res 120



  4.2.  xfs

  xfs is een alternatieve fontserver dat nu in de op RedHat gebaseerde
  distributies is opgenomen. xfs is gebaseerd op de FreeType Font
  library en voorziet in een vergelijkbare functionaliteit als xfstt.
  xfs is in staat tot het leveren van zowel de TrueType als de Type 1
  fonts, als ook de huidige X-fonts.

  4.2.1.  Installatie

  De eerste stap is het toevoegen van de TrueType Fonts aan je linux-
  bestandssysteem. Su naar root, en maak een directory voor de fonts
  aan:


  mkdir /usr/share/fonts/ttfonts



  Voeg de fonts dan aan deze directory toe, hetzij door ze te kopiëren
  vanuit je Windows-systeem:


  cp /mnt/win/path_to_fonts/*ttf  /usr/share/fonts/ttfonts/



  of door de beschikbare fonts direct te downloaden vanaf Microsoft
  <http://www.microsoft.com/typography/fontpack/default.htm>.

  Deze fonts bevinden zich in zelfuitpakkende zip-archieven. Je kunt ze
  toch onder linux installeren:


  unzip <TTFONT.EXE>



  De bestandsnamen van de fonts moeten in kleine letters staan. Een
  snelle en eenvoudige manier om ze te converteren is ze naar een DOS
  (FAT16) bestandssysteem te kopiëren en ze dan terug te kopiëren.  DOS
  doet niet in hoofdletters. Ga voor de meer op linux gerichte wijze
  naar de directory met de fonts met typ dan:


  ls *TTF | while read f
  do
   [ -f "$f" ] && mv -f "$f" "`echo \"$f\" | tr A-Z a-z`"
  done

  Je zal bij het typen van ieder regel de ">" prompt krijgen, druk aan
  het einde van iedere bovenstaande regel op return.  Merk op dat de
  leestekens -- de "dubbele aanhalingstekens" belangrijk zijn! Zodra de
  TrueType fonts juist zijn geïnstalleerd, typ je als root:


  ttmkfdir -o fonts.scale
  mkfontdir



  Voer deze commando's iedere keer dat je font-directory wijzigt,
  opnieuw uit.  Wijzig vervolgens het xfs font configuratiebestand,
  /etc/X11/fs/config, om je TrueType-fonts aan de lijst met fonts van de
  server toe te voegen:


  catalogue = /usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc:unscaled,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi:unscaled,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi:unscaled,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo,
              /usr/share/fonts/default/Type1,
              /usr/share/fonts/ttfonts,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi,
              /usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi



  Als alternatief kun je gebruik maken van het commando 'chkfontpath
  --add <font>' om fonts toe te voegen.  Nu je er toch mee bezig bent,
  wil je wellicht ook de standaardpuntgrootte wijzigen.


  default-point-size = 140



  Dit geeft me 14 punten, in plaats van de standaard 12. Een aantal X
  apps maken hier gebruik van, een aantal doen dit niet.  Zorg er
  vervolgens voor dat de FontPath-regel er in /etc/X11/XF86Config zo
  uitziet:


  FontPath "unix/:-1"



  Merk op dat dit ook met "unix/:7100" zou moeten kunnen, maar met de
  initiële release lukte dit niet.  Plaats voor iedere bestaande
  FontPath een '#' aangezien je het niet langer nodig hebt. Het xfs-
  package zelf zou reeds geïnstalleerd moeten zijn met de andere XFree
  packages. Om er zeker van te zijn dat het als één van de
  standaardservices draait gebruik je óf 'ntsysv' óf


  chkconfig --add xfs



  xfs zal nu iedere keer bij het booten worden opgestart. Start X nu
  opnieuw op om het nieuwe FontPath te forceren en start/herstart xfs



  /etc/rc.d/init.d/xfs restart



  Je zou nu een functionerende fontserver moeten hebben. Je kunt
  controleren in welke fonts wordt voorzien:


  xlsfonts | less



  of controleer het verder met xfontsel of nog beter met gfontsel!

  5.  KDE

  KDE is énén van de beste dingen die Linux en X sinds lange tijd is
  overkomen. Het voorziet in een consistente gebruikersinterface die een
  lange weg heeft te gaan Linux voor de gemiddelde niet-nerd
  toegankelijk te maken. Meer informatie over KDE is te vinden op
  http://www.kde.org/ <http://www.kde.org/>.  Dus waarom waarom steek ik
  hier zijn loftrompet af?  Dit komt omdat KDE 1.1 een nieuwe
  mogelijkheid heeft waarmee de fonts & kleuren in je programma's,
  inclusief de niet-KDE applicaties met KDE's huidige stijl consistent
  maken.

  5.1.  Toekennen van KDE-fonts & kleuren aan niet-KDE apps

  Dit is erg makkelijk. Start gewoonweg de KDE Control Center, ga naar
  Desktop, en ga in Desktop naar Style. Hier zul je een toggle switch
  gelabeld "Apply fonts and colors to non-KDE apps" aantreffen. Zet het
  aan, klik op OK en je bent klaar! De volgende keer dat je veel van de
  X-applicaties opstart, zullen ze van dezelfde kleuren en fonts gebruik
  maken waarvan KDE-applicaties gebruik maken. De één zal deze
  mogelijkheid beter vinden dan de ander, maar als je het niet prettig
  vindt, kun je het altijd nog uitzetten.

  6.  Fonts in specifieke applicaties aanpassen

  6.1.  Netscape Navigator/Communicator

  Netscape Communicator is in het bijzonder vatbaar voor font-problemen.
  Als je de standaard FontPath gebruikt, zullen fonts erg klein en erg
  lelijk zijn. Het eerste dat je zal willen doen, is het corrigeren van
  je XF86Config FontPath (zie sectie 2). Het gebruik van 100dpi fonts
  verbetert de leesbaarheid enorm. Wellicht dat je ook je font-
  instellingen in Edit/ Preferences, onder Appearance/Fonts aan wilt
  passen. Om af te geraken van de in pixels weergegeven bitmap-fonts,
  zet je de optie "Allow Scaling" in de font-selectie uit.

  Als je xfstt of xfs hebt, is Netscape perfect in staat om TrueType-
  fonts te gebruiken. Het hanteert xfstt's spitsvondigheid echter niet
  fatsoenlijk.  In Edit/Preferences kun je TrueType-fonts als de
  variabele fonts en fonts met vaste breedte opgeven; Netscape zal het
  formaat echter niet herinneren nadat je het hebt afgesloten.  Als je
  bij het starten van de X-server de switch -dpi of de --res switch in
  xfstt niet hebt gebruikt, zal je zeer kleine fonts krijgen. Zodra ik
  deze correcties toepaste, werkte de TrueType fonts geweldig.

  6.2.  WordPerfect

  Komt spoedig.




  6.3.  StarOffice

  Komt spoedig.

  7.  Credits

  Samengesteld door Doug Holland

  Email: meldroc@frii.com <mailto:meldroc@frii.com>

  WWW: http://www.frii.com/~meldroc/ <http://www.frii.com/~meldroc/>

  Extra aanvullingen door:

  ·  Hal Burgiss <mailto:hburgess@bellsouth.net>

  Met dank aan:

  ·  De mensen van comp.os.linux.x <news:comp.os.linux.x> die een handje
     toestaken bij het in eerste instantie uitzoeken van dit alles.

  ·  De Linux-gemeenschap in het algemeen die dit in eerste instantie
     allemaal mogelijk maakte.

  ·  Microsoft en Apple: voor het leveren van de fonts die mijn desktop
     sieren.

  8.  Rechtsgeldigheden

  Copyright © 1999 door Doug Holland.

  Tenzij anders vastgesteld, vallen Linux HOWTO documenten onder
  copyright door de respectieve auteurs. Linux HOWTO documenten mogen
  geheel of gedeeltelijk via elke fysiek of elektronisch medium worden
  gereproduceerd en gedistribueerd, zolang deze copyright melding
  behouden blijft op alle kopieën.  Commerciële herdistributie is
  toegestaan en wordt aangemoedigd; de auteur zou echter graag in kennis
  worden gesteld van een dergelijke distributie.

  Alle vertalingen, afgeleide werken, of verzamelde werken waarin Linux
  HOWTO documenten zijn verenigd moeten van deze copyright melding zijn
  voorzien. Dat wil zeggen dat je geen afgeleide werken van een HOWTO
  mag produceren en aanvullende beperkingen mag opleggen op de
  distributie ervan.

  Uitzonderingen op deze regels worden onder bepaalde condities
  verleend; neem alsjeblieft contact op met de Linux HOWTO coördinator
  via het hieronder gegeven adres.

  In het kort, we willen verspreiding van deze informatie zoveel
  mogelijk aanmoedigen via zo veel mogelijk kanalen. We willen echter
  het copyright op deze HOWTO documenten blijven behouden, en zouden
  graag in kennis worden gesteld van plannen om deze HOWTO's, vooral
  deze HOWTO, opnieuw te distribueren.  Webpage auteurs zijn vrij zonder
  beperkingen naar deze HOWTO te linken, alhoewel de auteur het zou
  waarderen als hij ter informatie hierover een email ontving, slechts
  voor het oppoetsen van zijn ego door te weten wie nog meer dit
  document leest en linkt.

  Veel van de merken vermeld in dit document zijn handelsmerken. Tenzij
  anders aangegeven, zijn alle handelsmerken in handen van hun
  respectieve eigenaren.